15 mart 1921de ermeni intikamcı Soğomon Tehliryan tarafından “Ermeni soykırımı”‘nın başlıca düzenleyicisi Talat paşa vuruldu. Aynı yılın haziran ayında Berlin’de görülen davada Soğomon Tehliryan beraat etti.
Konunun incelenmesi, 20 yy.ın başındaki en öneml davalardan biri olmuştur.İşte bu sebeple olacak, Istanbul’daki “Agos” haftalık gazetesi 4 nisan sayısında, konunun sadece hukuki değil siyasi tarih açısından da önemli olduğunu belirtiyor.
“Agos” aynı zamanda, 2003 şubatında doğan Akhanlı tarafından çevrilen “Talat Paşa suikastinin mahkemesi” başlıklı kitaptan da bahsediyor. Kitap 182 sayfa olup Belge yayınları tarafından basılmış. İlgili mahkeme notları, 1921de Armin Wegner, 1980 yılındaysa Dr.Tesa Hofman tarafından basılmıştı. Akhanlı mahkeme notlarını çevirerek Türk okurun da konu hakkında daha fazla bilgilenmesini sağlıyor.
Bu önemlidir, şu anlamda ki, mahkeme, “Soykırıma” tanıklık edenlerin de katılımıyla bir tarih forumuna dönüşmüştü. 1915-16 yıllarında Osmanlı ordusunda hizmet eden Armin Wegner sadece görgü tanıklığı ettiği olayları tasvir etmiyor, onları fotograflarla kanıtlıyor.
Wegner kitabın önsözünde, “içişleri bakanının hayatına kasteden ermeni öğrencinin cürmü, alman halkının dikkatini bu konuya çekti…Gençtürkler belli aralıklarla halkı kırmışlardı. mahkemede hayal edilemeyecek şey gerçekleşti, zanlı hiçbir şey söylemeden “Soykırımın” yaratttığı havayla birden zarar gören konumuna geçti. O artık suçlu Soğomon Tehliryan değil, kurbanların kanlı gölgesiydi” diyor.
“Agos”, Wegner’in kitabın önsözünde yer alan şu sözlerine dikkatimizi çekiyor:”Bu yargı kararı Türk halkını yargılama amacı gütmemektedir. Kırımı onlar değil, türk hükümeti gerçekleştirmiştir.”
Bilgilendiğimiz kadarıyla, Doğan Akhanlı, Almanya’da yaşayan bir türk yazar olup, Ali Ertem’in “Soykırıma karşı birlik” kuruluşunun başkan yardımcısıdır. Dolayısıyla soykırımla ilgili konulara yabancı değil. Belge yayınevi ise tanınmış türk aydını Ragıp Zarakol tarafından kurulmuştur. Öyleyse yayınevince hiç de garip karşılanmayacaktır, soykırımın uluslaraarsı tanınması yönüne çaba gösteren Ali Ertem’in çalışmaları, aynı zamanda Doğan Akhanlı’nın ve Ragıp Zarakolu’nun çabaları.
Hagop Çakıryan
Yorumlar kapatıldı.