“Բարեկենդան” բառացի իմաստով կը նշանակէ բարի կենդանութիւն, ուրախութիւն, խրախճանք, ճոխ և առատ ուտելիքներով վայելքի օր:Գլխաւոր շաբաթապասերին նախորդող կիրակի օրը կը կոչուի “Բարեկենդան” և այդ առթիւ կը թոյլատրուի աւելի ճոխ ուտել:Հայաստանեայց եկեղեցին կը նշէ մի շարք բարեկաենդններ,բայց բարեկենդաններու մէջ յատկանշական է, Մեծ Պասի (Մեծ Պահք) նախընթաց կիրակի օրը, որը կը կոչուի “Բուն Բարեկենդան” քանի որ կը նախորդէ ամենակարեւոր պահքին: Բուն բարեկենդանի օրը կը վայելուի առատ ուտելիք, ճոխ սեղան կը պատրաստուի, դիմակաւոր խաղեր, զբօսանքներ, խրախճանքներ և այլ բաներ կը կատարուի: Բուն բարեկենդանի կենդանական ու ճոխ ուտելիք գործածելու վերջին օրն է, մարդու երջանկութեան յիշատակն է: Ան նախ դրախտային կեանքի օրինակն է ,ուրտեղ մարդուն արտօնուած էր,ճաշակել բոլոր պտուղները:Բարեկենդանն առաքինութիւնների արտայայտութիւնն է ,այդ օրը մարդիկ սուգէն կ’անցնին ուրախութիւն, չարչարանքէն խաղախութիւն: Այս ընկալումով է որ, իւրաքանչիւր Քրիստոնեայ անհատի համար ապաշխարհութեամբ,խոնարհումով,պահքով եւ ողորմութեան յոյսով կ’սկսի “Մեծ Պահք”ի ճանապարհը եւ ան կը տեւէ 48-50 օր ,Բարեկենդանէն մինջեւ Սուրբ Յարութեան տօն-Սբ Զատիկ:
Եւրոպական լեզւով “Բարեկենդանը” կը կոչուի “Քարնավալ”: Եւրոպայի և կամ այլ երկիրներու Բարեկենդանը կը կատարուի բացառիկ շուքով և հանդիսութեամբ,տեղի կ’ունենան հետաքրքրական տողանցքներ ու ցուցադրութիւններ և ժողովրդական խրախճանք:
Պահքի շրջանին, մարդիկ հեռու կը մնան կենդանական ծագումով կերակուրներէն (ի բացարեալ Մեղրէ) ալքօհոլային ըմպելիներէն, կ’ենթարկուին ինքնամաքռման եւ կը հրաժարին վատ սովորութիւններէն:
2018 թուակիր տարուան համար “Մեծ Պահք”ի շրջանը կ’սկսի, ըստ Մայր Աոթոռ Սուրբ Էջմիածնի օրացոյցի 12 Փետրուար 2018 թուականի երկուշաբթի օր եւ կը վերջանայ 31 Մարտ 2018 Շաբաթ օր մայրամուտին:Պահք պահելը պարտադրանք չէ:
Պահքի քառասուն օրը կը խորհուրդնշէ ,Յիսուս Քրիստոսի անապատի մէջ քառասունօրեայ աղօթքի, ծոմապահութեան եւ ապաշխարհութեան շրջանը:Յիսուս Քրիստոս իր մկրտութիւնէն յետոյ հոգիով անապատ առաջնորդուեցաւ եւ քառասուն օր սատանայի կողմէ փորձուեցաւ, այդ օրերուն Յիսուս չկերաւ ու չխմեց:Այս քառասուն օրուայ կը յաջորդէ մէկ շաբթուայ շրջան մը եւս որ,կը կոչուի “Աւագ Շաբաթ”,այդ պատճառաւ քառասուն օրուայ կոչուող պահքը 48 օր կը տեւէ:
ՄԵԾ ՊԱՀՔԻ ՀԱՅ ԺՈՂՈՎՐԴԱԿԱՆ ԱԻԱՆԴՈՒԹԻՒՆ ”ՄԻՐՄԻՐԱՍ”
Հայ կեանքի մէջ տօնական օրերու աւանդութիւններէն մին ալ,բարեկենդանը յաջորդող 48 օրուայ Մեծ Պահքի ընթացքին “ՄԻՐՄԻՐԱՍ” ի աւանդութիւնն է, որը , անցեալին յատկապէս Անատոլուի գիւղերու մէջ շատ սիրուած աւանդութիւն մըն էր եւ լայնօրէն կը գործածուէր:
ՄԻՐՄԻՐԱՍ ‘ը տունի առաստաղէն կախուած կարմիր մեծ սոխին մխրճուած աքլորի կամ հաւի եօթը փետուրներ եւ սոխէն դէպի վար կախուած կարմիր պղպեր ի անունն է :
Միրմիրաս բառը, խոժոռադէմ,անընդհատ դժկամ,շատախօս եւ մռմռացող մարդ կը նշանակէ:Կը կարծուի թէ’,յատկապէս, միջավայրի յարմարելու համար դժկամութեամբ պահք պահելու պատճառով երես կախող,լռիկ մնջիկ եւ դժխոհ անձերու համար ըսուած ասութիւն մըն է:
Միրմիրաս ի եօթը փետուրները կը խորհրդանշէ “Մեծ Պահքի” եօթը շաբաթներու ընթացքը,իսկ կարմիր պղպեղը կը խորհուրդանշէ, չապաշխարհող եւ պահք չի պահողներու դէմ յանդիման մնալիք հոգեւոր կրակը:Միրմիրասի գոծ կարմիր սոխը կը խորհրդանշէ եօթը մեղքերը: Ամբարտաւանութիւն, Նախանձութիւն,Բարկութիւն,Ծուլութիւն,Նիւթապաշտութիւն (Մաթէրիէլիզմ), Շատակերութիւն, Հեշտասիրութիւն եւ վիրաւոր սիրտերը:
Մարդիկ ապաշխարհելով եւ պահեցողութիւնով հոգապէս կը վերանորոգուին եւ Յիսուս Քրիստոսի միջոցով սպիտակ կը դառնան, սոխի կորիզի մէջի ճերմակ գոյնի նման:
Ամէն անգամ որ մեծ պահքի ընթացքին շաբաթ մը մեր ետին կը ձգենք, սոխի վրայի փետուրներէն մէկը կը քաշուի ու կը հանուի:
Սբ. Յարութեան տօնի նախօրին, ճրագալոյցի արարողութիւնէն վերջ, տուն վերդառնալուն անմիջապէս կարմիր սոխը կը ջարդուի եւ Զատիկի աւանդական ձուկով միասին կ’ուտուի
Տօքթ. Սարգիս Ատամ
İlk yorum yapan siz olun