Eğer Hazar sorunu üzerinde son günlerde Ankara ile Tahran arasındaki uyuşmazlık ortaya çıkmasaydı, herhalde Genelkurmay Başkanı Orgeneral Kıvrıkoğlu’nun Bakü ziyareti ve Türk F – 5’lerinin hava gösterisi, İran’ın bu kadar ters tepkisine yol açmayacaktı.
Aslında İran’ın bu kızgınlığı yersiz. İran Dışişleri Bakanı Harazi’nin “kışkırtıcı” diye nitelendirdiği bu ziyaret ve gösteri, üç ay önce planlanmıştı. Dolayısı ile bunun, Hazar konusu ile bir ilintisi yok.
Üstelik Hazar üzerindeki anlaşmazlık İran ile Azerbaycan arasında. Türkiye sadece İran’ın Hazar’da araştırmalara başlayan Azerilere karşı askeri bir güç gösterisi karşısında bir tavır ortaya koydu. Bu tavır, başta bazı gazetelerin öne sürdüğü gibi, tehditkar değildi. Ankara’nın Tahran’a mesajı şu idi: Bu meseleyi müzakere yolu ile, barışçı şekilde halledin. Kuvvet kullanma yoluna başvurmayın…
Şimdi Bakü’deki Türk askeri etkinliğinin, tam bu gelişmeler üzerine yer alması, bir rastlantı. Türkiye, İran’ı bu konuda ikna etmeye ve yatıştırmaya çalıştı. Ama Tahran basınına bakılırsa, İranlıların kızgınlığı geçmişe benzemiyor.
Açıkçası böyle bir tepki Ermenistan’dan gelseydi, haydi neyse. Erivan bile bunu mesele yapmazken, İran’ın Türkiye’ye art niyetler atfedip kendi kendisini bunun hedefi sayması şaşırtıcı doğrusu…
İRAN’ın, bu ve buna benzer durumlarda Ankara’nın verdiği güvenceye rağmen, Türkiye’yi kendisine karşı başkaları ile komplo kuruyormuş gibi görmesi, Tahran ile Ankara arasındaki güvensizliğin yeni bir göstergesi.
Peki İran’ın Türkiye’ye karşı bu kadar güvensizlik – ve de kaygı – duymasının sebebi ne?
İran öteden beri (şimdiki rejimden önce de) Türkiye’yi bir rakip olarak görmüştür. Bugün de Tahran’ın gözünde, Türkiye kendi politikaları için bir engel… Örneğin Bakü – Tiflis – Ceyhan petrol ve gaz boru hattı projelerini, kendi çıkarlarının aleyhinde sayıyor. İran özkaynakları ve bölgedeki diğer kaynaklar için, kendi topraklarının kullanılmasını istiyor. Bu avantajını başkalarına kaptırmaktan korkuyor.
İran’ın Türkiye’ye olduğu kadar Azerbaycan’a karşı da olmasının esas nedeni bu çıkar çatışması ve rekabettir. Bu, Tahran’daki Mollaları, Müslüman Azerbaycan’a karşı Ermenistan ile aynı safta yer almaya kadar götürüyor…
Ve şimdi İran, Türkiye’nin Azerbaycan’a birçok sebepten yakınlık duymasına ve bunu – bugünlerde olduğu gibi – fiilen göstermesine kızıyor. Kendisine “Türk fobisi”ne kapılması için bir sebep olmadığının defalarca söylenmesine rağmen…
Yorumlar kapatıldı.