Őzel bir proje olan “Zartir Lao” Batı Ermenistan’da Ermeni tarihi mirasından neler kaldığının, tarihi topraklarımızda kimlerin yaşadıklarının izini sürmeye devam ediyor.
Efsanevi Nemrut Dağı, günümüz Türkiye’sinin toprakları içinde bulunmaktadır. Nemrut Dağı’nın tepesindeki heykeller yaklaşık 2100 yaşındalar. 8 metrelik heykellerin ortasında Aramazd Tanrısı’nın heykeli bulunuyor. Asırların yıkıcı etkisi burada da hissediliyor. Deprem ve rüzgarlar heykellere zarar vermiştir. Nemrut Dağı’nda bulunan heykeller, dünyanın 8. harikası olarak da değerlendiriliyor. Nemrut Dağı, Ermeni Platosu’nun en yüksek tepesi değil ama buradan bütün coğrafyamız görünüyor.
Kahta ve Adıyaman şehirleri, Nemrut Dağı’nın peşinde bulunur. Adıyaman, Batı Ermenistan’da kimliğini gizlemeyen en büyük sayıdaki Ermeninin yaşadığı bölgelerden biridir. 1971 yılındaki resmi verilere göre Adıyaman’da 52 Ermeni ailesi yaşıyordu. Bugün Adıyaman’daki Ermeni ailelerinin sayısı, yine resmi veriler uyarınca 1600’ü geçiyordur.
Adıyaman, Ermeni Soykırımı yıllarında en büyük kamplardan biri oldu. Batı Ermenistan’ın çeşitli bölgelerinden göçettirilen Ermeniler burada toplanırdı. Birçok Ermeni, yaşamını korumak için Kürtleştirilip ya da Türkleştirilip Müslüman oldu. Adıyaman’da karşılaştığım N. B., bu gibi Ermenilerden biridir. Necati 2000’li yıllarda hem tekrar Hristiyan köklerine döndü hem de Adıyaman’da bir Ermeni kilisesi inşa ettirmek üzere pratik adımlar attı.
N. B., “Daha çocukken diğer çocuklar bize Ermeni derdi. O yıllarda bunun ne anlama geldiğini bilmiyorduk ama birkaç sene sonra bir papaz, Suriye’den buralara gelince ve 1915’te neler yaşandığını, Ermenilerin ne gibi bir ulus olduğunu anlatınca kendimizi daha özgüvenli ve güçlü hissettik.
100 sene boyunca Ermeni kalabilmek için mücadele ediyoruz. Çocuklarımı, Ermeni kökenli olduğumuzu unutmasınlar diye Ermeni okuluna gönderdim. Eskiden susarak ıztırap çekiyorduk ama bugün artık susmuyor ve korkmuyoruz” diye anlattı.
Bir başka Adıyamanlı Ermeni E. P., Ermeni kimliğini dile getirdiği için defalarca baskılar gördü ama aynı inatla Ermeniliğini ifade etmeye devam ediyor. E. P., “Biz burada Ermeni olarak dünyaya geldik. Müslüman olduğumuz, suçumuz değildir. Burada, beşiğimizde her gün baskılara maruz kalıyoruz. Hatta cenazelerimiz olduğu zaman buralı imamlar, Ermeni olduğumuzu iyi bildikleri için bizden kaçınıyorlar. Ancak diasporalı Ermenilerden farklı olarak bizler, kendi topraklarımızda, kendi vatanımızda yaşıyoruz. İşte bu da, bize güç veriyor” dedi.
Çeşitli verilere göre Adıyaman’ın şimdiki halkının % 15-20’sinin Ermeni kimliği var.
Nairi Hokhikyan / Armeniasputnik.am
Yorumlar kapatıldı.