Malatya Ermenileri Coğrafya , Tarih, Etnoğrafya Arşağ Alboyacıyan araştırma kitabının 183- 184. Sayfasında Surp Yerortutyun Kilisesi hakkında geniş bir bilgi vardır. “ Nitekim 1912’de Papaz Benneyan son paragrafta şöyle yazıyor:
Surp Yerortutyun kilisesi ,inşasının bitimi, herhangi bir geliri olmadığından daha uzun sürer.Avluda sadece papazların ve zangocun yattığı bir oda var . Oysa Malatya Ermenisi hayatını bu kiliseye borçlu. Zira 1895 ‘teki olaylarda 5-6000 kişi, sağlam bir kale gibi gördükleri bu kiliseye sığınarak güruhun saldırılarına karşı koyabildi. Kilise kendisine sığınanları kurtardı. Bu yüzden ona “Nuhun Gemisi” diyorlardı. Türkler ise Taş Kilise “ adını vermişlerdi. Kilisenin mimarı Rum’du. “
Ayrıca kilisenin bulunduğu yer, öldürülen gazeteci-yazar Hrant Dink’in de yaşadığı çocukluğunun geçtiği Çavuşoğlu mahallesindeki tarihi Surp Yerrortutyun (Taşhoron Kilisesi,) Malatya ili Yeşilyurt ilçesi Çavuşoğlu mahallesinde yer alan 18. yüzyılın ikinci yarısında Ermeniler tarafından yapılan kilisedir. 1335 m2’lik alanda 15,90 x 26,40 m. boyutunda dikdörtgen bir plan üzerine kesme taşlarla inşa edilmiştir. Giriş batı cephesinde yer alan mermerle süslendirilen kapıdan sağlanmaktadır.
Mülkiyeti Malatya Büyükşehir Belediyesi, Vakıflar Genel Müdürlüğü ve Milli Emlak Genel Müdürlüğü arasında paylaşılan kilisede 2012’deki restorasyon çalışmasının yarım bırakılması nedeniyle tarihi binaya dikilen ağaç iskeleler yıllardır olduğu gibi dururken, bakımsız ve ilgisiz olmasından dolayı harabeye dönen kilise kaderine terk edilmişti.
***
15 Haziran 2020 tarihinde yerel ve ulusal medyada yer alan haberlere göre Malatya Büyükşehir Belediye Başkanı Selahattin Gürkan, restore çalışmaları devam eden Taşhoron Kilisesi’ndeki çalışmaları inceledi.
Tarihi mekanların yeniden ayağa kaldırılarak, gelecek nesillere aktarılması için çalışmalar başlattıklarını hatırlatan Gürkan, şunları kaydetti:
“Bu kapsamında restorasyon çalışmalarına başlanan Taşhoran kilisesinde çalışmalar devam etmekte. Büyükşehir Belediyesi olarak buna benzer kültürel varlıklarımız ve tescilli değerlerimizle ilgili Kültür Daire Başkanlığımıza ve KUDEB birimimize gerekli talimatları vererek, buralarla gerekli araştırmaların yapılması ve bu araştırmaların akabinde kiliseyle ilgili restorasyon projelerinin çıkarılması, ilgili koruma kurulundan onaylanması sürecin bir an evvel çıkarılmasını istedik.”
“İnsanlığın ortak değeri olarak görüyoruz”
Kilisenin kültür varlığı olduğunu aktaran Gürkan, şöyle devam etti:
“Kilisenin de aslına uygun bir şekilde restorasyon işlemleri başlatıldı. Restorasyon işlemlerini bitirdikten sonra buranın içerisine işlevsel olarak hangi işlevi vereceğimizi yine buradaki bölge insanımızla oturup değerlendireceğiz. Kültür merkezi mi olur, yoksa kısmi anlamda bir ibadet şeklinde değerlendirebilecek bir yapı formatında mı olacak? Buranın geçmişte yaşayan insanlarıyla da istişare ederek, bu süreci en güzel şekilde götüreceğiz. Bu tarihi değerimizi biz insanlığın ortak değeri olarak görüyoruz. İnsanlığın ortak değeri olan bu değerlerin ayağa kaldırılması hem günümüze hem gelecek kuşaklara taşınması noktasında bizim manevi sorumluluğumuzun olduğu bilincindeyiz.”
Gürkan, herhangi bir aksaklık çıkmaması durumunda Aralık ayı sonu veya 2021 yılının başı gibi kilisenin restorasyonunun tamamlanacağını aktardı.
***
Kilisenin dış duvarına asılan panoda
MALATYA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ
İŞİN ADI :Taşhoran Kilisesi Restorasyon Uygulama İşi
YÜKLENİCİ : Gökalp Mühendislik Yapı .Sa. A.Ş
KONTROL:İmar ve Şehircilik Daire Başkanlığı KUDEB
SÖZLEŞME Tarihi:29.04. 2020
İŞİN SÜRESİ : 365 Gün
SÖZLEŞME BEDELİ : 2.276.083,68 TL + KDV
Selahattin Gürkan
Malatya Büyükşehir Belediye Başkanı
http://www.malatyasonsoz.com.tr/tashoron-kilisesi-restore-ediliyor-2-h322918.html
İlk yorum yapan siz olun