Diyarbakır’da önceki gün Osmanlı’nın ilk eserlerinden sayılan Kurşunlu Camii’nin yakılması kültür varlıklarının içinde bulunduğu tehlikeyi gözler önüne seriyor. Daha önce de Surp Giragos Ermeni kilisesi, Ermeni Katolik kilisesi de çatışmalarda ağır hasar gördü. Çok sayıda tescilli mimari yapının da tahrip edildiği gelen bilgiler arasında. Radikal’den Ömer Erbil’in konu ile ilgili analiz yazısı…
İşte Erdoğan’ın sürekli andığı o isim: Kirsan Ilyumzhinov
Diyarbakır’ı çevreleyen Diyarbakır Kalesi, İçkale, Anzele Suyu, Dicle Vadisi’nin bir kısmını kapsayan Hevsel Bahçeleri odaklı alan UNESCO Dünya Miras listesine girdi. Bu alanın çevresindeki geniş bir tampon bölgede, yine Sur içi de tampon bölge olarak tescillenerek miras listesine dahil edildi. Sivil mimarlık yapıları, kilise cami gibi birçok anıtsal yapı koruma altına alındı.
Ancak son aylarda bu bölgede yaşanan çatışmalar tarihi eserler üzerinde geri dönüşü olmayan tahribatlara neden oldu. Geçmişi binlerce yıl geriye giden onlarca savaş, isyan, işgal gören ve bunların hepsinde ayakta kalmayı başarmış tarihi şehir de terör kaynaklı çatışmalardan eserlerin zarar görmesi yürek burkuyor.
Önce insan hayatı ama…
Bu kentin uluslararası literatürlere uygun, uluslararası standartlarda korunması gerekir. Kültürel değerlerin, insanlığın mirası olduğu ve geleceğe aktarılması elzemdir. Evet öncelik insan hayatıdır ve insan hayatından öte değerli bir şey yoktur. Lakin insanı var eden, kültürünü zenginleştiren ve kimliğini ortaya koyan değerler gözardı edilemez. Her kültür mirası insanlığın ortak imzasını taşır.
Kilise, cami, sivil mimarı…
Ortadoğu’nun en büyük Ermeni Kilisesi özelliğine sahip olan Surp Giragos’un yakınlarında patlayan bomba kilisede büyük tahribata neden oldu. Kilise 100 yıl terkedilmişken 2012’de restore edilerek ibadete açılmıştı. Aynı şekilde Katolik Ermeni kilisesi de zarar gören tarihi eserler arasında. Önceki gün terörist bir grubun el yapımı bombayla yaktığı ileri sürülen Kurşunlu Cami Osmanlı’nın Diyarbakır’da yaptırdığı ilk camidir. 1516 – 1520 yıllarında yapılan caminin asıl adı Fatih Paşa Camidir.
Osmanlı mimarisinin ilk dönem klasik özelliklerini taşıyan tarihi yapı teröristlerce atış talimi yapılan mekan haline getirilmiş, aylardır ibadete kapatılmıştı. Son olaylarda da kabul edilemez şekilde acımasızca yakıldı. Vakıflar Genel Müdürlüğü yetkilileri restorasyona alınacaktı, projeleri hazırlandı ama son gelişme üzerine yeniden restorasyon projesi hazırlanacağını duyurdu.
IŞİD kafası
Dört ayaklı minare de kurşunlara hedef olmuş, hatta onu korumak için barışa davet ederken Diyarbakır Baro Başkanı Tahir Elçi tarihi yapının önünde vurulmuştu. Suriye’de UNESCO verilerine göre 300 anıt yapı 450 sivil mimari örneği yok edildi. Tarihi yapılar milletlerin, medeniyetlerin hafızalarıdır.
Kurşunlu Cami’ye zarar veren zihniyet ile İŞİD’in Palmira da anıt yapıları havaya uçurması arasında fark yok! Kültür Mirasına sahip çıkmak, koruyup gelecek kuşaklara aktarılmasını sağlamak herkesin görevi…
Yorumlar kapatıldı.