Surp Zadig (Paskalya) bayramina sekiz hafta kaldi. Bu hafta, 451 yilinda (tam 1550 yil once) Pers isgalcilere karsi savunmaya gecen ve inanclari ugruna hayatlarini feda eden ruhaniler (Surp Ghevont ve rahip arkadaslari) ve siviller (Baskomutan Surp Vartan ve arkadaslari) gorkemli torenlerle anildiktan sonra, 24 Subat Cumartesi ve 25 Subat Pazar gunleri Ermeni Kilisesi’nin takvimine gore Pun Paregentan (Buyuk Karnaval) senlikleri duzenleniyor.
“Paregentan,” pari (iyi, mutlu) ve gentan[utyun] (hayat) kelimelerinden turetilmis, “mutlu hayat” anlamina geliyor. Paregentan’da “Bencillik, menfaat ve gunah olmasaydi dunya ve cevrimizle iliskilerimiz acaba nasil olurdu?” diye kendimizi sorgulamaya davet ediliyoruz. Ozellikle, Kutsal Kitab’in Tekvin (Baslangic) 1 & 2 bolumlerinde, ilk gunahtan once insanoglunun mutlulugu ile doganin uyumunu anlatan metin, Paregentan’da kiliselerde islenilen baslica vaaz ve sohbet konularini olusturuyor. Ev, dernek ve kiliselerdeki senliklerde, menfaat gozetilmeyen, bencilligin olmadigi, gunah ve sucun islenmedigi, aslanla ceylanin huzurlu bir beraberlik icersinde yasadiklari bir dunyanin ozlemi dile getiriliyor.
Daha cok Batili Hristiyanlar tarafindan kullanilan “Karnaval” kelimesi ise Latince ‘caro’ ya da ‘carnis’ (et) ve ‘vale’ (veda) sozlerinden turetilmis, “etli yiyeceklere veda edilen gun” anlamina geliyor. Gercekten de, eskiden tum Hristiyanlar icin Paregentan ya da Karnaval senlikleri halk tarafindan neredeyse bir et yiyerek evlerdeki tum etli yiyeceklerin tuketildigi bir senlige donusturulmustu.
Anadolu’da da, normalde icinde etli yemekler pisirilen buyuk tencereleri torensel bir imeceyle ates kulu, toprak ya da kumla ovaladiktan sonra yikayan ev kadinlari, artik Surp Zadig’e kadar hayvan mamullerini evlerine sokmazlardi. Once Protestan, sonra da Katolik kiliseleri, oruc vecibesini kaldirdilar ve bireyin kisisel ibadetinin bir parcasi olarak saydilar.
Ortodoks ve Dogu Ortodoks kiliselerinin ogretisine goreyse, orucun gerek kisisel gerek toplumsal ibadetteki yeri halen vazgecilmez (aciklamalar daha sonraki iletilerde verilecek).
Paregentan’in Ermeni folklorundeki yeri buyuktur. Ozellikle arefe (Cumartesi) aksami akrabalar bir araya gelir, etli yemekler ve tatlilar hazirlanir, maskeli oyunlar oynanir, tavandan asagi iplerle uzatilan baklava ya da tulumba tatlisina benzer lokmalar ya da bala banilmis kirmizi elmalar elleri arkadan bagli cocuklar ve gencler tarafindan yenmeye calisilir, kazananlar evin buyukleri tarafindan odullendirilir.
Manastirlarda “Apegatog” (rahiplerin azli) denilen senliklerde ise, senlik suresince en yeni ve en kidemsiz rahip, en kidemli rahibin yerine gecer.
Paregentan senlikleri bu yil 25 Subat Pazar aksami sona erecek. 26 Subat Pazartesi sabahi uyandigimizda 2001 yili Buyuk Oruc donemi (Medz Bahk) baslamis olacak.
Patrik 2. Mesrob Hazretleri Paregentan torenlerine ve sevgi sofrasina 25 Subat Pazar gunu Ferikoy Surp Vartanants Kilisesi’nde katilacak.
Yorumlar kapatıldı.