Mardin’de, Mor Gabriel Manastarı’ndan sonra Süryanilerin en çok ziyaret ettiği Midyat’daki Hadbşabo Kilisesi’nin anahtarı 30 yıldır yaşlı bir kadında. Papazı olmayan kilisenin kapılarını ziyaretçilere açan Gülten Akbulut, Süryanilerin dönmesini istiyor
Veysi Polat
Mardin’de “Rahiplerin Meskeni – Deyrulumur” diye bilinen Mor Gabriel Manastarı’ndan sonra Süryanilerin en çok ziyaret ettiği Midyat’ın Aynverd Köyü’ndeki Mor Hadbşabo Kilisesi’nin anahtarı 30 yıldır yaşlı bir kadında. Papazı olmayan kilisenin ziyaretçilerine kapıyı açan 70 yaşındaki Gülten Akbulut, Avrupa’ya göç eden Süryanilerin kalıcı olarak köye dönmesini istiyor.
Mardin’in Midyat İlçesi’ndeki Süryaniler, geçmişte yaşanan göçler nedeniyle kültürlerinin kaybolmasından endişeli. 1980 ve 1990’lı yıllardan sonra çoğu Avrupa’ya göç eden Süryaniler, yaz aylarında tatillerini geçirmek üzere memleketlerine gelse de tüm olumsuz gelişmelere karşın ana-baba ocağını terk etmeyen az sayıdaki aile, kiliselerinin bakımını yapıp, gelen misafirleri ağırlıyor.
Midyat’a 12 kilometre uzaklıkta bulunan; Süryanice adı “In Vardo”, Arapça “Ayn Verd” olan Gülgöze Köyü’nde yaşayan Mirze ve Gülten Akbulut çifti de kültürlerini yaşatmak için göç etmeyen ailelerden biri. Mardin’de “Rahiplerin Meskeni – Deyrulumur” diye bilinen Mor Gabriel Manastarı’ndan sonra Süryanilerin en çok ziyaret ettiği Mor Hadbşabo Kilisesi bu köyde. Bizanslılar tarafından 5’nci yüzyılda inşa edilen bu tarihi kilisenin dışında Meryem Ana Kilisesi ve Mor Şimoni Kilisesi de bu köyde bulunuyor.
Üç tepe üzerinde, stratejik bir alanda kurulu olan bu köy, Süryanilerin en eski yerleşim yerlerinden biri aynı zamanda. 1980’li yıllara kadar 200 hanenin yaşadığı Aynverd Köyü’nde 2000’li yıllara kadar büyük göçler yaşanmış ve ikamet eden aile sayısı dörde kadar düşmüş.
1980’li yıllarda köyde sadece iki olan Müslüman aile sayısı 20’ye yükselince Süryaniler bu kez azınlıkta kalmış. Ancak buna rağmen Aynverd’i terk etmeyen dört aile, kültürlerini yaşatmaya devam ediyorlar.
“Kilisenin anahtarı 30 yıldır bende”
Papazı olmayan köyde “Gulê” diye hitap edilen 70 yaşındaki Gülten Akbulut, 30 yıldır Mor Hadbşabo Kilisesi’nin anahtarını elinde taşıyor. Her ayinde ve her ziyaretçi geldiğinde kilisenin kapısını kendisi açıyor.
Independent Türkçe’ye konuşan Akbulut, tüm akrabalarının göç etmesine karşın köyde kalma gerekçelerini ve yaşamlarını nasıl sürdürdüklerini şöyle anlatıyor:
“Eskiden 100 haneliydi köyümüz. Hepsi Avrupa’ya gittiler. Dört aile kaldık. Ben ve çocuklarım gitmedik, burada kaldık. Kiliseye bakıyorum. Bazen günde üç-beş araba geliyor. Kapıyı ben açıyorum onlara. Avrupa’ya gidenler 20 yıl boyunca hiç gelmedi. Ancak 10 yıldır gelip gidiyorlar. Ev yapanlar oldu. Yazın 2-3 ay kalıp yine gidiyorlar. Ama biz sürekli yalnız, burada kalıyoruz. Pandemi nedeniyle bu yıl pek gelen olmadı.”
“Avrupa bizim toprağımız değildir”
Gülten Akbulut’un en büyük destekçisi, 55 yıl önce aynı yastığa baş koyduğu eşi Mirze Akbulut. Ziyaretçilerle ilgilenilmesinin dışında tarla işleri ve hayvanların bakımını yapan Mirze Akbulut, 2007-2012 yılları arasında muhtarlık yapmış bir isim. Süryanilerin göç etmesini en çok o eleştiriyor.
“Avrupa bizim toprağımız değildir” diyen Mirze Akbulut, şöyle devam ediyor:
“Ben bu köyde doğdum. Çocukluğum burada geçti. Babam, dedemin dedesi burada yaşadı. Benim gözüm hiçbir zaman dışarıda olmadı. Kalbim, beynim Gülgöze’dedir. Bu kilisenin yolu karınca yolu gibidir. Gelenler olunca seviniyoruz. Eskiden göç edenler son yıllarda gelip ev yapmaya başladılar. Damlaya damlaya göl olur misali. Gittiler ama yine geliyorlar. Bizler de seviniyoruz. Geri dönmelerini umut ediyoruz. Memleketimizi, toprağımızı bırakmıyoruz. Avrupa bizim toprağımız değildir. Bizim toprağımız Gülgöze’dir.”
Kendi imkanlarıyla 12 odalı misafirhane yaptılar
1990’lı yıllarda yaşanan çatışmalar nedeniyle Avrupa’ya göç eden Süryaniler, ilk kez 2010’da dönüşe başladı. Ancak bu dönüşler kısa süreli ziyaretler şeklinde olunca devreye, tersine göçü teşvik etmek isteyen dönemin Mardin Valisi Turhan Ayvaz devreye girdi.
fazla oku Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)
Vali Ayvaz, köy yolunu onardı, kilitli parke döşetti ve Mor Hadbşabo Kilisesi’ni onararak, resmi açılışı bizzat kendisi yaptı.
O yıl tatil amaçlı gelen köyün eski müdavimleri, “jest” diye tanımladıkları bu adım karşısında 2013’te bu kez uzun süreli yaz tatili için geldiler.
Her geçen yıl daha kalabalık gelen Aynverdliler, önce imece usulü 3 katlı ve 12 odalı misafirhane yaptılar, sonra da bakımsızlıktan harabeye dönen evlerini onarmaya başladılar.
Avrupa’daki Süryaniler, şimdi kalıcı olmasa da her yıl Ağustos ve Eylül aylarında tatillerini köyde geçiriyor.
Yorumlar kapatıldı.