Rab İsa Mesih’in Diriliş Bayramı’ndan (Surp Zadig, Paskalya) tam on hafta öncesine gelen Araçavorats Orucu Haftası, bu yıl 10 ile 14 Şubat 2003 tarihlerine rastlıyor.
Ermeni Kilisesi’nin takviminde “Araçavorats Bahk” (Öncüler veya İlkler Orucu veya İlk Oruç), Doğu Ortodoks ailesine mensup tüm diğer (Süryani, Hint, Kıpti, Etyopya, Eritrea ve Hint Ortodoks) kiliseler tarafından ise Ninova Orucu (Fast of Nineveh) diye tabir edilen beş günlük perhiz/oruç dönemine 9 Şubat Pazar akşamı girdik.
Ninova, Kuzeydoğu Mezopotamya’da (bugünkü Irak) Dicle Nehri’nin doğu yakasında bulunan tarihi bir kentti. Gelişimi, Asur İmparatorluğu’nun başkenti olarak, Milattan Önce 800 – 610 yıllarına rastlar. Tevrat’ın Yaratılış/Tekvin Kitabı’nda Hz. Nuh Peygamber’in (Surp Noy Nahabed) büyük torunu Nemrut tarafından kurulduğu yazılıdır (10:9-12).
Asur İmparatorluğu, en güçlü günlerinde, İsrail’in “Kuzey İsrail Krallığı”nı fethetmiş, Kuzey İsrail’in başkenti Samaria’yı yerle bir etmiş, ve halkını
esir olarak götürmüştü. Bu insanlar bir daha hiç İsrail’e dönememiş ve “İsrail’in Kayıp On Kavimleri” olarak anılmıişlardır. (Daha sonra esir alınan İsrail’in Güney Krallığı Yahudiye’nin halkı ise bir müddet sonra geri
dönebilmiş ve Güney’deki başkent Kudüs/Yeruşalim’i yeniden inşa edebilmiştir). Asur İmparatorluğu ise zamanla zayıflamış ve haritadan silinmiştir.
İşte Hz. Yunus Peygamber (Surp Hovnan Markare) Allah tarafından Asurlular’ın başkenti Ninova’ya vaaz etmesi ve Asurlular’ı Allah’a döndürmesi için
vaaz etmek yerine, bir gemiye binerek kaçmak ister. Denizde canavarımsı büyük bir balık tarafından
yutulur, ancak üçüncü gün balık tarafından kusulunca, kendini deniz kıyısında canlı bulur. Misyonundan kaçamayacağını kanıksar. Nihayet, Ninova’ya, düşman halkın kötü yollarından dönmesi için vaaze gitmeyi kabullenir. Gider, ve misyonunda da başarılı olur. Ninova halkı üç gün üç gece oruç tutar ve tövbe eder.
Ancak Yunus sonuçtan memnun değildir, Asurlular’ı sevmemektedir, çünkü onlar İsrail’e büyük zarar vermişlerdir. Aslında Yunus’un beklediği, Asurlular’ın tövbe etmeyi reddederek, Allah tarafından ceza görmesiydi. Belki de tarihte görevinin başarısız olmasını ümid eden ilk ve son peygamber Yunus’tu!
Ancak Ninova halkı, başında Kral olmak üzere, tövbe etti; Ninova kenti daha uzun bir süre için yok olmaktan kurtuldu. Allah ise, erişilmez hikmetiyle, isteksiz bir kişiyi bile kurtuluş elçisi olarak kullandı.
Süryani, Kipti, Hintli, Eritreali, Etiyopyalı Hıristiyanlar, Ermeni Kilisesi’nde olduğu gibi, Büyük Oruç’tan iki hafta önceki Ilk Oruc’u tutarken, Ninova halkının toplu tövbesini anımsayarak, bu oruca Ninova Orucu
adını verirler. Orucun son günü olan Cuma günü ise Yunus Peygamber’in Kitab’ı okunur.
Öncüler Orucu (Araçavorats Bahk)
Dördüncü yüzyılda yazan tarihçi Agathangelos’a göre, Surp Krikor Lusavoriç yaklaşık 15 yıl süren eziyetleri sonunda Khor Virap zindanından çıkarıldığında, Kral Dırtad’tan ve Ermeni ülkesindeki tüm halktan, Ninova’daki toplu oruç misali, bir tövbe ve katı oruç dönemine girmelerini ister. Gerek Kral, gerek saraylılar, gerekse halk, İncil’i Ermeniler arasında yayanlara düşmanca davranmış, bir çok rahip ve rahibe öldürerek katliam yapmışlardı. Yaptıkları için pişman olmalı, tövbe etmeliydiler. Bu ulusal oruc, bugün de Ermeniler tarafından Paskalya (Surp Zadik) yortusundan on hafta önce tutulur. Araçavorats Bahk’ta, özellikle toplu günahlar, halk olarak işlediğimiz günahlarımız, hatalarımız, yanlışlarımız, zayıf yanlarımız gündeme getirilir. Günah, yalnızca bilinçli olarak yapılan yanlışlar veya ilahi yasalarin ihlali değildir. Yapmamız gerekip de,
yapmadığımız şeyler de günaha bulaşmamıza neden olurlar. Millet, toplum, cemaat, kilise, arkadaş grubu, aile ve benzeri toplu birimler olarak acaba ne gibi bilinçli yanlışlar içersindeyiz? Yapmamız gerekip de yapmadığımız
neler vardır? Bu hafta kimimiz dua ve oruçla, kimimiz ruhani sohbetlerle bu önemli konu üzerinde odaklanabiliriz.
Mağakya Badriark Ormanyan’ın yazdığı gibi, Araçavorats Orucu Ermeniler’deki en katı oruçlardan biridir. Hatta Ninova halkı gibi, ruhani arınma ve yenilenme arzusuyla ağzına su veya ekmek bile almadan üç gün üç gece oruç tutanlar vardır. Üç günlük orucu tutanlar, Cumartesi günü sunulan Surp Badarak’a katılır ve Surp Hağortutyun (Rabbin Sofrasındaki Kutsal Pay’larını) alırlar.
Araçavorats Bahk’ı takip eden Cumartesi günü, Ermeni Kilisesi takviminde Surp Sarkis Günü olduğu için, halk arasında Araçavorats Orucu’na “Surp Sarkis Orucu” diyenler de vardır. Bu sadece bir yakıştırmadır, kilise takviminde bu adla anılan bir oruç yoktur.
Yorumlar kapatıldı.