Zaman gazetesinin bugünkü sayısında, Azerbaycan arşivlerden yararlanarak hazırlanan çalışmada Ermeni Çetecilerin 1919-1921 yılları arasında 518 bin Türk’ü katlettikleri haberini veriyor. Haberin sonunda bu akşam Marmara Vakfı’na konuşmacı olarak davet edilen Ermeni Patriği Mesrop ile ilgili bir bölüm bulunmakta… Haber eki olarak Patrikhane’nin Marmara Vakfındaki davet ile ilgili açıklamasını bulabilirsiniz.
Sadullah Özcan / Ankara
Başbakanlık’ta oluşturulan özel bir birim 1. Dünya Savaşı sırasında Ermeni çetecilerin katlettiği Türklerin sayısını belgeleriyle 518 bin 105 olarak açıkladı. Azerbaycan’daki arşivlerden de yararlanılan çalışma sonucu elde edilen 89 belge 2 cilt haline getirildi.
24 Nisan’ın sözde Ermeni soykırım günü ilan edilmesi çalışmalarına karşı Türkiye atağa geçti. Başbakanlık’ta oluşturulan özel bir birim Devlet Arşivleri ile yurtdışı arşivleri tarayarak, Birinci Dünya Savaşı ve Kurtuluş Savaşı sırasında Ermenilerin katlettiği Türklerin bilançosunu çıkardı. Tamamen belgelere dayanan bilgilere göre, söz konusu dönemde Ermenilerce katledilen Türklerin sayısı 518 bin 105 olarak tespit edildi.
Başbakanlık’ta oluşturulan özel birim, çalışmalarının büyük kısmını İstanbul’daki Osmanlı Arşivleri, Ankara’daki Devlet Arşivleri ve Azerbaycan’daki arşivlerde yaptı. Birinci Dünya Savaşı ve Kurtuluş Savaşı döneminde Ermenilerin katlettikleriyle ilgili Azerbaycan arşivlerinde ciddi belgelere ulaşıldığı bildiriliyor. Başbakanlık Devlet Arşivleri’nin koordinatörlüğünde özel birimin yaptığı araştırmalar sonucu 89 belgeye ulaşıldı. Söz konusu belgeler ayrı bir bölümde toplandı. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü ise Ermeni katliamları ile ilgili ulaşılan belge ve dokümanları Ankara’da genel müdürlük binasında küçük bir sergi şeklinde teşhir ediyor. Ermeni katliamlarını belgeleyen dokümanlar iki cilt haline getirildi.
İlk ciltte 363 bin 141 kişinin ne şekilde şehit edildikleri açıklamalı olarak veriliyor. İkinci ciltte yer alan belgelere göre ise 154 bin 964 kişinin şehit edildiği yerler ve şehit edilme şekilleri açıklanıyor. İkinci ciltteki bilgilere göre en büyük katliam 64 bin 408 kişi ile 1920’de Nahçıvan’da gerçekleşti. Katliamlar açlık, hastalık, soğuktan donarak ve korumasız insanlara saldırı şeklinde yapıldı. Aynı yıl başka olaylarda ise yine Nahçıvan’da Ermenilerin baskınları ile 5 bin 307 kişi şehit edildi.
Başbakanlık’ın oluşturduğu Ermeni katliamları ile ilgili özel birimin elemanları Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü’nün Osmanlıca bilen konuyla ilgili kendi uzmanlarından oluşuyor. Bu elemanlar söz konusu belgelerin günümüz Türkçesine tercümelerini yaptılar.
Ermeniler Tarafından Türklere Uygulanan Katliama Ait Cetvel’den bazı rakamlar şöyle: 38 No’lu belge; 1919 Eylül’ünde Allahüekber’de taarruz ve yağma ile öldürülen 3 kişi, yine Eylül 1919’da Ünye’de işkence ile öldürülen 12 kişi, 28 Şubat 1920’de Pozantı’da esir Türk askerlerine baskın sırasında 40 kişi, 10 Şubat 1920’de Çıldır’da makineli tüfeklerle 100 kişi, 22 Mart 1920’de Şüregel ve Zaruşat’ta 2 bin kişi, yine Zaruşat’ta 9 Mart 1920’de süngü ve baltalarla 120 kişi, 5 Mayıs 1920’de Kars’ta işkence, silahlı saldırı ve bombalarla bin 774 kişi, 2 Temmuz 1920’de Kars ve Erzurum’da baskın, hicret edenlere saldırı ile 408 kişi, 2 Temmuz 1920’de Zengibasar’da zulümden kaçarken suya atılarak bin 500 kişi, Ağustos 1920’de Oltu’da muhacirlere yapılan katliam sonucu 650 kişi, Bayburt’ta 99 köyde 15 Ekim 1920’de bin 387 kişi, 17 Ekim 1920’de Pasinler’de 30 köyde 9 bin 287 kişi, 19 Ekim 1920’de Erzurum’da muhtelif mahallelerde 8 bin 439 kişi, 26 Ekim 1920’de Kars civarında değişik işkencelerle 10 bin 693 kişi, Kars Digor’da 7 Aralık 1920’de çeşitli köylerde 14 bin 620 kişi, Sarıkamış’ta 14 Aralık 1920’de 18 köyde 5 bin 337 kişi, 1920’de Nahçıvan ve köylerinde 70 bine yakın kişi, 1921’de Karakilise’ye bağlı 24 köyde 600 kişi, 12 Kasım 1921’de Erzurum’da 39 köyde baskın yolu ile bin 215 kişi.
Diğer taraftan, İstanbul Dedeman’da Ermeni Patriği Mutafyan bu akşam yemekli bir toplantı düzenliyor. Toplantıya önemli bürokratlar katılacak. Yemekte Mutafyan’ın yanı sıra Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürü Yusuf Sarınay da konuşacak.
Yorumlar kapatıldı.