Türkiye’de 2013 yılından beri kamuoyunun dış politikadaki görüş ve tutumuna ayna tutmak için ‘‘Türk Dış Politikası Kamuoyu Algıları Araştırması’’ yapan Kadir Has Üniversitesi, 26 ilde 1000 kişiyle görüşerek hazırladığı 2020 yılı araştırmasının sonuçlarını açıkladı.
Prof. Dr. Mustafa Aydın’ın koordinasyonunda, Prof. Dr. Sinem A. Açıkmeşe, Prof. Dr. Mitat Çelikpala, Soli Özel ve Sabri Deniz Tığlı’dan oluşan akademik ekip tarafından hazırlanan araştırmada, ‘‘Türk dış politikasının en önemli sorunu’’ olarak yüzde 20 ile ‘’sınır ötesi terörle mücadele’’ ilk sırada yer alsa da, iki ayrı başlıkta değerlendirilen Suriye başlıklı sorunlar toplandığında bu konunun daha kaygı verici bulunduğu anlaşılıyor.
Zira araştırmaya katılanların yüzde 18,3’ü Suriye’deki iç savaşı, yüzde 10,4’ü Suriye’deki PYD/YPG varlığını Türkiye’nin en önemli dış politika sorunu olarak işaretlerken, uluslararası göçü en ciddi sorun olarak görenlerin oranının da bir önceki yıla göre 7,5 kat artarak yüzde 15’e ulaşması dikkat çekti.
Geçtiğimiz yıl yüzde 20,6 ile Türkiye’nin ikinci büyük dış politika sorunu olarak görülen ABD ile ilişkiler bu yıl yüzde 8,5’e gerilemiş.
En büyük tehdit yine ABD
Ancak ‘‘Türkiye’ye tehdit oluşturan ülkeler’’ sıralamasında ABD geçen yıl olduğu gibi bu yıl da yüzde 70 ile zirvede yer alıyor.
ABD’yi yüzde 66,7 ile İsrail, yüzde 65,4 ile Suriye, yüzde 59 ile İran ve yüzde 58,9 ile Yunanistan takip ediyor. 2019’da 44,2 ile sıralamalarda gerilere düşen Rusya Federasyonu ise yüzde 55 ile yeniden İngiltere ve Fransa’nın çıkmış görülüyor.
Ankete katılanların yüzde 31,5’ine göre ABD ‘’güvenilmez ülke’’, yüzde 9,1’ine göre ‘’düşman ülke’’ iken yüzde 28 ‘’stratejik ortak’’ ve yüzde 4,8 ise ‘’dost ve müttefik’’ olduğunu düşünüyor.
Parti bazında ABD’ye karşı en negatif bakış AKP seçmeninde gözlemlenirken en pozitif yaklaşımın ise HDP seçmeninde olduğu görülüyor.
Son üç yılın sonuçlarına bakıldığında ise Türkiye’deki ABD algısında olumlu bir değişim olduğu dikkat çekiyor.
Türk-Amerikan ilişkilerinde ‘‘PYD’ye destek’’ en büyük sorun olarak görülürken iyiye gidiş bekleyenler arttı
Bu iyileşme ‘‘Türk-Amerikan ilişkilerinin gidişatına’’ dair yanıtlara da yansımış. Geçtiğimiz yıl yüzde 7,2 ‘’ilişkiler iyiye gider’’ derken bu oran bu yıl yüzde 11,3’e yükselmiş. ‘‘Kötüye gider’’ diye düşünenlerin oranı da 15,7 puan azalarak yüzde 23,9’a gerilemiş.
‘‘ABD’nin PYD’ye yönelik desteği’’ yüzde 34 ile Türkiye ve ABD arasında en büyük sorun olarak öne çıkarken onu yüzde 27,2 ile ‘‘ABD’nin Ortadoğu’daki Kürt politikaları’’, yüzde 23,7 ile ‘‘ABD Kongresi’ndeki Ermeni soykırım iddiaları’’ izliyor. 2018’de yüzde 44,9 ile ABD ile Türkiye arasında en büyük sorun olarak görülen ‘‘Fethullah Gülen’in iadesi konusu’’ bu yıl yüzde 19’a düşmüş.
Bununla beraber ‘‘Dış Politikada İşbirliği Yapılması Gereken Ülkeler’’ listesinde ABD yüzde 27,7’yle Türki Cumhuriyetler’in (yüzde 30,2) ardından ikinci sırada yer alıyor.
ABD’yi, yüzde 24,8 ile Müslüman ülkeler ve 21,3 ile AB ve Rusya takip ediyor. Çin ise yüzde 11,8 ile NATO ülkelerinin bir basamak üzerinde altıncı sırada yer aldı.
Rusya ile ilişkilerde temel sorun PYD/YPG’ye verilen destek
Rusya ile ilişkilerde son iki yılda görülen pozitif algının bir miktar bozulduğu anlaşılıyor. ‘‘Rusya ile stratejik ortaklık var’’ diyenler yüzde 26,1’den yüzde 17,5’e, ‘‘yakın işbirliği var’’ diyenler yüzde 13,4’ten yüzde 4,4’e gerilerken, ‘‘sorunlar var’’ diyenler yüzde 6,5’ten yüzde 18,9’a yükselmiş.
İki ülke arasında en birincil sorun olarak tıpkı ABD ile olduğu gibi ‘‘Rusya’nın Suriye’de PYD/YPG’ye destek vermesi’’ (yüzde 42,1) görülüyor. Bunu yüzde 33,9 ile ‘‘tarihsel rekabet ve düşmanlık’’ ve yüzde 31,3 ile ‘‘Rusya’nın Suriye’de rejim güçlerine destek vermesi’’ izliyor.
Ankete katılanların yüzde 47,5’i S-400’ü, yüzde 68,8’i Patriot’ı, yüzde 78,8’i Gümrük Birliği’ni, yüzde 95,8’i ise münhasır ekonomik bölgeyi duymadığını söylüyor.
Libya politikasına karşı çıkanlar destekleyenlerden çok, İdlib’de askeri varlığı yüzde 40,2 olumlu buluyor
Suriye ile birlikte Türk dış politikasının son altı aydaki en önemli başlığını oluşturan Libya meselesi hakkında araştırmaya katılanların üçte birinden fazlasının bir fikri yok.
Türkiye’nin Libya’da Ulusal Mutabakat Hükümeti’ne destek vermesini destekleyenlerin oranı yüzde 25,3 iken desteklemediğini söyleyenlerin oranı yüzde 39,3.
Bu politikaya en büyük destek yüzde 42,7 ile MHP seçmeninden gelirken en fazla karşı çıkan grup ise yüzde 56 ile HDP seçmeni.
İdlib’de Türk askeri varlığını destekleyenler yüzde 40,2 iken, yüzde 31,1 Türk askerinin geri çekilmesini istiyor.
Bu arada yüzde 38,3 Türkiye’nin Suriye’de tarafsız kalmasını talep ediyor. Suriye’de silahlı güçlere destek olunmasına onay verenler yüzde 13 iken, yüzde 7,4 Esad yönetimi ile ilişkilerin düzelmesini savunuyor.
Yüzde 31,7 Türkiye’nin Suriye politikasını başarılı bulurken, ‘‘Suriye politikası başarısız’’ diyenler yüzde 27,6.
Araştırmayı katılanların yüzde 19,5’i Türkiye’yi Ortadoğu’daki ‘lider ülke’ olarak tanımlarken Türkiye-İsrail ilişkilerini normalleşmesini isteyenler yüzde 21,3’e geriledi. Aynı şekilde yabancı ülkelerdeki askeri üslere desteğin yüzde 49,6’dan yüzde 26,8’e düştüğü görülüyor.
En güvenilir dost Azerbaycan
Türkiye’nin dostları sıralamasında her yıl olduğu gibi ilk beş sırada Müslüman ülkeler yer alıyor.
Geçtiğimiz yılki güven oranını koruyan Azerbaycan yüzde 65,2 ile ilk sırada yer alırken onu KKTC, Özbekistan, Pakistan, Katar izliyor. Ancak KKTC’ye olan güven 8,4 azalırken Özbekistan’a güven 25, Katar’a olan güven de 10 puan azalmış.
20 ülkenin bulunduğu listede Rusya Federasyonu 8., Çin Halk Cumhuriyeti 11., İran 13., ABD 14., İsrail ise son sırada yer alıyor.
Türkiye’nin AB ve NATO üyeliğine destek düşüyor
Türk halkının AB üyelik sürecine verdiği destekte bu yıl geçen yıllara oranla düşüş yaşanıyor. 2019’da ‘‘Türkiye’nin Avrupa Birliği’ne üye olmasını destekliyor musunuz?’’ sorusuna katılımcıların yüzde 61,1’i ‘’evet’’ yanıtını verirken, bu yıl bu oran yüzde 53’e geriledi.
Yüzde 55,6 ise Türkiye’nin AB üyeliğinin engellendiğini düşünüyor.
Türkiye’nin NATO üyeliğini sürdürmesi gerektiğini düşünenlerin oranı yüzde 60,8’den yüzde 55,2’ye düşerken ‘‘üyelik sonlandırılmalı’’ diyenlerin oranı yüzde 14,3’ten yüzde 18,8’e yükseldi.
Yüzde 41,5 ise Türkiye’nin NATO olmadan güvenliğini sağlayabileceği görüşünde.
Yorumlar kapatıldı.