İçeriğe geçmek için "Enter"a basın

Ayasofya siyasete açıldı

Erken veya baskın seçim iddiaları paralelinde hazırlığı başlatılan ‘yeni partileri seçime sokmama düzenlemeleri’nin ardından ‘Ayasofya’nın statüsü‘nün gündeme getirilmesine muhalefetten tepki… Erdoğan’ın geçen yıl “Önce Sultanahmet’i bir doldurun… Bu işin siyasi boyutu var. Bu oyunlara gelmeyelim” diyerek kapattığı konunun ‘seçim‘ tartışmaları çerçevesinde yeniden açılması eleştirilere yol açtı. 

Erken seçim iddialarının dile getirildiği süreçte Ayasofya’nın statüsü bir kez daha tartışmaya açıldı. Müze konumundaki tarihi yapı hakkında geçen yıl 31 Mart seçimleri öncesi 16 Mart’taki Tekirdağ mitinginde “Sultanahmet’i doldurun ondan sonra ona bakarız. Bu işin bir siyasi boyutu var. Bu oyunlara gelmeyelim. Bunların hepsi tezgâh. Biz ne zaman, neyin, nasıl yapılacağını çok iyi biliyoruz. Adımı nasıl atacağımızı, bunun siyaset dilini de çok iyi biliriz” diyen Cumhurbaşkanı Erdoğan, İstanbul’un fethinin 567. yıl dönümü etkinliklerinde Ayasofya’da Fetih Suresi ile Kur’an-ı Kerim okunayacağını açıklamıştı. Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy’un da katıldığı etkinlikte Fetih Suresi okundu. Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Hami Aksoy, Yunanistan’ın tepkileri üzerine “Türkiye, Ayasofya’nın ne dünya çapındaki abidevi niteliğine ne de 1972 UNESCO Dünya Kültürel ve Doğal Mirasının Korunmasına Dair Sözleşme’ye aykırı hareket etmiştir” açıklamasını yaptı. Atina ile gerilimin yaşandığı süreçte Ayasofya’nın statüsü AK Parti Merkez Yönetim Kurulu’nda da gündeme geldi. Erdoğan’ın “Ayasofya’nın tekrar ibadete açılması konusunda çalışma yapın, getirin” dediği belirtilmişti. Erdoğan’ın son olarak “Ayasofya cami olarak turistler tarafından ziyaret edilebilir. Ayasofya’da namaz da kılınır, Fetih Suresi de okunur. Buna aziz milletimiz karar verir” değerlendirmesini yaptığı bildirildi.

DANIŞTAY’IN KARARINA GÖRE ADIM ATARIZ 

Cumhurbaşkanı Erdoğan TRT’de katıldığı programda gündeme ilişkin açıklamalarda bulundu. Ayasofya’nın ibadete açılması tartışmalarını değerlendiren Erdoğan “Yunanistan boş durmuyor, kurusıkı atıyor. Sen kiminle dans ediyorsun? Haddini bil! ‘Sakın ha! Ayasofya’yla ilgili orayı camiye çevirmeyin’ Türkiye’yi siz mi idare ediyorsunuz, biz mi? Türkiye’nin kurumları var. Karar verilir icra makamı gerekli adamı atar. Bunun için sizden izin almaya, müsaade almaya asla tevessül etmez. Danıştay’ın vereceği bekliyoruz. Sonra da atılması gereken neyse ona göre atılır” dedi. AK Parti Merkez Karar ve Yönetim Kurulu (MKYK) sonrası açıklama yapan Ömer Çelik de “Kilise olarak hizmet verdikten sonra camiye dönüştürülmüştür. Ayasofya Camii olarak kalplerde her zaman özel bir yere sahiptir. Çalışmalar belli bir karara vardıktan sonra Cumhurbaşkanımız tarafından açıklanacaktır” ifadelerini kullandı. 

DURUŞMA 2 TEMMUZ’DA

Öte yandan statü değişikliği için kararname çıkarmanın yeterli olup olmadığının tartışıldığı ileri sürülürken gözler Danıştay’a çevrildi. Sürekli Vakıflar Tarihi Eserlere ve Çevreye Hizmet Derneği, Ayasofya hakkında 2005, 2008, 2012, 2015 ve 2016 yıllarında çeşitli başvurular yapmıştı. Bu yıl da Ayasofya’nın camiye çevrilmesi için başvuru yapıldığı belirtildi. 24 Kasım 1934’te Bakanlar Kurulu Kararı’nın iptali için açılan davanın duruşması 2 Temmuz’da yapılacak. Danıştay 10. Dairesi başvuruyu ele alacak. Kariye Camii’nin müzeye dönüştürülmesine yol açan Bakanlar Kurulu kararını 2019’un kasım ayında Danıştay iptal etmişti. Danıştay 10. Dairesi’ne yapılan başvuru sonrası Ayasofya için de Kariye Camii’nin emsal karar olabileceği iddia edildi.

ASLINDA 1991’DEN BERİ NAMAZ DA KILINIYOR EZAN DA OKUNUYOR 

Ayasofya Müzesi’nin ibadete açık bölümü Hünkar Kasrı’na, 2016’da Diyanet İşleri Başkanlığı tarafından uzun yıllardan sonra ilk kez asaleten imam atandı. İbadete 1991’de açılan Ayasofya Müzesi Hünkar Kasrı’nda öğle ve ikindi namazları kılınırken, bu vakitlerin ezanları Sultanahmet Camisi ile karşılıklı okundu. Diyanet, Önder Soy’u asaleten imam olarak atamasıyla Ayasofya’nın dört minaresinden 5 vakit ezan sesi yükselirken, vakit namazları da kılınmaya başlandı. İmam atanınca cemaat sayısı da artmıştı. 

İLK TARTIŞMA 1967’DE BAŞLADI 

Ayasofya Müzesi’nin resmi internet sitesinde “1936 tarihli tapu senedine göre, Ayasofya “57 pafta, 57 ada, 7. parselde Fatih Sultan Mehmed Vakfı adına Türbe, Akaret, Muvakkithane ve Medreseden oluşan Ayasofya-i Kebir Camii Şerifi” adına tapuludur” ifadesi yer alıyor. Müzenin yeniden camiye dönüştürülmesi talebinde, bu ifade esas alınıyor. 5 Temmuz 1967’de İstanbul’u ziyaret eden Katolik Hristiyanların lideri Papa 6. Paul, Ayasofya’ya da giderek dua etmişti. Bunun üzerine bir gün sonra, Milli Türk Talebe Birliği yöneticileri de tepki olarak Ayasofya Müzesi’nde namaz kılmıştı. Bu olay sonrası Ayasofya’nın statüsüyle ilgili ilk ciddi tartışmalar başlamıştı. Ayrıca 2006’da Hristiyan ve Müslüman müze çalışanları için bir ibadet odası açılmıştı.

MHP 2013’TE YASAL DÜZÜNLEME İSTEDİ

Ayasofya ile yeni bir yasal düzenleme yapılması 2013’te gündeme gelmişti. Aynı yılın Ekim ayında dönemin MHP milletvekili Yusuf Halaçoğlu, TBMM’ye Ayasofya’nın cami olarak yeniden ibadete açılmasına yönelik bir kanun teklifi sunmuştu. Gerekçe olarak da Ayasofya’nın müze olmasına ilişkin 1934 tarihli Bakanlar Kurulu kararının Resmi Gazete’de yayımlanmamış olmasını ve tapusunda cami olarak belirtilmesini göstermişti.

ÇOCUK OYUNCAĞI DEĞİL POLİTİKA ARACI YAPILMASIN

Tarihçi Prof. Dr. İlber Ortaylı, konunun çocuk oyuncağı olmadığını belirterek “Politika aracı yapılmamalıdır, tehlikelidir. Müzeciler ve tarihçiler buna dikkat etmeli. Cumhuriyet yönetiminin 1934 yılındaki kararına itaat etmeliyiz” dedi. Habertürk’e konuşan Ortaylı, Ayasofya tartışmalarıyla ilgili “Caminin bir bölümünde namaz vakitlerinde ezan okunuyor, cuma namazı da kılınıyor. Çocuk oyuncağı değildir, politika aracı yapılmamalıdır, tehlikelidir. Müzeciler ve tarihçiler buna dikkat etmeli. Cumhuriyet yönetiminin 1934 yılındaki kararına itaat etmeliyiz” değerlendirmesinde bulundu. 

1934’TEN BERİ MÜZE 

 360: Bizans İmparatoru İkinci Konstantin tarafından açılışı yapıldı.

537: Şimdiki halini 532 yılından sonra Birinci Justinyan’ın emriyle yapılan inşaat çalışmaları sonrasında aldı. 

578: Mozaikleri 565-578 yılları arasında tamamlandı.

1204: Haçlıların eline geçti. 1261’e kadar Roma Katolik Kilisesi idi.

1453: 29 Mayıs’ta İstanbul fethedildi. Birkaç gün daha kilise olarak kaldı.

1453: Fatih Sultan Mehmet 1 Haziran’da ilk cuma namazını kıldı. Mihrap ve minber yapıldı, çan ve Haç kaldırıldı. Mozaiklerin üstü kapatıldı.

1481: İlk minaresi inşa edildi. İkinci Bayezid zamanında bir minare daha dikildi.

1509: Büyük İstanbul depreminde ilk yapılan minare yıkıldı.

1849: 1847’de  başlayan yenileme çalışmalarında iki yıl kapalı kaldı.

1931: Cumhuriyetin ilanından sonra 8 yıl cami olarak kullanıldı. Bu tarihte kapatıldı.

1934: 24 Kasım’daki Bakanlar Kurulu kararıyla müze olarak yeniden açılmasına karar verildi.

1935: 1 Şubat’ta ziyaretçilere açıldı.

1996: Dünya Anıtları İzleme listesine alındı.

1997: Kubbesi ve minareleri Dünya Anıtları Fonu’nun da desteğiyle restore edildi.

FETİH CAMİSİNDE EZAN SESİ YÜKSELECEK

MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli “Ayasofya’dan çan sesi değil, Allah’ın izniyle ezan sesi yükselecektir” ifadelerini kullandı. Yazılı açıklamayla gündemi değerlendiren Bahçeli, son günlerde Yunanistan’ın sivil ve askeri yöneticilerinden gelen tehditvari açıklamaların milli tahammülü zorladığını belirterek şunları söyledi: “Ayasofya Camii’nde manevi aşk ve adanmışlıkla okunan Fetih Suresi’nden rahatsızlık duyan, egemen devlet vasfımızı hiçe sayıp hayasızca tepki gösteren Yunan Hükümeti’ne hatırlatırım ki, Ayasofya fethin kutlu bir sembolü, kutsal bir emanetidir. Bizans’ı ihya peşinde koşan ahmaklar boşa kürek çekmektedir. Zulmün perdesi 567 yıl önce kapanmıştır. Ayasofya Müslüman Türk milletinin fetih camisidir. Bu hakikat değişmeyecektir. Herkes hesabını buna göre yapmalıdır. Ayasofya’dan çan sesi değil, Allah’ın izniyle ezan sesi yükselecektir.” 

KUTSALARIMIZ PAZARLIK KARTI DEĞİL

Gelecek Partisi Genel Başkanı Ahmet Davutoğlu, Ayasofya’nın yeniden ibadete açılabileceği yönündeki açıklamalarla ilgili  “Kutsallarımıza, ortak sembollerimize sıkıştığınızda kullanacağınız bir kart muamelesi yapmaktan vazgeçin” dedi. Davutoğlu, haftalık değerlendirme toplantısında konuştu. Davutoğlu “Kutsallarımıza, ortak sembollerimize sıkıştığınızda kullanacağınız bir kart muamelesi yapmaktan vazgeçin. Öncelikle şunu açıkça ifade edelim, Ayasofya sizin elinizde bir malzeme, bir araç veya bir pazarlık kartı değildir” ifadelerini kullandı. Gelecek Partisi lideri, Ayasofya’nın fethin sembolü olduğuna dikkati çekerek “Cumhurbaşkanı çıksın, Ayasofya’nın açılmasının niçin tezgah olduğunu millete açıklasın. Ardından bu tezgahın nasıl bozulduğunu da bizlere bir anlatsın. Sonra oturur, Ayasofya’nın açılmasını beraber konuşuruz” görüşünü paylaştı.

İSTİSMAR ETMEYİN AÇACAKSANIZ AÇIN 

CHP Sözcüsü Faik Öztrak, MYK’nın ardından düzenlediği basın toplantısında Ayasofya tartışmaları hakkında “Ayasofya 18 yıldır, Saray yönetimi ne zaman başı sıkışsa Ayasofya’yı ortaya atıyor. 18 yıldır iktidardasınız, tek adamın kararına bakar iş. Bunu istismar etmeyin, bunun üzerinden siyaset yapmayın açacaksanız açın” dedi. Öztrak ayrıca HDP’nin yürüyüş eylemi kararıyla ilgili de “Genel Başkanımız şunu söyledi, şu anda Adalet Yürüyüşü ile ilgili bir şartlar yoktur, farklıdır durum dedi. Bu bizim kendi görüşümüz, diğer partilerin görüşüne de karışamayız” yorumunda bulundu. 

MİLLET İRADESİNE JANDARMALIK YAPILIYOR 

HDP Kocaeli Milletvekili Ömer Faruk Gergerlioğlu “Başörtüsü sorunu çözüldü. Fakat başka sorunlar hala çözülemedi. Dün mağdur olanlar, bugünkü sorunları görmüyor. Dün başörtülülere söylenenler, bugün Kürtlere söyleniyor. Zamanında başörtülülere de ‘terörist’ denmişti. Fakat şu anda bir benzerini, bugünün ‘öteki’lerine yapılıyor. Haksızlığa karşı çıktığınızda etiket yiyorsunuz” dedi. KARAR TV’de Ahmet Taşgetiren, Elif Çakır ve Yıldıray Oğur’un sorularını yanıtlayan Gergerlioğlu “İslami hassasiyetleri olan bir insan olarak söylüyorum. İçi tamamen boşaltılmış değerlere sahip, bilimden ve akıldan uzak bir gençlik yetiştiriyorlar. Bu yüzden İslami iktidarlardan kaygı duyuyorum” ifadelerini kullandı. Üç ismin vekilliğinin düşürülmesi için “Milletin iradesine yargı kararları ile jandarmalık yapılıyor” dedi. 

https://www.karar.com/ayasofya-siyasete-acildi–1568048 

İlk yorum yapan siz olun

Bir Cevap Yazın