İçeriğe geçmek için "Enter"a basın

“Türklere ihtiyacımız var”

Von Can Dündar*
Geçen yıl Jürgen Gottschlich, Almanya’nın 1915’teki rolü üzerine bir kitap yayımladı (“Beihilfe zum Völkermord. Deutschlands Rolle bei der Vernichtung der Armenier”, Christoph Links Verlag, 2015). Yazar, tartışma yaratan kitabını bir röportajında şu cümleyle özetliyordu:  “Almanlar, Ermenilerin katledileceğini biliyordu; ama bir şey yapmadılar.”

Köşe yazısının redakte edilmiş Almanca versiyonu için tıklayınız.
http://www.zeit.de/2016/39/armenien-resolution-deutsche-botschaft-tuerkei
Bu tavrın pek çok nedeni var:  Kayzer Wilhelm ve Sultan Abdülhamid’in temellerini attığı çıkara dayalı ittifak, 1915’te de sürüyordu. Parçalanmaktan korkan Osmanlı, Rusya’ya karşı Almanya’nın kollarına sığınıyordu. Almanya, Osmanlı üzerinden Ortadoğu’ya hâkim olmaya çalışıyordu. Osmanlı ordusunun modernizasyonuna destek oldular. Bazı komutanlıkları bizzat üstlendiler. Silah getirttiler. Bağdat Demiryolu’nun inşasını başlattılar. Sonunda bazı Ermenilerin Ruslara yanaştığını fark edince de “tehcirin planlanmasında bizzat rol aldılar.”
Gottschlich’e göre tehcir sırasında dönemin Alman Büyükelçisi Metternich, Şansölye Hollweg’e mektup yazıp Türk Savunma Bakanı Enver Paşa’ya “Katliamları durdurmazsanız, yardımı keseriz” demesini istemişti. Gelen cevap, “Hayır, Türklere ihtiyacımız var” oldu. Büyükelçi bir süre sonra merkeze çekilip emekliye sevk edildi. Berlin, olup biteni uzaktan seyretti.
Geçen hafta Ankara-Berlin arasında yaşanan İncirlik gerginliği, bu tarihçeyi hatırlattı. Almanya’nın İncirlik üssünde savaş uçakları ve 250 askeri var. Berlin, 58 milyon Euro’luk bir ek yatırımla İncirlik’e yeni askeri tesislerin inşasını başlatma niyetinde… Eğitim programlarıyla, ortak tatbikatlarla Türk ordusunun modernizasyonuna destek oluyorlar. Ve elbette diğer Batılı müttefikleriyle birlikte Ortadoğu’da söz sahibi olmak istiyorlar.
Haziran’da, tam da İncirlik anlaşması imza aşamasındayken asırlık kanlı dosya açıldı ve Alman Parlamentosu, “Ermeni Soykırımı”nı kayda geçiren kararı imzaladı. Ankara hemen anlaşmayı askıya aldı. İncirlik’i ziyarete hazırlanan Savunma müsteşarı ile milletvekillerine giriş izin verilmedi. Gerilim büyüyünce Alman Dışişleri Bakanı Steinmeier, “Girişe izin verilmezse Alman birliklerinin İncirlik’ten çekileceğini, NATO’nun göndereceği Awacs keşif uçaklarına engel olunacağını” söyledi. Türk meslektaşı Çavuşoğlu ise “Almanya gerekli adımları atarsa ziyareti sağlarız” karşılığını verdi.
Şansölye Merkel, yine arada sıkışmıştı: Bir yanda kendi kamuoyu ve meclisi… Öte yanda “Almanya ile Türkiye’nin çıkara dayalı ittifak”ı… İkincisini seçti. Erdoğan’la görüşeceği Çin’deki G20 zirvesine gitmeden hemen önce RTL’de, “Meclis’in kararının hukuki bağlayıcılığı olmadığını” açıkladı. Hükümet Sözcüsü Seibert de, “Bu hassas konu parlamentoların insafına bırakılamaz. Soykırımı ancak mahkemeler tespit eder” dedi. Zaten Türkiye’nin tezi de buydu. Türk Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu, “Almanya şartımızı yerine getirdi” diyerek müjdeyi verdi.
Kriz böylece çözüldü. Gelecek ay, Alman heyeti İncirlik’te olacak. Bu arada Türkiye, Suriye operasyonunda IŞİD’den çok, Kürtleri hedef almakla suçlanırken, Ankara da kendisine saldıran PYD’nin elinde Alman tanksavar füzeleri olduğunu söylüyor.
Bugünlerde içerde Olağanüstü Hal’in baskı politikalarıyla, dışarda Suriye operasyonuyla sarsılan Türkiye’deki Alman büyükelçisinin merkeze ne yazdığını tahmin edebiliyorum. Tabii Berlin’in cevabını da: “Türklere ihtiyacımız var.”

(*) CAN DÜNDAR
Cumhuriyet gazetesinin Genel Yayın Yönetmeni’ydi. Türkiye’nin güncel durumu ile ilgili haftada bir Die ZEIT gazetemizdeki köşesinde yazı yazıyor. Bu kez Tutuklandık kitabının “Tecrit” isimli bölümünü basıyoruz. Kitabın Almancası 8 Eylül 2016 tarihinde çıkacak (Lebenslang für die Wahrheit. Aufzeichnungen aus dem Gefängnis / Hoffmann und Campe Yayınevi).
Not:
Bu yazıdaki bilgiler, yazıda söz edilen kitabın yazarıyla yapılan iki söyleşiden derlenmiştir:
https://tr.boell.org/tr/2015/11/06/ermeni-soykiriminda-almanyanin-rolu-acik-ittifak-ortuk-sorumluluk

Yorumlar kapatıldı.