AB yolundaki Türkiye, Cumhurbaşkanı Sezer’in dün onayladığı 7. Uyum Paketi’yle birlikte sivilleşme ve düşünce özgürlüğü konusunda önemli açılımlara imza atacak. Yasayla 1 ay yerine 2 ayda bir toplanacak olan MGK’nın yetkileri sınırlandırı-lıyor. MGK Genel Sekreterliği’ne sivil bir isim de atanabilecek.
Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer, kamuoyunda ‘7. Uyum Paketi’ olarak bilinen yasayı dün onayladı. Milli Güvenlik Kurulu (MGK) üyelerine sınırlama getirdiği için çeşitli çevrelerce sık sık tartışma konusu yapılan 7. Uyum Paketi, MGK’nın yetkilerinin sınırlandırılması başta olmak üzere, düşünce özgürlüğünün genişletilmesi, işkence davalarına öncelik verilmesi, sakıncalı kitapların yakılmasından vazgeçilmesi, vakıf faliyetlerine kolaylık getirilmesi gibi değişiklikler içeriyor.
Muhalefetin de desteğiyle 30 Temmuz’da Meclis’te kabul edilerek Çankaya Köşkü’ne gönderilen paketteki düzenlemeler ana hatlarıyla şu şekilde gerçekleşecek: Daha önce yapılan Anayasa değişikliği doğrultusunda MGK’nın görev tanımı değiştirilerek yetkilerine bazı sınırlamalar getirildi. MGK’nın milli güvenlik konularında tedbir alma, kurul kararlarını takip ve kontrol yetkisi kaldırıldı. Yasada MGK’nın görevi “Devletin milli güvenlik siyasetinin tayini, tespiti ve uygulanması ile ilgili konularda tavsiye kararı almak, gerekli koordinasyonun sağlanması için görüş tespit ederek bu tavsiye kararlarını ve görüşlerini Bakanlar Kurulu’na bildirmek” şeklinde yeniden düzenlendi. Yasayla siviller de MGK genel sekreteri olabilecek. Sivillerin atanması için başbakanın teklifi ve cumhurbaşkanının onayı yeterli olacak. Genel sekreterin asker olması durumunda ise Genelkurmay başkanının olumlu görüşü alınacak. Tasarının önceki halinde Genelkurmay başkanının görüşünün alınması yer almıyordu. TSK’nın itirazı üzerine madde yeniden düzenlendi.
MGK genel sekreterinin, kararların takip ve kontrol edilmesi, yönlendirilmesi, koordine edilmesi ve denetlenmesinde cumhurbaşkanı, başbakan ve MGK adına yetkili olduğu şeklindeki madde değiştirilerek genel sekreterin görevi “Milli Güvenlik Kurulu’nun sekreterlik hizmetlerini yürütme ve Milli Güvenlik Kurulu’nca ve kanunlarla verilen görevleri yerine getirme” şeklinde sınırlandırıldı.
Olağan olarak ayda bir toplanan MGK artık iki ayda bir toplanacak. Kurul, gerektiğinde başbakanın teklifi üzerine veya doğrudan cumhurbaşkanının çağrısı ile de toplanabilecek.
Yasayla, “bakanlıklar, kamu kurum ve kuruluşları, özel hukuk tüzel kişilerinin MGK Genel Sekreterliği’ne gerekli olan açık ve her derecede gizli bilgi ve belgeleri sürekli veya istenildiğinde verme zorunluluğu” kaldırıldı.
Yine, Silahlı Kuvvetler’in ellerinde bulunan devlet mallarının Sayıştay’ca denetlenmesi imkânı getirildi. Ancak bu denetleme milli savunma hizmetlerinin gerektirdiği gizlilik esaslarına uygun olarak yapılacak. Tasarıda son anda yapılan değişiklikle Meclis’in araştırma ve soruşturma komisyonlarının raporlarına göre Sayıştay tarafından yapılacak denetimin kapsamından Cumhurbaşkanlığı çıkarılmıştı.
Benzer şekilde, Askeri Ceza Kanunu’nda değişiklik yapılarak barış zamanında “halkı askerlikten soğutma” suçu işleyen sivillerin askerî mahkemeler yerine sivil mahkemelerde yargılanması öngörüldü.
Yasayla, eleştiri sınırını aşan açıklamalar suç olacak. TCK’nın 159. maddesindeki cezanın alt sınırı 1 yıldan 6 aya düşürüldü. Ayrıca tahkir, tezyif ve sövme kastı bulunmaksızın sadece eleştirmek maksadıyla yapılan düşünce açıklamalarının suç oluşturmayacağı yönünde değişiklik yapılıyor.
Ayrıca, Terörle Mücadele Yasası’nın 7. maddesindeki değişiklikle “terör yöntemlerine başvurmaya özendirecek şeklinde” ibaresi yerine “terör yöntemlerine başvurmayı teşvik edecek şekilde propaganda yapanların cezalandırılması” öngörüldü.
İşkence davalarının sürüncemede bırakılmaması için bu suçlara ilişkin soruşturma ve yargılamanın öncelikli işlerden sayılacağı, zorunluluk olmadıkça duruşmalara 30 günden fazla ara verilmeyeceği de hükme bağlandı. İşkence davalarına adli tatilde de bakılacak.
Yasayla, genel ahlaka aykırı yayınların imhası uygulamasına son verildi. Böylece kitap ve film yakılması gibi zaman zaman tartışmalara yol açan uygulamalar sona erecek. Suça konu olan eserlere devlet el koymakla yetinecek.
Yasayla, toplantı ve gösterilerin kamu düzeni gibi gerekçelerle yasaklanması ve ertelenmesi konusundaki yasak yumuşatılarak toplantı ve gösterilerin ancak açık ve yakın tehlike bulunması halinde yasaklanabileceği hükmü getirildi.
Bir başka önemli açılım olarak, terör, rüşvet, zimmet gibi suçları işleyenlerin ömür boyu dernek kurmalarına ilişkin yasak 2 yıla, dernek kurması yasak olanlara ilişkin 5 yıllık yasak da 1 yıla indirildi. Tüzel kişilerin de dernek kurucusu olmalarına imkan sağlandı.
Vakıfların yurtdışında şube açması ve uluslararası faaliyette bulunması konusunda ise Vakıflar Genel Müdürlüğü’nün bağlı bulunduğu bakanlığın önerisi ve Bakanlar Kurulu izni şartı kaldırılarak Dışişleri’nin görüşü ve İçişleri’nden izin alınması yeterli olacak.
Sezer’in Resmi Gazete’de yayımlanmak üzere Başbakanlık’a gönderdiği yasayla ayrıca Çocuk Hakları Sözleşmesi’ne uygun olarak 18 yaşından küçüklerin çocuk mahkemelerinde yargılanmasını sağlamak amacıyla daha önce 15 olan çocuk mahkemelerindeki yaş sınırı 18’e yükseltildi.
Murat Aydın / Ankara
Yorumlar kapatıldı.