Tapuda Süryani Kadım Meryem Ana Kilisesi Cemaati Vakfı adına kayıtlı olan kilise, Diyarbakır Suriçi Bölgesi’nin güneybatı diliminde, Lale Bey Mahallesi, Ana Sokakta bulunmaktadır. Yapı topluluğu; kilise, Mar Yakup kutsal alanı, 4 avlu, derslik ve lojmandan oluşur. Kilisenin iç alanı 323 m2’dir. Kubbesi sekiz sütun üzerine oturmaktadır. Avluda sekizgen ve bazalt taştan yapılmış bir havuz bulunmaktadır. Kilisede tarihi değere sahip üç ahşap mihrap, resimler ve Roma biçimi kapısı ilgi çekicidir. Ayrıca kilisede bazı azizlerin resmi bulunmaktadır. Şehriin en güzel Süryanî-i Kadîm/Yakubî mezhebi kilisesidir.
Ana avlunun kuzeyinde, şimdi papaz evi olarak kullanılan okul (medrese) vardır. 1915 yılına kadar burada Süryânice, eski Türkçe, Arapça ve Fransızca eğitim veriliyordu. Özel bandosu vardı. Meryem Ana Kilisesi’nin yapılış tarihi kesin olarak tespit edilememekle birlikte 282 yılında Diyarbakır’a yerleşen Nusaybinli Mar Afrem’ın (ö.373) 303 yılında bu kilisede vaftiz edildiği bilgisine dayanılarak en geç 3. yüzyılın hemen başlarında inşa edildiği tahmin edilmektedir. Diyarbakır ve yakın çevresinin en önemli tapınaklarından biridir. Bugün hala kullanılan tek Süryani mabedi, Meryem Ana Kilisesi’dir. Birçok onarım geçiren yapının 1689’da mihrap bölümü, 1693’te Mor Yakup kısmı ve 1719 yılında da kilise bölümü onarım geçirmiştir. Kilise günümüzdeki halini 2004–2005 yılları arasında yapılan restorasyon ile almıştır. Mar Yakup’un bu kilisede yapılan bir sinod kararı ile Nusaybin Piskoposluğuna yükseltilmesi, Süryani edebiyatının parlak simalarından Suruçlu Mar Yakup’un (ö.521) ve Mar Yakup Barsalibi’in (ö. 1171) mezarlarının burada olması kilisenin önemini artırmaktadır. Ayrıca Süryani edebiyatçı Diyarbakırlı Malfono Naum Faik (ö.1930) bu kilisede öğretmenlik ve başdiyakosluk898 yapmıştır.
Meryem Ana Kilisesi, 2005 yılın-da yurt içi ve yurt dışında yaşayan Diyarbakırlı Süryanilerin ortak girişimiyle kapsamlı restorasyondan geçirilerek, tarihi kimliğini tümüyle yansıtan bugünkü görünümüne kavuşturulmuştur. Bugün Süryani Ortodoksların ibadet yeri olarak kullandıkları bu kilise, Vakıflar Genel Müdürlüğü veri tabanında “Süryani Kadim Meryem Ana ve Suruçlu Mar Yakup Kiliseleri” adı ve 21.00.01/115 envanter numarası ile “Türkiye Kültür Mirasları” arasında kayıtlıdır. (Diyarbakır Müftülüğü)
Yorumlar kapatıldı.