Eski bir eczane vitrini

Rahmetli eczacı Ali Temügan Bey, bana Tilkilik’te kapanan eczanelerinde kullandıkları bazı eczacılık malzemelerini sakladığını, istersem gösterebileceğini söylemişti. Bir kış günü, malzemeleri görmeye gittim. Bodrum kömür çuvallarıyla dolu olduğu için görmem mümkün olmadı. Bahar mevsiminde tekrar gittiğimde, açılan alanda sandık içinde eczacıların eski yıllarda kullandıkları yabancı etiketli ilaç şişeleri ve ilaç hazırlama kaplarıyla karşılaştım. İlgi duyanlar için, eskiyle karşılaşmak heyecan vericidir. Sonra bu malzemelerin bir kısmını, aynı bölgede eczacılık yapan arkadaşımın eczanesine taşıdım. Eskiden doktorlar hastalarını eczanelerde muayene eder, hastalıklarına derman olacak ilaçlar aynı eczanede eczacılar tarafından, zamanın tekniğiyle hazırlanırdı. 20. yüzyılın başında İzmir’de faal olan eczaneler, daha çok gayrimüslim eczacılar tarafından işletilirdi. İzmir kökenli bir Rum ailenin İzmir’de eczacılık yapan dedelerinin izini Kapılar semtinde bulmalarına tanık olmuştum. Aynı eczane, günümüzde farklı bir isimle hizmet vermeye devam ediyor.

Sahip çıkalım

Türk eczacılar arasında adı geçen Süleyman Ferit Eczacıbaşı’nın 1911 yılında bir Rum eczacıdan satın alıp işlettiği, ilaç dışında ‘Altın Damla’ kolonyası ve diğer müstahzarlarıyla ün yapmış Şifa Eczanesi, geçirdiği yangın nedeniyle kapanmıştı. Adını sıklıkla andığım, koleksiyoner antikacı dostum Cem Üsküp’ün yıllar önce Beyler Sokağı’nda Süleyman Ferit Eczacıbaşı’na ait depodan, diğer eczane malzemeleriyle birlikte aldığı eski eczane vitrini ilgi odağım oldu. Kaliteli çam ağacından yapılma, ortasında çift kapısı olan ahşap vitrin, depoya nereden getirilmişti? Süleyman Ferit Eczacıbaşı’nın Rum eczacıdan satın aldığı eczanenin ilk vitrini olabileceği düşüncesinde yoğunlaştım. Ahşap vitrinin ölçüleriyle şimdi konfeksiyon ürünleri satan işyerinin kuzey cephesinin ölçülerinin birbirini tutması, yapılan tahminleri doğrular nitelikteydi. Aynı yıllarda yapılan tadilat sırasında, eski vitrin yenisiyle değiştirilmiş olabilir miydi? Eczacıbaşı ailesi tarafından bağışlanan, Şifa Eczanesi’nin eski dolapları, ecza gereçleri Ege Üniversitesi Eczacılık Fakültesi’nde sergileniyor. Fakülte yöneticileri, Hür Efe Antik’i ziyaret ederlerse eski eczane vitrinini, aynı yıllarda kullanılmış ecza malzemelerini, doktor reçetelerini görebilir. Vitrin, Şifa Eczanesi’ne ait olmasa da eczacıların piri, dünyaca ünlü Bergamalı hekim Galenos’u yetiştiren İzmir’de kurulacak sağlık müzesinde yer alabilir. Kenarda köşede keşfedilmeyi bekleyen ne çok belge ve obje var, İzmir’in zenginliklerine sahip çıkalım.