İçeriğe geçmek için "Enter"a basın

İkinci Cumhuriyet’e hoş geldiniz

Taner Akçam / T24

Kaçıncı Cumhuriyet tartışmaları çok yapıldı. 1950 veya 1980’ler yeni Cumhuriyetlerin başlangıcı olarak sayıldı vb. ama galiba “en hakiki” ikinci Cumhuriyet şimdi kuruldu.

Birinci Cumhuriyet 1923’de kurulmuştu, rengi hafif pembe idi, ikincisinin rengi hafif yeşil (renk farkına aldanmamak gerek). Her iki Cumhuriyet’te geçmiş toplumun yıkılması ve o yıkıntıların üzerine kuruldu. Her ikisi de kendisinden öncekinin ekonomik, siyasi ve kültürel gelişmişlik düzeyinin çok gerisine düştü ve kuruluşunu aynı zamanda bir yoksullaşma ve “yozlaşma” olarak yaşadı.

Daha önceki toplumun kültürel çoğulculuğu ve zenginliğinin imha edilerek kurulması her iki Cumhuriyet’in de ortak özelliği gibi.

Birinci Cumhuriyet toplumun yüzde 30-35 Hristiyan nüfusunu imha edilmesi üzerine kuruldu. Kalan kılıç artıklarının yaşamasına müsaade edildi, çünkü sorun teşkil etmiyorlardı. Bu Cumhuriyetin sınırlı sayıdaki muhalifleri ise kaçtı ve ancak 1938 sonrası hayatta kalan bazıları dönebildi. İkinci Cumhuriyet’te ise millet olarak Kürtlere yer verilmek istenmiyor. Onlar, sayılarının çokluğu nedeniyle şimdilik kapıyı zorluyor ve girmeye çalışıyorlar. İkinci Cumhuriyetin muhaliflerinin, özellikle aydınlarının bazıları yurt dışına çıktı. Geride kalanlarına ne olacağını ise hep beraber izleyeceğiz.

Birinci Cumhuriyet, Osmanlı döneminde yetişmiş ne kadar kültürel zenginlik, değer ve bilgi birikimi varsa onları yıkarak kurulmuştu. 1928’lerde Alfabeyi değiştirilirken, “geçmişten alacağımız hiçbir şey yok” denerek tüm bir ülke kültürel olarak çöle çevrilmişti.

Nasıl Birinci Cumhuriyet tüm bir Osmanlı kültürel zenginliğini yerle bir ederek kuruldu ise İkinci Cumhuriyet de birinci Cumhuriyet döneminde yeniden yaratılan kültürel zenginliklerin, değerlerin imhası üzerine kuruldu, kuruluyor. Eğitim ve Hukuk sistemindeki tahribat, yurt dışına kaçmış binler değilse yüzlerde akademisyen bu temizliğin kurbanları ve kültürel (ve belki de ahlaksal) yoksullaşma ve dibe vurmanın örnekleri…

Birinci Cumhuriyet Hristiyanların mallarının ekonomik yağması üzerine de kurulmuştu. Lozan görüşmeleri başlamadan önce, Meclis’te konuşma yapan Maliye Bakanı, İzmir yangını sonrası el konulan mallar ile bütçe açığının önemli bir kısmının kapatıldığını ilan ediyor ve Lozan görüşmelerinde Hristiyan mallarının geri verilmesi konusundaki her girişime karşı direnilmesini öneriyordu. İkinci Cumhuriyet bu kültürü devam ettiriyor. Muhataplar çok farklı ama… FETÖ örgüt üyeliği gerekçesiyle birçok şirkete el konmasının ötesinde, bireylerin ellerinde avuçlarında olanlara da zorla el konuldu.

Her iki Cumhuriyet’te de yaşanan hem ekonomik, siyasal ve kültürel hem de içine aldığı etnik-dinsel topluluklar açısından bir yoksullaşma, bir daralmadır. Giderek daralıyoruz, yoksullaşıyoruz ve iyice “Türk” bir Cumhuriyet haline geliyoruz.

Bizler, birinci Cumhuriyet bir gerçeklik olduktan sonra onun içinde büyüdük, üstüne yükseldiğimiz geçmiş yıkıntıların ne farkında olabildik ne de bilincine varabildik. Birinci Cumhuriyetin kendini tanımlaması, zihniyet dünyası ve varlığının köşe taşları bizlerin en önemli referans noktaları oldu. Birinci Cumhuriyetin yıktığının ne olduğu üzerine bırakın konuşmayı, bu yıkmanın bir zenginliğin imhası ve bir yoksullaşma anlamına geldiğini değil, tam aksine derin anlam ve erdemi olan büyük bir eylem olduğunu düşündük.

Birinci Cumhuriyet’in yıkıntıları üzerine konuşamamanın şimdiki yıkıntılara yol açtığının hala farkında bile değiliz. Muharrem İnce’nin mugalata veya iyi söz söyleme sanatını her şeyin çözümü olarak görecek şaşkınlıklar içindeyiz.

Şimdi ikinci Cumhuriyet kendi nesillerini yetiştiriyor ve yetiştirecek. İkinci Cumhuriyet, tıpkı birincisi gibi kendi gerçekliğini kuracak ve yeni yetişen nesiller bu gerçeklik içinde düşünecek ve hareket edecekler.

Acaba bu İkinci Cumhuriyetin kurulması tamamlanmadan ve henüz daha vakit geçmeden, bizler nasıl bir Türkiye istediğimiz üzerine konuşabilecek miyiz? İstediğimiz Cumhuriyetin, aslında bu iki cumhuriyetin de yıktıklarının yeniden anlamlandırılması ile mümkün olduğunu görebilecek miyiz? Yıkmadın gerekmediğini, geleceğin birikmiş kültürel zenginliğin üzerine beraberce inşa edilebileceğini öğrenebilecek miyiz?

Yoksa bu iş artık gelecek kuşaklara mı kaldı?


http://t24.com.tr/yazarlar/taner-akcam/ikinci-cumhuriyete-hos-geldiniz,20011

İlk yorum yapan siz olun

Bir Cevap Yazın