İstinye ve Tarabya arasında bulunan Yeniköy, yeşil dokusu, yalıları, kafeleri ve en önemlisi farklı kültürlerin uyum içinde yaşadığı sosyal yapısı ile İstanbul Boğazının en güzel semtlerinden biridir.
Farklı inançların dostluk içinde yaşandığı Yeniköy’ün camisi, kilisesi ve sinagogu birbirine çok yakın yer alır. Sahil boyunca, yürüyüş yapanlar, balık tutanlar, bisiklet kullananlar Yeniköy’ün gündelik yaşamına renk ve canlılık katar.
Yeniköy, Kanuni Sultan Süleyman döneminde iskanlaştırılan yeni bir yerleşim bölgesidir. Semte ilk yerleşenlerin büyük bölümü Ege Denizindeki Sakız, Midilli, Naksos ve Foleğandros adalarından gelen Rumlar, Trabzon’dan göç eden Türkler ve daha sonra gelen Ermeniler, Yahudiler olduğu ifade edilir. Türkler bu yeni yerleşim yerine Yeniköy, Rumlar aynı anlama gelen Neohorion demiş, daha sonra kısaltarak Nihori olarak adlandırmış. Rumların bu yeni balıkçı köyünde denizcilik ile ilgilenirken müreffeh bir yaşam sürdükleri söylenir. Kendi dinlerini, ibadetlerini yerine getirmek için günümüzde halen faal Panayia Koumariotisa Kilisesine giderlerdi. Panayia Koumariotisa Kilisesi Sultan Mahmut’un fermanı ile kocayemişler ve ağaçlarla kaplı bir arsada 1837 yılında inşa edildi.
Sultan Mahmut’un özel doktoru olan Stefanos Karateodori, eşi Lukia Karateodori ve oğlu Aleksandros Karateodori’nin (II. Abdülhamid zamanında Osmanlı İmparatorluğu’nun dışişleri bakanı olarak da görev yapmıştı.) mezarlıkları buradadır. Nihori şiirini yazan şair Konstantinos Kavaf büstü de kilisenin bahçesinde yer alır.
Tiferet Yeniköy Sinagogu, Kamondo Ailesi tarafından Sultan’ın izni ile1870’de inşa edildi. Abraham Kamondo, Sultan’a yakınlığı ile bilinirdi. Kendisi astım hastası olduğu için Yeniköy’de deniz kenarında havadar bir yerde otururdu ancak Kamondo’nun bu bilhassa şabat günleri sinagoglara gidememesinden dolayı Sultan’ın, Kamondo’nun oturduğu evin karşısındaki binayı kendisine özel sinagog yapması icin izin verdiği ifade edilir.
Sinagog 1900’lü yıllara kadar sadece şabat ve bayram günleri açılırdı. 1957’de mimar Jak Pardo tarafından onarıldı ve 2000 yılında Sadioğlu Ailesi tarafından içi tamamen yenilendi.
Sinagog günümüzde, Tarabya, Yeniköy ve İstinye sırtlarındaki yerleşim merkezlerinin gelişmesiyle ile bu bölgeye taşınan birçok Yahudi ailesine faal olarak hizmet etmekte.
Yeniköy Sinagogu, Boğaziçi sit alanı içinde olup, İstanbul III Numaralı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulunun 10 Mayıs 2000 gün ve 11588 sayılı kararı ile 1.grup korunması gerekli kültür varlığı olarak tescil edilmiştir.
Yeniköy’de fotoğrafını çekebildiğim Küd Dıpo Surp Asdvazazin Ermeni Kilisesi, Yeniköy Çarşı Merkez Camii, Aya Yorgi Kilisesi ve Manastırı Vakfi, Yeniköy Vapur iskelesi, Yeniköy sahilini fotoğraflarımda görebilirsiniz.
Yeniköy Panayia Rum Ortodoks Kilisesini dolaşırken bana yardımcı olan Sayın Laki Vingas’a ve Sayın Mikail Hannutoglu’a, Tiferet İsrael Sinagogunun tarihçesi ile ilgili beni bilgilendiren Sayın Nesim Bahar’a çok teşekkür ederim.
http://www.salom.com.tr//haber-107052-bogazin_kiyisinda_camikilisesinagog_yan_yana_yenIkoy.html
İlk yorum yapan siz olun