Ben çocukken şehir dışından Edirne’ye geldiğimizi Selimiye’nin minarelerini görünce anlardık. Artık otobandan E-5 karayoluna girer girmez, Selimiye’den kilometreler önce başlıyor binalar
Timur Soykan
O zamanlar Edirne’nin merkezi Kaleiçi’ydi. Çocukluğum farklı dinlerin ibadethaneleri, Yahudi, Ermeni ve Rumların konaklarıyla dolu Kaleiçi’nde geçti.
Yahudiler, Ermeniler ve Rumların Edirne’den ayrılmak zorunda kalmasının yüküyle eskimişti Kaleiçi’ndeki tarihi yapılar. Evimizin olduğu sokağın sonundaki İtalyan Kilisesi ile hemen yanındaki küçük sinagog harabe haldeydi.
Mahalle arkadaşlarıyla kat zemini çökmüş kilisenin taban kirişlerinde yürümek en tehlikeli maceramızdı. Çatısı çökmüş, içi yabani otlarla dolu sinagogdaki kırık mermerli haham mezarı ise en korktuğumuz yer…
KONAKLAR ADETA YENİDEN DOĞMUŞ
Edirne Belediyesi ile buluşmamızda gruptan ayrılıp çocukluğumun geçtiği mahalleye yürürken en çok kilise ile küçük sinagogu merak ediyordum. İkisi de restore edilmiş.
Kilise, İstiklal Ortaokulu olarak kullanılıyor. Eskiden içinde demirlerin sarktığı, devasa kapısı yerde yatan sinagog artık duvarla çevrili, kameralarla korunuyor. Henüz ziyarete açılmamış. Acaba hahamın mezarı da yapıldı mı? Ne de olsa çocukların özgürce sokaklarda oynayabildiği zamanlardı ve her yer anı dolu.
Eski ahşap konakların onlarcası restore edilmiş. Eski Vali Konağı da yenilenmiş ve belediye tarafından Dr. Fatma Şakir Memik Kadın Merkezi’ne dönüştürülmüş.
Hiç şüphesiz mahallemizin en ihtişamlı harabesi sadece ön duvarı ayakta kalan, pencerelerindeki demir davut yıldızları kırılmış Edirne Büyük Sinagogu’ydu.
Sadece cesur çocuklar girebilirdi. O da yeniden doğmuş. Artık Avrupa’nın en büyük 3. sinagogu. Her yıl binlerce kişi ziyaret ediyor. Binalar onarılıyor ama ne yazık ki insanlar geri gelmiyor. Edirne’de artık sadece bir Yahudi aile var. Ben de sadece annemin anlattıklarından biliyorum; bebekliğimdeki Yahudi doktorumu ve gayrimüslim komşularımızı…
İlk yorum yapan siz olun