13 Temmuzda on dört yıl (M.B.) önce, 94 yaşında ünlü fotoğraf sanatçısı, bir Ermeni usta hayata gözlerini yumdu. Büyük usta hayatını insanları incelemeye ve derinlemesine seyretmeye adamıştı. Özellikle eşsiz karakter ve şahsiyet gerçeklerini, heyecan anlarını fotoğraf makinesinin merceğinden çok iyi anlayabiliyordu. Güzel sanatların en kaliteli eserinin yaratılması ve karelerin ölümsüzleştirilmesinde özel maharete sahipti. Fotoğraf sanatını o derece yüceltir ki; Hovsep Karsh tüm dünyada Yusuf Karsh adıyla tanınır.
20. yy’da pek çok insan ve onun eserleriyle ölümsüzleştiler. Onların karakterlerinde ki önemli hatları hiç kimse Ermeni büyük usta Yusuf Karsh kadar resmedemedi . Bu önemli özelliğinden dolayı portre fotoğrafçısı ünvanını aldı.
Yalnız onun Winston Churchill’in değil, diğer fotoğrafları olan Ernest Hemingway, Humphrey Bogart, Albert Einstein ve Bernard Shaw adlı ünlüleri de seyrediniz. Bizdenönceki pek çokları gibi bizler de itiraf etmeliyiz ki, bu ölümsüzleri başka bir bakış ve çehreleriyle resimlendiremeyiz . Adını saydığımız ünlülerin Karsh’ın merceğinden resimlendirildikleri gibi tanır ve hatırlarız.
Evet… Görmek, seyretmek ve yeniden tanımak maharetleriyle ünlenmiş olan Hovsep Karsh 23 Aralık 1908’de Mardin’de doğar. Çocuk yaşta o da Ermeni Milletine karşı uygulanan tehcir’den payını alacaktır.
Karsh çok zor da olsa kurtulur Suriye’ye kaçar.
1924’te ailesi ile Kanada’ya Qebec eyaleti Sherbrooke şehrine yollar, fotoğrafçı amcası Jorj Nakkaş’ın yanında yetişir.Yeğeninin Fotoğrafçılığa olan merakı ve maharetini anlayan amcası, 1928’de yirmi yaşındaki Karsh’ı Boston’a yollar. Portre fotoğrafçısı ünlü John Garo’nun yanına gider. Karsh, Garo’nun atölyesinde güzel sanatlar ve resişm eğitimi alır. Dört yıl sonra Kanada’ya döner, Ontario’nun Ottawa şehrinde kendi fotoğraf stüdyosunu kurar. Amaç devlet erkanı ve bürokrat çevreler tarafından tanınmaktır. Hızla da onun imza attığı fotoğraflar meşhur olurlar.
Ermeni Fotoğrafçının başarıları, onun Kanada başbakanı Mc Kenzie King tarafından gözetlenmesi ve kollanmasını sağlar. Kanada’yı ziyaret eden yabancı misafirlerini Karsh’ın fotoğraflarıyla onurlandırır. 30 Aralık 1941’deresmi bir ziyaretle Kanada’da bulunan Büyük Britanya Başbakanı Winston Churchill, Ottava’da, Kanada parlamentosunun önünde konuşmasından sonra Karsh tarafından resminin çekilmesi teklifine olumlu cevap verir. Churchill’in bu fotoğrafıyla Yusuf Karsh uluslararası bir sahip oldu. Güzel sanatlarla ilgili kaliteli bir resimden daha çok Churchill’in portresi ün kazandı. Karsh’ın anlattığı üzere onunla çok vakit geçirmiş, çeşitli anlarını resmetmişti. Ünlü siyasetçiyle tanışmış ondan ağzındaki purosunu çıkarmasını rica etmişti. Churchill ise sinirlenmiş ama farmında olmadan Karsh’ın ricasını yerine getirmişti.
Böylece asabi aslan gibi görünen iç dünyasının gerçekleriyle beraber Churchill’in iç dünyasının gerçekleriyle beraber Churchill’in portresi ölümsüzleşti.
İşte Ermeni fotoğraf ustası böylece hem siyası liderlerin, hem edebi , hem de bilim dünyasının büyüklri, sanat dünyasının yıldızları hep bir an Yusuf Karsh’ın merceği önüne geçerek, büyük ustaya şöhret yolunu açtılar. Böylece gelecek nesillere bu fotoğraflar, ünlü kişilerin görüntüsünü ve karakterini taşıyarak ölümsüzleştiler.
2000 yılında yayınlanan İnternational Who’s Who. 20.yy’ın 100 büyüklerinin fotoğraflarından 51’inin Yyusuf Karsh tarafından çekilmişti.
Charles De Gualle ve Nikita Khruskchev, Somerset Maugham, Thomas Mann, Nehru, Fidel Castro, J Kenedy, Marin Luther King, Pablo Picassa, James Stewart ve pek çokları kendi portre ve karakterlerinin yansıdığı resimlerinde Yusuf Karsh’a büyük borçları vardır. Işık ve gölgenin uyumuyla güzel sanatların en kaliteli portrelerin yaratıcısı fotoğrafçı Karsh Dünyanın en büyük müze ve sanat saraylarında haklı yerini almıştır. Kanada yönetimi 1967’de ve 1990’da devletin en yüksek payesi ile Ermeni fotoğrafçıyı ödüllendirdi.
Ömrünün son yıllarında Boston’a yerleşti ve 13 Temmuz 2002’de zorlu bir ameliyat sonucu öldü. Ottawa Notre Dame mezarlığında gömüldü.
Zaman geçer nesiller değişir, anılar rengini kaybeder. Ancak Karsh’ın ustalığıyla güzel sanatların yüksek kaliteli bu fotoğraflarla gelecekteki nesiller ve ünlü insanların portreleri buluşabilecektir.
Unutulmaz anların kaydedildiği fotoğraflar samimiyetin de bir göstergesidir.
Gelecek nesiller için Yusuf Karsh’ın bu sanatsal ve yaratıcı çalışmaları ile gün ışığına çıkmış olan büyüklerin gizli yönleri de örnek teşkil edecektir.
Kaynak : Azat Or 13 Temmuz 2009 -Atina /Marmara 14 Temmuz 2009-İstanbul
Çeviri: Vartanuş A. Çerme
Not:
Dünyaca ünlü Ermeni Fotoğrafı Karsh’ın doğumunun 100.yıl kutlamaları geçen yıl başlamış [2008] bu yıl da [2009] Kanada’da devam etmektedir. Kanada’nın Bilim ve Teknik Müzesinde 12 Haziran’da Karsh’ın yaratıcılığı başlıklığıyla hazırlanan sergi 13 Eylül’e kadar sürecektir. “Karesh’ın İzleriyle” adlı hareket 11 önemli yerde başlatıldı.
Ülkenin kütüphaneleri, müzeleri ve arşivleri yönetimi genel müdürü Dr. Lili Goldwin’in düşüncesine göre Kanda’lılar Karsh’ın eserleriyle büyük gurur duyarlar. Genel müdür:
“Onun sanatı hem bizim hem de insanlığın ilgi ve duygularını yoğunlaştırdı.”
Yorumlar kapatıldı.