Bugün Ermenistanda II. Dunya Savaşı esnasında esir düşmüş,
toplama kamplarında zorunlu çalışmaya tabi tutulmuş 1962 kişi var.
Geçmişin savaş suçlarının kefareti olarak Alman
hükumeti,savaşta acı çekenlere maddi tazminat öngörmektedir.Yaklaşık hesaplara
göre, eski Sovyetler blğ., Polonya, İtalya vd. ülkeler sakini, halen yaşayan
insanların sayısı 200 bine ulaşmaktadır. 1 Ağustos 2001de alınan karara göre,
toplama kampında bulunmuş savaş esirlerine verilecek en yüksek tazminat miktarı
15.000 Alman markı ( yaklk. 8000 ABD$ ). Bu ermeni savaş esirleri için olumsuz
bir karar, zira, 1962 kişinin büyük kısmı toplama kampında bulunmuş değil.
Bunlardan 536sının durumu buna uymakta, kalan 1450si, benzer acılara maruz
kalmalarına rağmen –Toplama kampı dışında- 1500 Euro civarında tazminat almaları
öngörülmekte. Tazminatların verilmesine ilişkin bu proses, 2000 Aralığında
başlamış olmakla beraber, başvuruda bulunmuş olan yaklaşık 2000 ermeni savaş
esirinden 200ü zaten bu süre zarfında öldü. Düzenlemeye göre ölenlerin en yakın
akrabaları –eşi veya evlatları-durumu, 6 ay içinde Alman
ve Ukraynada şubeleri bulunuyor.
Ermeni asıllı Alman avukat Stepan Taşcyan’ın girişimiyle
kurulmuş olan Erivan ofisi bu meselelerle ilgilenmektedir. Geçen Eylül’de rus
Prof. Pavel Boriani’yle bereber, Alman Maliye Bakanlığı’nda, savaş esirlerini
farklı durumlara ayırmak ve alacakları tazminat miktarları arasındaki büyük
farkın adaletsizliklere sebep olacağı düşüncesiyle, bunun sebeplerini ortaya
çıkarmaya çalıştılar. Onların yanıtıysa, tüm savaş esirlerine eşit muamele
yapılması durumunda , ödiyecekleri tazminatın 1.5 milyar Euro’yu aşacağı yönünde
oldu. Bu yanıt yeterli olmnadığından, hukuki yola başvurmaya karara verdiler.
Berlin I. İdare Mahkemesi, tekrar kabul edilemez bir sebeple davayı, bunun Alman
devletinin hibesi şeklinde birşey olduğunu, istemezseydi teşebbüs etmezdi,
gerekçesiyle, reddeti. Dolayısıyla savaş esirlerinin, Alman Hükumeti’nden
talepte bulunmaya veya dava etmeye manevi hakları bulunmamaktadır. Bu yıl
Haziran’da Taşcyan daha yuksek bir alman mahkenesine başvurdu. Mahkeme talebi
adaletli bulmakla beraber, Alman Parlamentosu’nun kararını değiştirecek hukuki
hak ve olanağı olmadığını ilan etti. Ayrıca, Rusya,Ukrayna ve Belorusya
temsilcileri, önerilen koşulları peşinen kabul etmiş, hatta yasanın
hazırlanmasına da katılmışlardı. Taşcyan’ın yorumuyla, ruslar zorunlu olarak
şartları kabul etmişilerdi, aksi takdirde, Sovyetler Blğ. sınırları içerisinde
esir düşmüş alman askerleri için de tazminat istenmesi sözkonusu olacaktı.
Burada savaşı Sovyetler Blğ.’nin değil, Almanya’nın başlatmış olduğu gerçeği
geçiştirilmektedir.
Bir ay önce
tazminat verilmesi yönündeki kararı bildirdi. Bunların büyük kısmı toplama
kampında bulunmuş olanlar.
Taşcyan örneğiyle, italyan savaş esirleri de benzer talepte
bulundular. Rus tarafı da Berlin üzerine baskı yapan grupla birleşmeye eğilimli
ve muhtemelen 2-3 ay içinde değişiklikler beklenmekte.
Berlindeki son mahkemenin, basında yarattığı gürültü,
almanları, ermeni esirlere yönelik kararın tekrar gözden geçirilmesi yönünde
ikna etti. Görüldüğü kadarıyla 2000 ermeni savaş esirinin 3/4 ünün talebi
reddedilmiş durumda. Bu arada, Alman Kızıl Haç Vakfı’ndan, eski ermeni savaş
esirlerine üzere tıbbi ve psikolojik yardım için 110 bin Euro tahsis edilmiştir.
Ancak bunların hangi durumdaki kişilere verileceği henüz açık değil. Taşcyan’a
göre bu yardımın adaletli dağıtımı, ve gerçek sahibine verilmesi yönünde
önümüzde ciddi problemler var.
Eski SSCB ve ilk evelde Ermeni savaş esirleri için,
Almanya’daki bir Ermeni kuruluşu girişimiyle de yardım ve bağış organizasyonu
yapılmaktadır.
Stepan Taşcyan kendisi de bir fon kurarak, tazminat talepleri
reddedilen ermeni savaş esirleri için yardım toplama düşüncesinde.
Alman hükümetinin gişrişimi insani yönüyle sempatiye layık
olmakla beraber, ayrımcı içeriğiyle açıklanamamaktadır. Olanakların kıt veya
hükümetin daha fazla masraf yapmamayı istemesi durumunda da, herkese eşit
tazminat vermek mümkündür. En nihayetinde hepsi de sanaş esiriydi.
Yorumlar kapatıldı.