İçeriğe geçmek için "Enter"a basın

Cumhuriyet Tarihi Boyunca İstanbullu Rumların Başlarına Gelenler

Devrimci Karadeniz
1923 – 1929 Lozan Antlaşması’na gidilerken, Rebus sic stantibus (“koşullar değişince anlaşmalar da değişir“) kuralı taraflarca kabul olunmuştu. Lozan Antlaşması’na göre İstanbul il sınırları içindeki Rum Cemaati mübadele dışı kalması gerekirken, Bostancı’nın doğusunda yaşayanlar (Belediye-Vilayet kavramları üstüne, yanlışlık oldu gerekçesiyle) mübadeleye tabi tutuldular; aynı zamanda ikamet yerleri İstanbul olmasına rağmen savaş döneminde İstanbul’u geçici olarak terk edenlere geri dönme izni verilmediği gibi hepsinin mal varlıklarına el kondu.

1)                  Ekim 1923
Kamu ve devlet sektöründe çalışan tüm İstanbullu Rumlar işlerinden uzaklaştırıldılar. Bu halen kamulaştırılmamış yabancı şirkerlerde çalışanlar için de geçerliydi. (bkz. Tekel, Tramvay işletme şirketi vs.)
Lozan Antlaşması 39. Madde
 2)                  Eylül-Ekim 1923
Aynı dönemde Milli Eğitim Bakanlığı genel müdürü Salih Zeki, İstanbullu Rum 104 öğretmeni cezalandırdı, 52 öğretmenin ise ‘’uygunsuzluk’’ gerekçesiyle azınlık okullarında çalışmalarına son verdi.
Lozan Antlaşması 40, 41, 44. Madde
 3)                  1923
Osmanlı pasaportu taşıyan 40 bin İstanbullulu Rum ferdi personae gratae (arzu edilmeyen) ilan edildi ve vatandaşlık hakları verilmeyip İstanbul’a dönmeleri yasaklandı.
Lozan Antlaşması 2. Madde
 4)                  1923-1929 Dönemi
Lozan Antlaşması ve protokollerinde yeri bulunmadığı halde Türkiye tek taraflı olarak İstanbullu Rumların 1918 öncesinden itibaren Türkiye’de olmalarını şart koştu. Söz konusu uygulama 21.02.1925 (o zamanın) uluslararası mahkemesş tarafından asılsız olarak adlandırılmasına rağmen uygulmadan vazgeçilmedi.
Lozan Antlaşması 2. Madde
 5)                  Eylül-Ekim 1923
Türk Ortodoks Kilisesi Kurucusu Eftim Karahisaridis (Erenerol veya Papa Eftim) İstanbul Ekümen Patrihanesi’ni işgal altına almaya çalıştı. İstanbul Rumlarının tepkisi üzerine Ankara, Papa Eftim’i Ankara’daki patrikhane temsilcisi olarak ilan eder.
Lozan Antlaşması 38, 40, 42. Madde
 6)                  06 Aralık 1923
İstanbul Valiliği 1092 nolu emirle İstanbul’da ikamet etmeyen veya Türkiye vatandaşı olmayan başpiskoposların Patrik adayı olamayacaklarını resmen bildirir. Aynı emrivaki Patrikhane’nin tüzel veya resmi kişiliğini (statüsünü) kaldırıp Ekümen Patriği yalnızca İstanbul Rumlarının dini lideri olarak kabul eder.
Lozan Antlaşması 40, 42, 43, 44.Madde
 7)                  4 Ekim 1923
Halkın 90 % Rum olan İmroz (Gökçeada) ve Tenedos (Bozcaada) adalrına Türk resmi makamları (Jandarma, Sahil Polisi, Yargı makamları vs.) yerleşir yerleşmez antlaşma gereği tanınan yerel özerkliği feshedip seçimle gelmiş belediye yönetimi üyelerinin hepsini personae non gratae (arzu edilmeyen) şlan eder ve mal varlıklarına el konu. İmroz’dan 1500, Tenedos’dan 64 kişi ülkeyi terk eder.
Lozan Antlaşması XV.Prtk. 5. Madde
Ve Lozan Antlaşması 38, 39, 44. Madde
 8)                  12 Şubat 1924
Papa Eftim ve ahalisi Karaköy’ün (Galata) tarihi kilisesi Panaghia Kafataini ve Sotiras Christos’u işgal eder. İnananların dini vecibelerini yerine getirmesi gerekçesiyle iki kilise devlet tarafından Papa Eftim’e verilir.
Lozan Antlaşması 37, 39, 40, 41, 42.Madde
 9)                  3 Nisan 1924
460 No’lu ‘’Mahamat Kanunu’’ gereğince Baroya kayıtlı 162 Rum avukattan 120’si Baro’dan atıldılar.
Lozan Antlaşması 37, 40. Madde
IV Lozan Oturma ve Yargı Sözleşmesi 2. Madde
 10)              30 Ocak 1925
Kültüre saygı amacıyla kutlanan dini bayramın arifesinde Ekümen Patrik 6.Konstandinos tutuklanır ve Sirkeci İstasyonu’ndan trene bindirilip sınırdışı edilir. 1 Mart 1925 tarihli Yunanistan muhtırasını yanıtlayan Dışişleri Bakanı Şükrü Kaya; Patrikhane’nin Türkiye kurumu olduğunu ve kimsenin karışamayacağını beyan eder.
Lozan Antlaşması 37, 38, 40, 42, 44.Madde
 11)              1925
Aynı dönemde Yunan Kültür Merkezi kapatılır. Kütüphanesi’ndeki nadir el yazılı kitaplar ve tüm belgelerle birlikte kütüphanenin içeriği Anakara ve İstanbul’daki bir çok kütüphaneye dağıtılır ya da kilit altına alınır. Aynı dönemde Zapyon Kız Lisesi, Yunan Mitolojisine ait heykeller bulundurduğundan geçici olarak kapatılır.
Lozan Antlaşması 37, 38, 39, 40, 41, 42, 44. Madde
 12)              1925
Rum azınlık okullarında öğretmenlik yapacak olanların Türk dili sınavlarına girip başarılı olmaları ön şartı konur. Aynı okullarda Türkçe derslerine giren Türk öğretmenlerin maaşı iki misline çıkarılır. (Maaşlar, İstanbullu Rum vakıflarının gelirlerinden karşılanıyordu) Heybeliada Ticaret Lisesi kapatılır (sonrasında Deniz Harp Lisesi olarak ordu tarafından kullanılır).
Apostolidis Özel Dil Okulu kapatılır.
Lozan Antlaşması 37, 38, 39, 40, 41, 42, 44. Madde
 13)              25 Haziran 1925
1151 No’lu Yasa Bu yasa ile İmroz (Gökçeada) ve Tenedos (Bozcaada) adalarının özerkilik durumu feshedildi. Adalarda azınlık dil eğitimi yasaklandı.
Lozan Antlaşması 14, 27, 38, 40.Madde
 14)              27 Kasım 1925
Devlet yetkilileri Lozan Antlaşması’nın 42. Maddesinin sağladığı haklardan vazgeçilmesi komisyonunun, red oyunu verebilecek bazı alt komisyon üyelerini değiştirmekle kalmaz, ü. Üyesini oylama arifesinde tutukladılar. Böylelikle onay, 72’de 55 oy alarak geçer. (Azınlıkların kendi cemaat içerisinde yaratacakları medeni mahkemelerin reddi ve TC Medeni kanununun ve mahkemelerinin tam yetki kabulu)
Lozan Antlaşması 37, 39, 44. Madde
 15)              18 Mart 1926
788 No’lu Memur Kanunu’nun 4. Maddesinin (a) fıkrasına göre, devlet memuru olmak için ‘’Türk Vatandaşı Olma’’ ön şartı kabul edilir.
Lozan Antlaşması 37, 38, 39, 44.Madde
 16)              22 Nisan 1926
805 No’lu yasa ile ‘’İktisadi müesseselerde mecburi Türkçe kullanılması’’ hakkında yasayla, yabancı şirketler üzerinde Müslüman Türkleri artan oranda istihdam etmeleri doğrultusunda baskı yaratılır.
17)              14 Haziran 1926
Kutsal Sinod’un Patrikhane yerine Heybeliada Ruhban okulunda toplandığından Patrik ve Kutsal Sinod’un tüm üyeleri hakkında suç duyurusunda bulunulur. Aynı dönemde TC., Panortodoks Sinod’un İstanbul’da toplanmasını yasaklar.
Lozan Antlaşması 38, 40. Madde
 18)              Ekim 1926
Kabul edilen yeni medeni kanuna göre Rum vakıflarının herhangi bir şekilde yeni gayri menkullere sahip olmaları yasaklandı (satın alma, hibe, veraset vs.). Aynı yasayla Patrikhane’nin tüzel kişiliği düşürüldü, böylelikle çok büyük değere sahip gayri menkuller devlet hazinesine geçirildi.
Lozan Antlaşması 37, 38, 39, 40, 44.Madde
 19)              16 Mayıs 1929
1447 No’lu ‘’Menkul Kıymetler ve Kambiyo Borsaları Kanunu’’ 6. Ve Nizamnamenin 8. Maddelerine göre borsa acentası kurmak isteyen ve acentelikte çalışmak isteyen herkesin ‘’Türk Vatandaşı Olması’’ yerine ‘’Türk Olması’’ ön şartı kondu.
Lozan Antlaşması 37, 38, 39, 44.Madde
Eski-İstanbul-Fotoğrafları
  1930 -1939
 20)              10 Haziran 1930
Ankara Antlaşması’nı (Venizelos –Mustafa Kemal Antlaşması) fırsat bilen TC. yetkilileri mübadeleye dahil olmayıp da İstanbul ili dahilindeki ‘’sahibi meçhul’’ tüm azınlık gayri menkullerini hazineye geçirdiler.
 21)              1930
Devlet en çok gayri menkullere sahip Balıklı Rum Hastahanesi Vakfı ve Beyoğlu Cemaat temsilcisi seçimlerine direk karışıp, kendi beğendiği temsilcileri seçtirmeye çalışır.
Lozan Antlaşması 40. Madde
 22)              11 Haziran 1932
2007 No’lu ‘’ Türk vatandaşlarına tahsis edilen sanat ve hizmetler hakkında’’ ki yasayla 30’u aşkın mesleğin icrası ‘’ecnebilere’’ yasaklandı. Yasanın asıl hedefi halen Türk vatandaşlığıı almamış Rumlardı. (1927 sayımına göre yalnızca Yunan vatandaşlığını koruyanların o dönemdeki sayıları 27.000’e ulaşmaktaydı, bunlara Rusya’dan 1918 sonrasında kaçan ve Avrupa ülkeleri pasaportu taşıyanlar da eklenince sayı 50.000’e ulaşıyordu)
Lozan Antlaşması 37, 40. Madde
IV Lozan Oturma ve Yargı Yetkisi Sözleşmesi 2. Madde
1930’da imzalanan Ankara Antlaşması
23)              21 Haziran 1934
2525 No’lu ‘’Soyadı’’ yasası gereğince Rumlara, Türkçe soyadı almaları konusunda devlet memurları tarafından baskı yapılır. (Büyük bir olasılıkla 1935 Tunceli yasası hazırlıklarının Rumlar üzerindeki yan etkisi)
Lozan Antlaşması 37, 38, 39, 44.Madde
24)              3 Aralık 1934
2596 No’lu ‘’Bazı kisvelerin giyilemeyeceğine dair’’ yasa (sonrasında 3 Şubat 1935-2/Nizamname-1.Madde) İstanbul Patriği ve Papa Eftim Erenerol dışında herhangi bir din adamının kilise dışında ruhban kıyafetini giymesi, dini vecibeleri gereği belli bir dış görünümü bulundurması yasaklandı.
Lozan Antlaşması 37, 38, 40, 43, 44.Madde
25)              5 Haziran 1935
2762 ‘’Vakıflar Yasası’’na göre, 1926 öncesi vücud bulmuş vakıflar mazbut konuma geçirilip mal varlıkları ve idareleri Vakıf Umum Müdürlüğü’ne geçirilir. Rumların asırlarca eğitim, sağlık vs. gibi hizmetlerinin dayandığı vakıf sistemi sarsılır. 17 Temmuz 1936-2/5042 No’lu Vakıflar Tüzüğü ile durum daha da vahimleşir.
Lozan Antlaşması 40, 42, 44. Madde
26)              1937
1960’lı yıllara kadar sürecek ‘’Vatandaş Türkçe Konuş’’ baskısı, ‘’belediye sınırları içinde Türkçe’den başka dillerin konuşulmasını yasaklama’’ kararıyla başlatılır. İstanbullu Rumlar sokaklarda dillerini konuşamaz olurlar.
Lozan Antlaşması 38,39,42,44. Madde
27)              1936-1937 Öğretim Dönemi
Rum azınlık okullarına Milli Eğitim Bakanlığı’nca okul müdür yardımcı olarak Türk asıllı ‘’Tedrisat Müdürleri’’ atanır. Bunun paralelinde Türkçe okunan derslerin saatleri artırılıp (Milli Güvenlik dersinin konulması gibi) Rumca okunan derslerin saatleri kısıtlanır. 1950 yılı sonrasında azınlık okullarına Rum müdürlerin atanması önlenerek, okul idaresi Türk müdür yardımcılarına geçirilmeye çalışılmıştır.
Lozan Antlaşması 39, 40, 41, 44. Madde
28)              1936-1937
Balıklı Vakfı’na tek mütevelli olarak Papa Eftim Erenerol’un sağ kolu (2762/1925 sayılı yasa gereğince) Avukat İstamat Zihni Özdamar, devlet tarafından atanır.
Lozan Antlaşması 40, 44. Madde
29)              1939
Yeni spor yasası çerçevesinde Rum spor kulüpleri ile bir çok Türk spor kulübü zorla birleştirilir. Savaş dönemi olduğundan ‘’milli çıkarları koruma’’ adına atılmış bir adım olarak gösterilir
Lozan Antlaşması 40, 42, 44. Madde
mey
 1940 -1949
30)              8 Mayıs 1941
Milli güvenlik adına azınlıklardan 20-45 yaş arası erkekler askere alınıp, ‘’Amele Taburu’’ uygulaması yaptırılır. Mareşal Fevzi Çakmak’ın müdahalesiyle askere alınanlara üniforma ve silah dışı teçhizat verilir. (Amele Taburu uygulması hakkında ABD Büyükelçisi Morgenthau’nun eserleri detaylı bilgi içermektedir.) Bu uygulama sonrası kaybolan Rumların sayısı hiç bir zaman açıklanmamıştır.
Lozan Antlaşması 37, 38, 39, 44.Madde
31)              21 Eylül 1941
‘’Faili Meçhul’’ kişiler Fener Ekümen Patrikhanesi’nin ahşap damına petrole batırılmış bez ve talaş yumakları atıp binayı kundakladılar. Tamamiyle tahrip olan bina içerisinde asırlar öncesine ait Rum el yazılı eserler de yok oldular.
Lozan Antlaşması 38, 42, 44. Madde
32)              1942
Kutsal Sinod’un Yunanistan’da süren mihvere karşı direniş savaşını destekleyecek beyanda bulunmaması için iki metropolit tutuklanıp Bursa’ya sürülürler.
33)              1942
TC. Montrö Antlaşmasını öne sürerek İmroz (Gökçeada) adasına Anadolu’dan getirilenlerler iskan işlemine başlar. Aynı tarihte adada bulunan manastırların toprak varlıklarına el konur.
Lozan Antlaşması 14. Madde
34)              11 Kasım 1942 4305 No’lu Varlık Vergisi Yasası
21 Rum Aşkale’de canlarını kaybettiler.
Lozan Antlaşması 37, 38, 39, 44.Madde
 35)              Ocak 1943
İmroz (Gökçeada) adasındaki manastır topraklarına el koyma işlemi devam ederken, durumu protesto eden belediye başkanı ve üç cemaat lideri tutuklanıp Anadolu’ya sürgün edilir.
Lozan Antlaşması 14, 37, 38, 39, 44.Madde
 2. Emperyalist Paylaşım Savaşı’nın bitmesiyle TC. ‘’Kaçamaklı Tarafsızlık’’ durumunun bedelini ödemeyle karşı karşıya kalınca, Rumlar üzerindeki baskı işlemlerine ara verir. Ancak Menderes hükümetleri ‘’yeni dünya düzeninde’’ki TC. devlet  politikasını açık olarak belirleyince, 6-7 Eylül’ün planları başlatılır.
images
 1950 -1959
Türkiye Cumhuriyeti:
  • 10 Aralık 1948 tarihinde, Birleşmiş Milletler Evrensel İnsan Hakları Beyannamesini kabul eder.
  • 31 Temmuz 1950 tarihinde, Soykırımı Sözleşmesini imzalar.
  • 4 Kasım 1950 tarihinde, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesini imzalar.
36)              6-7 Eylül 1955
37 Can kaybı
30 Yaralama olayı
300’ün üzerinde tecavüz olayı
Lozan Antlaşması 38, 39, 43, 44.Madde
Soykırım Sözleşmesi 2, 3. Madde
Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi 2, 3, 5, 9, 13, 14, 19.Madde
37)              16 Eylül 1955
6-7 Eylül katliam hareketinş kınayan makalelerinden dolayı  ελεύθερη φωνή (özgürlükçü ses) adlı gazete sahibi ve başyazarı Andreas Lambikis tutuklanıp Harbiye Askeri Cezaevi’nde herhangi bir suçla itham edilmeden üç ay süreyle hapsedilir.
Lozan Antlaşması 37, 39, 44. Madde
Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi 10. Madde
 38)              Kasım 1956
İstanbul’daki Yunanlılar Kolonisi Hayır Derneği, ‘’Eliniki Enosi’’nin 12 üyesi (derneğin yönetim kurulunun büyük bir bölümü) ve Türkiye vatandaşı 18 Rum tutuklanırlar ve Kıbrıs Rumlarının ‘’casusu’’ oldukları ileri sürülerek Nisan 1958 tarihinde sınırdışı edilirler.  İstanbul Rumlarının doğduğu topraklardan zorbalıkla sökülme işlemi başlatılır.
Lozan Antlaşması 38, 39, 40, 42, 44.Madde
Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi 3, 5, 7. Madde
 39)              1957-1959 Dönemi
Türkiye Cumhuriyeti devleti çeşitli bahanelelerle İstanbul Rumu olan 57 kişiyi sınırdışı eder. (Sınırdışı edilenlerin arasında 6-7 Eylül katliamının fotoğraflarını dünya kamuoyuna göndermeyi beceren Dimitrios Kaloumenos da vardır)
Lozan Antlaşması 38, 39, 44. Madde
Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi 3, 5, 10. Madde
 40)              1958 Sonrası
Genellikle üniversite öğrencileri tarafından uygulanan azınlık işyerlerini boykota teşvik kampanyası başlatılır. Rumların işyerleri önünde bildiriler dağıtılır, halk  ‘’Türk’’ esnaftan alış veriş yapmaya zorlanır.
Lozan Antlaşması 38, 39, 44. Madde
Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi 8, 9, 14. Madde
mey
 1960 -1969
41)              1960
Yunanistan uyruklu Rumlara yönelik baskılar yeniden gündeme gelir. 2007/1932 yasaya ek olarak Yunan uyrukluların yapamayacağı yeni meslekler ilan edilir.
Lozan Antlaşması 37, 40. Madde
IV Lozan Oturma ve Yargı Sözleşmesi 2. Madde
Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi 3, 4, 8, 9, 14, 16.Madde
42)              1960
En yoğun nüfusa sahip an önemli sayılabilecek üç Rum idare heyetleri feshedilir; Beyoğlu, Kadıköy, Karaköy.
Lozan Antlaşması 40. Madde
Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi 6, 7, 8, 9, 14.Madde
43)              5 Ocak 1961
222 No’lu ‘’İlköğretim ve Eğitim Kanunu’’ ile azınlık okulları ‘’Özel’’ olarak adlandırılırlar.
Lozan Antlaşması 37, 39, 40, 41, 44.Madde
44)              1962
1941 yılında yakılmış Ekümen Patrikhanesi’nşn yenşden inşası için başvuran Rum ileri gelenlerine red cevabı verilir. Bu tarihten itibaren, Rumlara ait herhangi dini veya vakıf binasının tadilatı veya herhangi bir yapımı yasaklanır.
Aynı yıla ait örnenler:
Büyükada Yetimhanesi
Terkos Metropolitlik Binasu
Kurtuluş Azınlık İlkokulu
Tarabya Georgios Kilisesi ( Red yanıtının hemen sonrasında kilise arazisinin üstüne bugünkü Tarabya otelinin kısmi inşaatına başlanır)
Lozan Antlaşması 38, 39, 40, 42, 44. Madde
Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi 3, 5, 6, 8, 9, 15.Madde
45)              1962
Ekümen Patirkhane’ye polisçe gönderilen bir emirle, Ekümen Patrik’in, cemaat arasındaki iç anlaşmazlıklara karışmaması söylenir. Böylece ilk defa cemaat ile Ekümen Patrik’in arasını açmaya çalışırlar.
46)              1963
6-7 Eylül Katliamı sırasında Papa Eftim Erenerol’un işgal etmiş olduğu Karaköy’deki Rum kilisesi yakılır. Mahkeme yakılan kiliseninm tazminatını Papa Eftim’e verir. Böylece işgal olayı zapt olayına dönüşür ve Rumlar bir kiliselerini daha kaybederler.
Lozan Antlaşması 40, 42, 44. Madde
47)              16 Mart 1964
Türkiye tek taraflı olarak, Başbakan İsmet İnönü’nün açıklamasıyla Ankara Antlaşmasını (Ekim 1930) fesheder; bunu sel gibi sınır dışı işlemleri takip eder. Uygulanan baskıya (48 saat içinde üstlerinde şahsi eşya ve 200 TL fazla bulundurulmadan ülkeyi terketme) dayanamayan 6 Rum hayatını kaybeder.
Lozan Antlaşması 37, 38, 39, 40, 41, 42, 43, 44. Madde
Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16. Madde Soykırım Sözleşmesi 2. Madde
 48)              23 Mart 1964
410/16 No’lu genelge ile din adamlarının okullara girişi ve din derslerini icra etmeleri yasaklanır. Okullarda sabah duası yasaklanır. 3 lise kapatılır ve 11 öğretmenin işine son verilip eğitim yapma hakları alınır.
14 Eylül 1964
3385 No’lu genelgeyle okul kütüphanelerinde Yunanca ansiklopedilerin bulundurulması yasaklanır. Okul içinde Noel ve Paskalya gibi dini bayramların kutlanması yasaklanır.
18 Aralık 1964
8459 No’lu genelgeyle Rum öğrencilerin okulda Rumca konuşmaları yasaklanır.
Lozan Antlaşması 37, 38, 39, 40, 41, 42, 43, 44. Madde
Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16. Madde Soykırım Sözleşmesi 2. Madde
 49)              1 Nisan 1964
Selefkia Metropoliti Emilianos ve Filadelfia Metropoliti İakovos bir gün içerisinde vatandaşlıktan çıkarılır ve sınırdışı edilirler.
Lozan Antlaşması 37, 38, 39, 40, 41, 42, 43, 44. Madde
Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16. Madde Soykırım Sözleşmesi 2. Madde
 50)              10 Nisan 1964
5681 No’lu yasaya göre, yalnızca özel ve tüzel kişiler matbaa bulundurabilir. Ekümen Patrikhane her ikisine sahip olmadığına göre Ekümen Patrikhane matbaası  kapatılır. Evrensel ortodoksluk için önemli olan her tür evrak ve kitabın basılması önlendiği için, Rumları ilgilendiren dini bilgilerin basımı da yasaklanmış olur.
Lozan Antlaşması 37, 38, 39, 40, 41, 42, 43, 44. Madde
Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16. Madde Soykırım Sözleşmesi 2. Madde
 51)              20 Eylül 1964
Kuzguncuk Rum Mezarlığı talan edilir.
21 Eylül 1964 Şehremini Panagia Kilisesi taşlanır.
4 Ekim-9 Ekim 1964 Ekümen Patrikhanesi, üniversite öğrencileri tarafından kordon altına alınır.
Lozan Antlaşması 37, 38, 39, 40, 41, 42, 43, 44. Madde
Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16. Madde Soykırım Sözleşmesi 2. Madde
 52)              2 Kasım 1964
TC. Hükümeti 1062 No’lu kanuna bağımlı 6/3801 No’lu gizli kararnameyle Rumların gayri menkul almalarını, tapu senetlerinin herhangi bir şekilde el değiştirmesini yasaklar.Aynı zamanda Yunan uyruklu olanların satıştan doğan meblağlarının bloke edilmesi gerektiğini, gerekli tüm kademeli memurlarına iletir.
24 yıllık inkardan sonra TC yetkilileri gizli kararnamelerinin varlığını kabullenirler. 1980 sonrası dönemde yasal yollarla durumun dğzeleceğini bekleyen Rumlar 1995’te (B.03.0.UIG.0.00.00.7-1995 YUNANİSTAN) bu kararnameden haberdar olunca tüm ümitleri kesilir. Yeni gizli kararnameye göre Yunan uyrukluların Türkiye’de gayri menkul almaları yasaklanmıştır.
Lozan Antlaşması 14, 37, 38, 42, 44.Madde
Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi 3, 5, 6, 8, 9, 10, 14.Madde
 53)              1062 No’lu yasa ve ondan doğan (gizli) kararnameler İmroz (Gökçeada) adasındaki azınlık gayri menkullerinin millileştirilmesini öngörüyordu.
 54)              1062 No’lu yasa ve ondan doğan (gizli) kararnameler İmroz (Gökçeada) adasındaki azınlık gayri menkullerinin millileştirilmesini öngörüyordu.
1960 yılında 25.000.000 m2 alana sahip olan Rum adalılar, 1990 sonlarında yalnızca 600 m2’e sahiptilerAynı tarihlerde Rum balıkçılara teknelerini kullanma yasağı getirildi.
Lozan Antlaşması 14, 37, 38, 42, 44.Madde
Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi 3, 5, 6, 8, 9, 10, 14.Madde
 55)              Mayıs 1964
İmroz Metropoliti Anadolu’ya sürülür.
İmroz adasında bir hapishane kurulup, ağır ceza mahkumları adaya getirilirler, bunun paralelinde adada Jandarma garnizonu kurulur.
Adaya Bulgaristan’dan gelme göçmenler yerleştirilir.
20 Temmuz 1964
Tüm azınlık derslerinin eğitimi yasaklanır. Öğretmenlerin Türkiye’de çalışmasına da izin verilmez.
15 Ağustos 1964
Tenedos (Bozcaada) adasında bulunan tek Rum okulu da kapatılır.
Lozan Antlaşması 14, 38, 39, 40, 41, 44. Madde
Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi 5, 6, 7, 8, 9, 14.Madde
 56)              22 Eylül 1965
Papa Eftim Erenerol’un oğlu Turgut Erenerol büyük bir kitlenin ve devlet yetkililerinin yardımıyla Karaköy’ün iki kilisesini daha işgal eder. Böylelikle Karaköy’ün tüm kiliseleri Erenerol ailesinin kontrolüne geçer. Bu tarihten itibaren mahkeme süreçleri hala devam etmektedir.
Lozan Antlaşması 40, 42, 43, 44,Madde
Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi 5, 6, 7, 8, 9 14. Madde
 57)              4 Ekim 1965
Polis (geçici olarak) Patrikhane’ye giriş çıkışı yasaklar.
Lozan Antlaşması 37, 38. Madde
 58)              1965
Rumca yayın yapan ελεύθερη φωνή (özgürlükçü ses) adlı gazete sahibi ve başyazarı Andreas Lambikis, ‘’Türklüğe hakaret’’ suçundan tutuklanır ve sınır dışı edilir. Gazetenin tüm mal varlığına el konur.
-Yunanistan’dan gelen tüm gazetelerin satışı yasaklanır.
Lozan Antlaşması 38, 39, 40, 44.Madde
Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi 5, 6, 8, 10. Madde
 59)              1966
İmroz (Gökçeada) Adanın en büyük ve verimli arazilerine TC. Devlet Kooperatifi’nin ‘’ihtiyaçları’’ için el konulur.
-Adanın tüm cemaat ilkokullarına el konulur. Ortaokul ise adada yaşayan Türk öğrencilerin gidebilmesi için Milli Eğitim Bakanlığı’na verilir.
-Bu durumdan yakınan Nikolaos Paleopulos adlı bir Rum, ‘’Türklüğe hakaretten’’ tutuklanır ve iki ay hapis yatar.
Lozan Antlaşması 14, 37, 40, 42, 44.Madde
Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi 5, 6, 7, 8, 9, 10, 14.Madde
 60)              1967
-Rumlara ait 6 ilkokul kapatılır. Bununla birlikte 39 öğretmenin işine son verilir.
-Nüfus cüzdanlarında din hanesinde ‘’Rum Ortodoks’’ yazmayan tüm öğrenciler Rum azınlık okullarından atılırlar. Oysa TC Nüfus cüzdanlarında ırk veya millet belirtilmez, böyle bir uygulama anayasaya aykırıdır. (Böylelikle bir gruba ait olan çocuklar zoraki olarak başka bir gruba dahil edilmeye çalışılır.)
Lozan Antlaşması 38, 39, 40, 41, 44.Madde
Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi 2, 3, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 14.Madde
 61)              13 Temmuz 1967
903 No’lu ‘’TÜRK MEDENİ KANUNUNUN BİRİNCİ KİTABININ, İKİNCİ BABI ÜÇÜNCÜ FASLININ DEĞİŞTİRİLMESİ, BU KANUNA  BAZI MADDE VE FIKRALAR EKLENMESİ, BAZI VAKIFLARIN VERGİ MUAFİYETİNDEN FAYDALANDIRIMASI’’ hakkında kanunun 74. Maddesine dayanılarak Rumların vakıflarına el koyma işlemi başlatılır.
Geçici 1. Madde ve teftiş uygulamalarıyla vakıf idare heyetleri baskı altına alınırlar.
-Uygulamaları gayri mantıki yönleri komedi noktasına ulaşır: Devlet tarafından kapatılan okul ve yetimhane vakıfları gayelerini yerine getirmedikleri gerekçesiyle mal varlıklarına el konmaya çalışılır. Kanunun 78. maddesinin öngördüğü teftiş için, vakıf gelirinin 5%’si teftiş masrafı olarak vakıflar genel müdürlüğüne verilmesi istenir.
Lozan Antlaşması 37, 40, 42, 44.Madde
Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi 5, 6, 7, 8, 9, 10.Madde
 62)              1967 sonlarına kadar İmroz (Gökçeada) adasının 262 kutsal yerinden 248’i ‘’tecavüz’’e uğrar. 16.yy’dan kalma Kastro mıntıkasının kilisesi kundaklanır.
Lozan Antlaşması 38, 40, 42.Madde
Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi 6, 7, 8, 9, 14.Madde
ruhban_okulu_0930

1970 – 1974

63)              9 Temmuz 1971
Heybeliada Ruhban Okulu’nun İlahiyat Bölümü kapatılır. Böylelikle 127 yıl süresince Hristiyan Ortodoks Kilisesini destekleyip vasıflı din adamları yetiştiren kurum işlemez olur. (Yüksek okuldan 930 yüksek mertebeli din adamı mezun olmuştu; bunlardan 12’si İstanbul Ekümen Patriği, 2’si Antakya Patriği, 4’ü Atina Başpiskoposu, 1’i Tiran Başpiskoposluk görevlerini icra etmişlerdir.)
Lozan Antlaşması 40, 42, 44.Madde
Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi 6, 7, 8, 9, 14.Madde
64)              Temmuz 1972
Ekümen Patrik 1.Athinagoras’ın ölümünü fırsat bilen İstanbul Valiliği, Ekümen Parikhanesine yolladığı bildirge ile açık olarak Patrik seçimlerine karışır.
-Aynı yıl Eylül ayında cemaat seçimlerini fesheder. Vakıf ve cemaat idare heyetlerinin seçim işlemlerine 20 yıl süreyle ara verilir.
Lozan Antlaşması 40, 42, 44.Madde
Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi 8, 9, 10.Madde
65)              1973
İmroz (Gökçeada) adasının Kastro köyünde yaşayan Stelios Kavalieros ‘’faili meçhul’’ kişilerce öldürülür.
1974
İmroz Belediye Başkanı ve 20 cemaat üyesi tutuklanıp Çanakkale’de eylül ayının sonlarına kadar hapis tutulurlar.
Temmuz 1974
İmroz Metropol Kilisesi kundaklanır, Kastro mezarlığı talan edilir.
1975
İki çocuk annesi Stilyani Zuni’ye ‘’faili meçhul’’ kişilerce tecavüz edilir.
Kıbrıs işgali öncesi ve sonrasında adada uygulanan terör neticesinde 1975-1976 yılları arasında adalıların çoğu adayı terk eder.
Lozan Antlaşması 14, 37, 38, 39, 40, 42, 44.Madde
Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi 2, 3, 5, 6, 8, 9, 10.Madde
Soykırım Sözleşmesi 2. Madde
fener-patrikhanesinde-ortodoksluk-bayrami-ayini-16259
Lozan Antlaşması’nın 50. yılına kadar antlaşma en azından 65 kez ihlal edilmiştir. Kıbrıs işgalinin hemen sonrasında Rum nüfusu 5000 kişi iken, İmroz (Gökçeada) ve Tenedos (Bozcaada) adalrında Rum cemaatinin nüfusu 300 kişiye düşmüştür.
Tüm bu uygulamalara maruz kalan Rumların tek suçu vardır:
İstanbul’un asıl ferttleri olmaları dışında egemen ulustan farklı bir ulus ve Hristiyan olmaları.
 Kaynak: Vasil Kiratzopulos, Kayıt Olunmamış Soykırımı, Pencere Yayınları, Ekim 2009, Sayfa 183-201

Yorumlar kapatıldı.