MARDİN — Mardin’in Midyat İlçesine bağlı Anıtlı köyü, bölgede binlerce yıldır yaşamın sürdüğün ender köylerden biri. Nüfusunun tamamı Süryani olan köyde, bölgenin tek katedralinin kalıntıları da bulunuyor. Şimdilerde kendi halinde bir köy olan Anıtlı ilgi bekliyor.
Anıtlı Köyü Midyat Kent merkezine 30 km uzaklıkta bulunan bir Süryani köyü.Süryaniler arasındaki adı Hah, yani dinlenme yeri. Köyde 20 Süryani aile yaşıyor. 130 nüfuslu köyde yaşayanlar tarım ve bağcılıkla geçiniyor. Bunlar bölgede birçok köyün ortak özelikleri. Ancak Anıtlı Köyünü diğerlerinden ayıran en önemli özelliği, binlerce yıllık geçmişi. Köyde yaşam, kimine göre iki bin, kimine göre ise dört bin yıldır sürüyor. Bölgenin tek katedrali olan Mor Sobo’nun kalıntılarının bu köyde olması, bunun en önemli kanıtı.
Köy Muhtarı Habib Doğan, Anıtlı’nın tarihte büyük bir yerleşim yeri olduğunu söyledi. Amerika’nın Sesi’ne konuşan Doğan, “Burası çok tarihi bir köydür. Hatta köy demeyelim bölgeyle ilgili tarihi belgelerde, sürekli Hah ilinden bahsediliyor. İçinde bulunan tarihi eserler, ne kadar önemli bir yer olduğunun kanıtıdır. Burası bir ticaret kenti olduğu için İran’dan buraya uzanan yol vardır. Belki de ipek yoludur. Sürekli gelenler burada konaklıyorlarmış. Milattan önceki tarihi ile ilgili, 4 bin yıl öncesinde burasının bir yerleşim alanı olduğunu söyleyebiliriz ve yaşam halen devam ediyor. Hristiyanlıkla beraber yine önemli bir bölgedir burası. Bu köyde 4 bin yıldır hayat devam ediyor. Milattan 2 bin yıl önce yerleşim alanı olmuş ve hep devam etmiştir” dedi.
İlgisizlikten yakınan Doğan, köyün büyük bir turizm potansiyeli taşıdığı görüşünde. Doğan, “Burası gerçekten çok önemli bir tarihe sahip ama kıymeti bilinmiyor. Batıda olsa, çok daha göz önünde olurdu. Şu an mevcut olan tarihi eserleriyle turizme kapı açılırdı ama hepsi kendi kaderine terk edilmiş. Şu an köyde bulunan Mor Sobo Katedrali. Bölgenin tek katedrali özelliğini taşıyor. Açık olsa turizme büyük katkı sağlardı” diye konuştu.
Köylüler kendilerine ‘Asurluların torunları’ diyor. Köyde faal olan tek ibadethane Meryem Ana Manastırı. Ancak köyde 14 kilisenin kalıntıları bulunuyor.
Köyde yaşayan turist rehberi Yuhan Durmaz da, turistik potansiyele dikkat çekenlerden. Hayatını köyde geçirmek istediğini söyleyen Durmaz, “Turistler bu sene gelmeye başladı. İki sene önce olaylar nedeniyle gelmiyorlardı. Bu sene yeni gelmeye başlamışlardı. Köyden ayrılmayı düşünmüyorum. Köy hayatını seviyorum şehirler kalabalık” dedi.
İngiltere’de ilahiyat eğitimi alan Mor Gabriel Manastırı Vakfı Yönetim Kurulu üyesi İsa Doğdu ise Anıtlı’nın eski zamanlarda büyük bir şehir olduğunu söyledi. Amerika’nın Sesi’ne konuşan Doğdu, köyün Süryani tarihinde önemli bir yere sahip olduğunu vurgulayarak, “Bir zamanlar metropolitlik merkeziydi. Şu anda sadece küçük bir köy durumunda. Hala orada bir önemli manastır var. Çok sayıda kilise harabesi var. 4 bin yıllık tarihe sahip olabilir ama tam bilgi sahibi değilim. 2 bin yılını söyleyebilirim. Hristiyanlığın ilk yıllarında vardı. Katedral 6 asırdan kalma. Mimarı yapısı o dönemi yansıtıyor. Daha önce metropolitlikti. Kral olduğu söyleniyor. Köylüler hala saray diyor, önemli bir şahsın olduğu kesindir. Kral deniyorsa kral mı prens mi emir mi tam bir şey söyleyemem ama yörenin en büyük kilisesiydi” diye konuştu.
Köydeki birçok tarihi eserin toprak altında olduğuna dikkat çeken Doğdu, köyde kazı yapılması halinde birçok tarihi bulguya ulaşılabileceğini ve köyün tarihinin tahminlerden daha eski olabileceğini sözlerine ekledi.
https://www.amerikaninsesi.com/a/binlerce-yildir-yasayan-koy/4462333.html
İlk yorum yapan siz olun