İçeriğe geçmek için "Enter"a basın

Ermeni tehcirine şahit han AKP­ Cemaat kurbanı

Arjin Dilek Öncel
Ermeni tehciri sırasında toplama kampı ve daha sonra yetimhane olarak kullanılan 400 yıllık tarihi Han­ı Delilan, AKP­Cemaat kavgasına kurban edildi. Topkapı Sarayı’ndan sonra Osmanlı’nın en büyük ve ilk anıtsal yapı özelliğine sahip olan Riha’nın 16’ıncı yüzyılda yapılan Millet Hanı olarak da bilinen Han­ı Delilan’ı, hükümet­cemaat savaşına kurban ediliyor. 

Eski Riha’nın sınırlarını belirleyen Karakoyun Deresi’nin çıkışında yer alan han, 17 bin metrekare üzerine inşa edilip 2 kattan oluşuyor. Han, Ermeni soykırımından önce toplama kampı, daha sonra yetimhane olarak kullanılmış, son yıllarda ise tadilat adı altında ranta açılarak ticarethaneye çevrilmek istenmişti.
Tarihi handa göstermelik olarak başlatılan çalışmalar son bir yıldır tamamen durdu. Yıllarca atıl durumda olan han, daha sonra butik otel projesi ile restorasyona açılmak istense de şimdilerde restorasyon işini yapan firmanın cemaat yanlısı olması sebebiyle tamamen kaderine terk edildi.
‘Hükümet­Cemaat kavgası hanı bitirdi’
Cemaate yakınlığı ile bilinen Atlas Holding ve DNR şirketleri 2006’da hanı 5 yıldızlı butik otel yapmak amacıyla Kültür Bakanlığı’na başvurmuş ve müracaat 2010 yılında onaylanmıştı. Ancak 2015 yılında tamamlanması amaçlanan proje Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın yaptığı açıklama ile durdurularak askıya alınmış, son olarak hanın restorasyonu Millet Han’ı Turizm Yatırım İnşaat’a devredilmişti. Geçtiğimiz yıl Nisan ayında bitirilmesi amaçlanan, ancak bir türlü bitmeyen proje ile ilgili haberlerin basında yer almasından rahatsızlık duyan yetkililer, kısa süreli ve göstermelik
çalışmalarla handa çalışmalara devam etseler dahi bu çalışmalar uzun sürmeden durduruldu.
’32 milyon Dolarlık cevapsız sorular’
Millet Hanı’nın akıbetine ilişkin soru yönelttiğimiz Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü Urfa Kültür Varlıklarını Koruma Vakfı yetkilileri projenin zamanında teslim edilmediği için durdurulduğunu savunurken, daha ayrıntılı bilgi almamız için bizi yönlendirdikleri Milli Emlak Müdürlüğü ise konu ile ilgili bize bilgi veremeyeceklerini kaydetti. 32 milyon dolar yatırım yapılarak başlayan proje, etrafı branda ve duvarlarla kapatılmış hanı, 20 yıl önceki atıl haline çevirdi.
Han­ı Delilan’ın tarihçesi
Karakoyun Deresinin kuzey kenarında yer alan, Samsat Köprüsü ile Hacı Kamil Köprüsü arasında bulunan han, Türkiye’nin en büyük hanlarından olup Osmanlı Dönemi’nde Riha’da inşa edilen ilk anıtsal yapı özelliğini taşımaktadır.
Harran Üniversitesi Tarih Bölümü Öğretim Görevlisi Cihat Kürkçüoğlu’nun kaydettiği bilgilere göre, zaman içinde tamamen harap duruma gelen ilk bina, 1833 yılında temelden yeniden yaptırıldı. Han 1890’lı yıllarda Redif Askeri Şahanesi, 1900’lü yılların başlarında Ermeni çocuklarının tutulduğu Alman Yetimhanesi olarak kullanıldı. 1915’li yıllarda ise doğudan getirilen Ermeni kafilelerinin sürgüne gönderilmeden önce toplanma merkezi olmasından dolayı da “Millet Hanı” olarak adı değiştirildi. Kürkçüoğlu’nun 1940’lı yıllarda askeri kışla olarak, 1970’li yıllara kadar ise askeri amaçlı kullanıldığını belirttiği han, 1980’li yıllarda önce lunapark, daha sonra Urfa Belediyesi tarafından oduncu pazarı ve marangozhane olarak kullanıldı. Belediye tarafından terk edilen han, yaklaş 20 yıl metruk bir halde bırakıldı.

Yorumlar kapatıldı.