Bugün Ermenistan için bir karşıtlıklar ülkesi diyebiliriz. Bazı karşıtlıklar her yerde vardır: Zengin ile yoksul, yenilenen ve eskiyen, büyüyüp gelişen ile zayıflayan gibi. Ama bazı rakamlar,
ülkenin 1991’deki bağımsızlığından bu yana yaşadığı iniş ve çıkışların ne kadar çok olduğunu gösteriyor.
Ermenistan, denize çıkışı olmayan bir kara ülkesidir. Ama yine de ülkenin %5’i sudur ve bu miktarın büyük bir bölümünü Sevan gölünün tatlı suyu oluşturur.
Nüfusun %60’ından fazlası kentlerde yaşar, ama her yıl nüfusun yaklaşık %0.6’sı ülkeyi terk etmekte. Özellikle son birkaç yıldır göç, Ermenistan’da en fazla konuşulan gündem maddeleri arasındadır.
Ortalama yaşam beklentisi 74 yıl civarındadır. Bu bakımdan Ermenistan, CIA World Factbook’a (Dünya Gerçekler Kitabı) göre 223 ülke içinde 116. sırada yer alıyor. Nüfusun çok büyük çoğunluğu suya erişim olanağına sahip. Bu yüksek rakamlar ülkenin %99 olan okur-yazarlık oranında da yansımasını buluyor. Öyle ki Ermenistan’da cep telefonu sayısı, ülke nüfusunu birkaç yüz bin kadar aşıyor ve Freedom House’a (Özgürlük Evi – Washington merkezli düşünce kuruluşu) göre internet erişimi oranı da %46’ya ulaşmış durumda.
Ekonomi görece küçük, işsizlik ve yoksulluk oranı oldukça yüksek olmasına rağmen büyüme hızı son yıllarda yükselerek %4-5 arasında seyretmekte. Aynı oranın 2013’te ABD’de %1.6 olduğunu düşünecek olursak, bu hiç de fena bir rakam değil.
Aynı zamanda bir ülkeyi değerlendirmede kullanılabilecek çok farklı metodolojiler, değerler ve ağırlıklar da var. Örneğin Global Huzur Endeksi’nde Ermenistan 162 ülke arasında 97. sırada. Ülkede günlük suç oranı düşük, ancak elbette yerel ve bölgesel uyuşmazlıklar, diğer siyasi ve toplumsal sorunlar böyle bir endekste gerektiği gibi yansıma bulmayabilir. Uluslararası ölçekte yolsuzlukları takip eden Transparency International (Uluslararası Şeffaflık Örgütü) Ermenistan’ı 174 ülke arasında 94. sırada gösteriyor ve bu hiç de sevindirici bir sıralama değil. Bunun yanı sıra Sınır Tanımayan Gazeteciler örgütünün 2014 Basın Özgürlüğü Endeksi’nde Ermenistan 180 ülke arasında 78. sırada görünüyor. Öte yandan Freedom House ülkeyi farklı ilginç kategorilerde göstermekte. Genel özgürlükler açısından Ermenistan “Kısmen Özgür”, ama basın özgürlüğü açısından, “Özgür Değil” ve Internet özgürlüğü açısından “Özgür” kategorisinde değerlendirilmiş.
Ekonomiye dönecek olursak, Dünya Bankası’nın 2015 İş Yapma Kolaylığı sıralamasında Ermenistan 178 ülke arasında 45. görünüyor. Benzer bir şekilde Heritage Foundation (Küresel Miras Vakfı) tarafından hazırlanan 2015 Ekonomik Özgürlük Endeksi’nde 178 ülke arasında 52. sırada. Bu sıralamanın dünya ve bölge ortalamasının üstünde olduğunu belirtelim. Erivan hükümetinin yürürlüğe koyduğu ekonomik reformlar bu ve benzer sonuçlarda yansımasını buluyor.
Bu rakamların Erivan’da, ya da ülkenin diğer yerlerinde günlük yaşamı olduğu gibi göstermesini bekleyemeyiz, ama yine de bağımsız bir ülke ve bir ekonomi olarak Ermenistan Cumhuriyeti’ne farklı bir pencereden bakmamıza yardım edebilirler. Ermeniler çok uzun zamandan beri uluslar ailesinin bir üyesi, ancak yukarıda rakamlarını verdiğimiz kuruluşlar ve diğerleri için bir araştırma konusu olarak Ermenistan devleti, Ermenilerin öyküsünü başka bir şekilde, bu kez verdiğimiz yalın rakamlarla anlatıyor.
Referanslar ve Diğer Kaynaklar
1. National Statistical Service of the Republic of Armenia
2. CIA. The World Factbook: Armenia
3. Global Peace Index: Armenia
4. Transparency International. Corruption Perceptions Index 2013
5. Freedom House. Freedom in the World: Armenia
6. Freedom House. Freedom of the Press: Armenia
7. Freedom House. Freedom on the Net: Armenia
8. Reporters Without Borders. Press Freedom Index 2015
9. The Heritage Foundation. 2014 Index of Economic Freedom: Armenia
10. The World Bank. Ease of Doing Business in Armenia
11. Wikipedia: “International rankings of Armenia”
Bizi takip edin
A satellite’s-eye-view of Armenia
Görsele ait bilgi
Ermenistan’ın havadan uydu fotoğrafı
Atıf ve kaynak
Jacques Descloitres, MODIS Rapid Response Team, NASA/GSFC [Genel kullanıma açık alan], bkz. Wikimedia Commons
Facebook – Twitter – Instagram – Google+
Yorumlar kapatıldı.