SURP KRİKOR LUSAVORİÇ VANKI (Aziz Krikor Lusavoriç (Aydınlatıcı) Manastırı – “Venk” Manastır ve Kilisesi) Tarihçesi
“Malatya’daki Ermeni manastırlarının en eskisi olarak kabul edilen ve yerel dini liderin yazın yaşadığı bu manastırın, Beydağı’nın doğusunda, “Guluçkar” diye adlandırılan kayalıklar üzerine ve 4. Yüzyılda inşa edilmiş olduğundan bahsedilmektedir.
Söylendiğine göre Aziz Krikor Lusavoriç, Roma’dan dönerken Malatya’ya uğrar ve “Kozluk”’un üstlerinde otağını kurmuş olan şehrin prensini ziyaret etmek ister.
Prensin ruhani konuğunu kabulü esnasında Aziz Krikor burayı göstererek, “Burası kilise yapmaya çok uygun bir yerdir” der. Prens bu sözü aklında tutar, konuğu gittikten bir zaman sonra öldüğünü duyduğunda ise, onun adını verdiği bu Krikor Lusavoriç Manastırını yaptırtır.
Tam olarak tespit edilemeyen bir tarihten 13. Yüz yılın sonuna dek Süryanilerin elinde kaldığı kabul edilen manastır, 13. Yüz yılın başında Ermenilerce yeniden inşa edilmiştir.
Günümüze ulaşan kilise de bu dönemden kalmadır. 20. Yüz yılın başında da işlevini sürdüren Surp Kirkor Lusavoriç Manastırı günümüzde tamamen yıkılmış olup, ancak kilisesi yılın belli günlerinde, genelde Malatyalı Ermeniler ve Süryaniler tarafından ama toplumun tüm kesimlerince ziyaret edilmektedir.
Kilisenin kapısının üzerindeki kitabeden, 15. yüzyılda, şehrin o zamanki ruhani önderi Piskopos Simeon tarafından bir onarımdan geçirildiğini (1439) anlayabiliyoruz. Kitabede şunlar yazılıdır:
“Surp Krikor ‘un kapısı, Episkopos Simeon tarafından, 1439 Mart’ının 20’sinde, Ailesinin anısına yapıldı.”
Küçük bir tepenin üstüne inşa edilen manastırdan, günümüze yalnızca kilisesi ulaşmıştır, tepenin eteklerinde de çeşitli yapılarının temelleri görülür. Bodrum ve üst katın her birinde 8-10 kagir odası vardır. Manastıra ek olarak Patrik Mağakya Ormanyan (1896-1908) zamanında bir de yetimhane eklenmiştir. Şapeli (şimdiki kilise), manastır dış duvarlarının merkezinde, kemerli ve sade bir yapı olarak inşa edilmiştir. Kilise; dikdörtgen, bazilika planlı bir yapıdır Kesme ve moloz taştan yapılmıştır Kilisenin taşıyıcı unsurları taştan olup, üzeri çift meyilli bir çatı ile örtülmüştür 10.30 x 6.60 metre büyüklüğünde bir alanı kaplamaktadır. Tonoz kubbelidir. Kilisenin kapısının önünde, manastır ruhanilerinden birkaçının mezarları sıralanmıştır.
Manastır hakkında eldeki bazı bilgiler; yüksek konumlu, göz alıcı ve büyüleyici bir manzarası ile temiz ve sağaltıcı bir havası; iç avlusunda, suyu berrak, soğuk ve tatlı olan çok güzel bir çeşmesi vardır. Kozluk denilen yerden doğup çağlayarak akan berrak ve soğuk su, künklerle manastırın içine getirilmiştir. Bu çeşmeyi, eski Kudüs ruhanilerinden, daha sonra Malatya ruhani önderi olan Piskopos İsahag Sahakyan bu manastırdaki önderliği döneminde (1889-1991) ailesinin anısına yaptırmıştır. Manastırın ana kilisesi küçük ve sade bir yapıdır. Oldukça güzel döşenmiş bir önderlik konutu, manastır mensupları ve ziyaretçilerin kaldığı otuza yakın basit yapılı odası vardır. Piskopos İsahag Sahakyan ayrıca ulaşım kolaylığı sağlamak için eski yolu bırakıp, yeni bir araba yolu yaptırdı. Bu yol sayesinde de gerek hayvan sırtında, gerek arabayla rahat ulaşım imkanı sağlanmış oldu. Peder Kevork Arslanyan da, kendi önderlik döneminde üst katta yeni birkaç oda ve balkonlu görkemli önderlik konutunu inşa ettirmiştir.>>DEVAM EDECEK
http://www.malatyasonsoz.com.tr/malatya-surp-krikor-lusavoric-vanki-3-h293331.html
İlk yorum yapan siz olun