Yeşilçam’ın azınlık “öteki”leri başlıklı yazımızın önceki bölümlerinde Müslüman- Türk kadınların, sahneye çıkmalarının, filmlerde oynamalarının yasak olduğu yıllarda filmlerde oynayan azınlıklardan Rum, Ermeni, Rus kadın oyunculardan, yaşam öykülerinden, sinema serüvenlerinden söz ettik. Hepsi yazdığımız kadarla sınırlı değil elbette ama tamamını yazmak ayrı bir çalışma kapsamında ele alınabilir. Ayla Karaca (Atina Miloharakti), Deniz Tanyeli (Efeminya Ozmavridis) ve Luiza Nor’dan da söz edip daha yakın tarihlere, “Yeşilçam dönemi” oyuncularına döneceğiz.
AYLA KARACA (ATİNA MİLOHARAKTİ)
Ölüm haberi 21 Mart 2021’de “Oyuncu Ayla Karaca, koronavirüs sebebiyle hayatını kaybetti” başlığıyla yer almıştı Evrensel’de. Uzun zamandır bakımevinde kalan oyuncu 17 Mart günü İzmir’de hastalığı atlatamayarak 87 yaşında hayatını kaybetmişti. Gerçek adı Atina Miloharakti’ydi, Ayla Karaca’nın. Televizyon izleyicisi onu 2004’de başlayıp 2007’ye kadar 106 bölüm yayınlanan, “Yabancı Damat” dizisinde Niko’nun annesi Eleni olarak tanıdı.
20 Mayıs 1933 yılında İstanbul Kurtuluş’ta kunduracı baba ve terzi bir annenin kızı olarak doğan Atina Miloharakti 1944’te henüz 11 yaşındayken komşularının aracılığıyla Ses Tiyatrosunda, “Tatlı Sert” operetinde Rumca şarkı söyleyerek sahneye çıkar. Sonrasında yine Ses Tiyatrosunda sahnelenen “Kapan” operetinde dans ederek yer alır.
Muammer Karaca topluluğunun turne tiyatrosu kadrosunda oyuncu olarak yer alır.
Anadolu turnesindeyken yaşı küçük olduğu için yaşadıkları bir polis soruşturmasında Muammer Karaca polise kızım diye tanıtınca ve Ayla adı da önerilince Ayla Karaca adını kullanmaya başlar. 1948’de Toto Karaca-Sıtkı Akçatepe’nin turne tiyatrosunda çalışır.
1949 yılında Vedat Örfi Bengü’nün yönettiği “Ayşe’nin Duası” adlı filmde oyuncu olarak ilk kez bir sinema filminde kamera karşısına geçerek sinema oyunculuğuna başlar. 1951 yılında Vedat Ar’ın yönettiği “Lale Devri” filminde ilk kez başrolde oynar. Sonrasında yine Baha Gelenbevi’nin yönettiği “Barbaros Hayrettin Paşa” (1951) ve Münir Hayri Egeli’nin yönettiği “Yavuz Sultan Selim ve Yeniçeri Hasan” (1951) filmlerinin başrollerinde oynar.
Orhon Murat Arıburnu’nun 1951 yapımı “Sürgün” adlı filminde de oynayan Ayla Karaca uzun bir süre, 1978’e kadar sinemadan, dizi sektöründen uzak kalır. Tevhit Bilge ile ilk evliliğini yaşayan Ayla Karaca, ikinci evliliğini Görüntü Yönetmeni Özen Sermet ile yapar. Sermet ile evlendikten sonra oyunculuğu bırakarak yurt dışına yerleşirler. 1978’de Türkiye’ye dönerek İstanbul’da sürdürür yaşamını, 1988’de eşinden ayrılır. 1998’de dizilerde oynayarak oyunculuğa döner. “Neşeli Günler”, “Sevda Rüzgarları”, “Yabancı Damat” ve “Aşk Bir Hayal” adlı dizilerde yer alır. Ayla Karaca 22 Mart 2021 tarihinde Kadıköy Rum Ortodoks Mezarlığında bulunan kilisede yapılan cenaze töreninin ardından toprağa verilir.
DENİZ TANYELİ (EFEMİNYA ÖZMAVRİDİS)
Sinema izleyicisinin Deniz Tanyeli olarak tanıdığı 1939 İstanbul, Feriköy doğumlu Rum Oyuncu Efeminya Özmavridis’in hayatının akışı, Yönetmen Muharrem Gürses’i tanımasıyla değişir. Muharrem Bey onu birkaç filminde küçük rollerde oynatır.
Oyuncunun adını da Deniz Tanyeli olarak değiştiren Muharrem Gürses onu 1954 yapımı “Yedi Köyün Zeynebi” filminde başrolde oynatır. Filmde rol arkadaşı Saltuk Kaplangı’dır. Filmde ikiliye eşlik eden diğer oyuncular da Sevki Artun, Bülent Koral, Muharrem Gürses, Salih Tozan, Fatma Bilgen, Memduh Karakas, Faik Coşkun, Rukiye Göreç, Mualla Kavur, Bülent Oran’dır. Film hasılat rekorları kırar.
Muharrem Gürses filmleriyle ünlenen Deniz Tanyeli daha sonra çalıştığı Kemal Film şirketinde Osman F. Seden’in yönettiği 1956 yapımı “İntikam Alevi” filminde Ayhan Işık’la başrolde oynar. Yine Osman F. Seden’in yönettiği “Berduş”da Zeki Müren’le, senaryosunu Osman F. Seden’in yazdığı, Osman Nuri Ergün’ün yönettiği “Şehir Yıldızları” filminde de Eşref Kolçak’la başrolde oynar. Zeki Müren’le birlikte başrolde oynadıkları 1957 yapımı “Berduş” filminde canlandırdığı Filiz karakteriyle büyük sükse yapar.
1958 yılında Görüntü Yönetmeni Yükman’la evlenen Deniz Tanyeli de tıpkı Ayla Karaca gibi evlilik sonrası sinemadan uzaklaşır ve yurt dışına yerleşirler. Eşinin ölümünden sonra ’90’larda İstanbul’a döndükten sonra Şile’ye yerleşir. Akciğer kanseri olan Deniz Tanyeli 13 Ekim 2016’da aramızdan ayrılır, 14 Ekim 2016 Cuma günü, Aya Lefter Kurtuluş Rum Ortodoks Mezarlığında, sessiz sedasız toprağa verilir.
LUİZA NOR
Atina’da doğan Luiza Nor’un babası İstanbullu, annesi ise İzmir kökenlidir. Asıl adı Eleni’dir. Moryano tiyatro okulunu bitirdikten sonra tiyatro oyuncusu olarak müzikal oyunlarda yer alır. 1950’de Pandeli İkanomu Operet Tiyatrosu ile İstanbul’a gelerek Taksim’deki yazlık Ses Tiyatrosunda temsiller verirler.
Luiza Nor tiyatro grubuyla birlikte Yunanistan’a dönmeyerek İstanbul’da kalır. 1950 yılında Semih Evin’in yönettiği “Sihirli Define”, 1951 yılında Esat Özgül’ün yönettiği “Ne Sihirdir Ne Keramet”, Orhan Atadeniz’in yönettiği “Ali ile Veli”, 1952’de Muharrem Gürses’in yönettiği “Kara Efe / Zeynep’in Gözyaşları”, Atıf Yılmaz’ın yönettiği “İki Kafadar Deliler Pansiyonunda” filmlerinde,1953 yılında da yine Atıf Yılmaz’ın yönettiği “Aşk Istıraptır” filmlerinde ve 1954 yılında Orhan Erçin’in yönettiği “Fındıkçı Gelin” filmlerinde oynar. Luiza Nor 1970 yılında Atina’ya döner.Reklam
Kaynakça:
– Paris’ten Pera’ya Sinema ve Rum Sinemacılar, Yorgo Bazis-Sula Bozis. YKY Sanat Dizisi, 2014
– Vikipedi
– Gazete haberleri
– https://www.cumhuriyet.com.tr/haber/yesilcamin-basarili-oyuncusu-deniz-tanyeli-yasamini-yitirdi-616030
https://www.evrensel.net/yazi/91037/yesilcamin-azinlik-otekileri-6
İlk yorum yapan siz olun