Mikoyan’ın “Spirali”. Ermeni tasarımcının “Mekik” i icat etmesi
Sergey Bablumyan
“Mekik” Mikoyan tarafından icat edildi. SSCB’nin üst düzey liderliğinde başarı açısından daha üstünü olmayan, uzun ömürlü Anastas Mikoyan’ın küçük kardeşi Artem Hovhannes Mikoyan.
Artem Mikoyan, arkasında bir dizi efsanevi MİG bırakmasıyla tanınır.
Ancak çok az kişi, 1966 yazında Mikoyan’ın tasarım bürosunun kozmik öneme sahip bir sistem geliştirmeye başladığını hatırlamaktadır.
Unutmuş olduklarından ziyade, “Spiral” projesini neredeyse hiç kimse bilmediği için hatırlanmamaktadır. Çalışmalar son derece gizlilik içinde yürütülmekteydi.
Çalışmanın içeriği?
Sistem, süpersonik yüksek hızlı bir uçakla uzaya fırlatılan ve ardından bir roket aşamasıyla yörüngeye giren bir yörünge düzleminden oluşuyordu.
Başka bir deyişle, Sovyet konstrüksiyon bürosu, Amerikan NASA’nın ancak 1969’da çalışmaya başladığı şeyi yaptı.
Neden Mikoyan’ı seçtiler?
Asıl konudan uzaklaşıp, daha az önemli olanı hatırlayalım.
MİG’nin (Mikoyan-Gurevich) tasarım bürosunda, yüzlerce seri modifikasyonu üretilen, 14 savaş jeti ve kanatlı füze “ailesi” oluşturulmuştu.
MİG uçakları tarafından yüzden fazla dünya rekoru kırılmıştır.
1950 yazında Kore’de savaş çıktı.
MİG-15’ler, Koreli kılığına girmiş Sovyet pilotlarıyla gökyüzünde savaşıyordu.
Amerikalılar, F-86 “Siber” bombardıman uçaklarıyla açıkça savaşıyorlardı.
MİG-15, “Siber”ları geride bıraktı ve ardından, övgü konusunda çok cimri olan Sovyet uçak endüstrisinin “patriği” Tupolev şunları açıkladı, “Şüphesiz, MİG-15 dünyanın en iyi uçağıdır.”
Şimdi ise “Spiral” projesine dönelim.
Gagarin’den sonra ikinci astronot olan German Titov gerçekte “Spiral” e katılmak istiyordu, bunun için her türlü sebebi vardı.
Proje, havacılık ve uzay konularını birleştirmekteydi ve Titov basit bir pilot değil, aynı zamanda bir pilot-astronottu. Bu aşamada Artem Mikoyan’ın ofisine girdi. Mikoyan dedi.
– Biliyor musun German, benim işim sıkıcıdır, sen her türlü uçakla uçuyorsun, seni Utkin Araştırma Enstitüsüne göndereyim, oraya git.
– Hayır, Artem İvanovich, “Spiral” ile uğraşmak istiyorum. Şirketinizde çalışmak isterim.
Ama Mikoyan çoktan telefonu almıştı ve Utkin’i arıyordu. Böylece Titov diğer tasarım bürosuna gitti. Utkin dedi.
– Dinle German, sen bana gerekmezsin, benim fazladan baş ağrısına ihtiyacım yok.
Titov daha sonra Mikoyan ile ilgili anılarında “Daha sonra bunun Yuri Gagarin’in ölümüyle ilgili bir tepki olduğunu anladım,” diye yazmıştır.
Ancak daha sonra Mikoyan’ın tasarım bürosuna giderek “Fırtına” projesi üzerinde çalıştı ve Mikoyan bürosunun projelerinin Amerikalıların birkaç adım önünde olduğunu söyledi.
Bu sırada Amerikan casusları suda kaybolan uçağı bulmak için Hint Okyanusu’nu “tarıyorlardı”.
Sonunda buldular, fotoğraflar çektiler, fotoğraflara dayanarak bir model oluşturdular, laboratuarda test ettiler ve “Mekik” ile karşılaştırdılar.
Mikoyan’ın yaratımı, Amerikan yaratımından birkaç kat daha iyiydi. “Fırtına” kazandı.
Mikoyan nereden başladı?
Polikarpov Tasarım Bürosu’ndaki küçük bir askeri temsilci pozisyonundan.
Daha sonra havacılık fabrikası konstrüksiyon bürosu başkanı, ardından dönen kanatlı uçaktan jet uçaklarına geçiş, ses bariyeri, süpersonik bariyer, daha ve daha yüksek, daha ve daha hızlı.
Ama her şey düzgün ve sakin değildi, zor zamanlardı.
Waldenberg’in anılarından. “Baş tasarımcı yardımcılığına atandım. Komünist Parti Merkez Komitesi, Mikoyan’a soruyor.
Başka bir soyadı olan normal bir insan bulamadınız mı?
Mikoyan cevaplar. “Ben de Ermeni’yim, ben de mi uygun değilim”?
“Askerin Babası” filminden önce yaşanan bir başka hikâye.
Mikoyan’ın ofisinde, düşen bir ağacın sesi pencereden duyulur.
Mikoyan pencereye yaklaşır, ekonomi departmanı şefini arama emri verir.
Adama sorar.
– Bu ağacı sen mi diktin?
– Hayır.
– O halde neden kestin?
– Slobodski emretti.
– O zaman Slobodski’yi buraya çağır.
Slobodski koşarak gelir, ağacın yaşlı olduğunu, ölmek üzere olduğunu anlatmaya başlar …
Mikoyan daha sakince diyor.
– Kendim kontrol edeceğim, eğer sağlıklı bir ağaç olduğu ortaya çıkarsa, parandan keseceğim.
Ağacın çürümüş olduğu ortaya çıktı.
Ermenistan’ın Sanahin köyünde doğan bir kişi ile Rusya’nın huş ağacının kökleri arasındaki bağı hissediyor musunuz?
Bugün, tasarım bürosunun bahçesinde, kesilmiş bu ağacın yerine Mikoyan’ın heykeli var, etrafına çok sayıda ağaç dikildi.
Başka bir hikâye. Yeni bir uçak teslim edeceklerdi, ancak motorda bir sorun vardı.
Stalin, Mikoyan’a
Bunları kim yapıyor?” diye sordu.
Mikoyan, Mikulin adını verdi.
Stalin, Almanların motorlarının da pek iyi çalışmadığını, tasarımcıyı iki hafta hapse attıklarını, her şeyi hapishaneden hızlı bir şekilde yaptığını söyledi.
Mikulin’e bundan bahsedebilir misin?” diye sordu lider.
Mikoyan sohbeti iletti, Mikulin daha fazla enerjiyle motorlar üzerinde çalışmaya başladı, fakat yine de işini hapishanede bitirdi.
Bugünler
Ocak 2017’de MİG-35 avcı uçağı tanıtıldı.
Aynı yılın Aralık ayında, Rusya Federasyonu’nun Güney Askeri Bölgesi’nde yüksek hızlı taşıyıcı uçak rolünü MİG-31 süpersonik avcı uçağının oynadığı, süpersonik havacılık-füze kompleksi “Kinjal”, muharebe görevine alındı.
Yorumlar kapatıldı.