Geleneksel Ermeni toprakları üzerinde taç giyen ve tahta oturan son hanedan Bagratuni (Batı Ermenicesinde söylenişiyle Pakraduni) oldu. Bu soylu aile, İ.Ö. 1. yüzyıla ait kayıtların gösterdiği gibi, antik çağa uzanan bir tarihe sahip. Bazı kaynaklara göre Bagratuni hanedanının ataları, Eski Ahit’te ve Kuran’da geçen Davud Peygamber soyundan geliyor (bu bağlantı en çok hanedanın, Gürcistan’ı yaklaşık bin yıl yöneten ve Bagrationi adıyla anılan Gürcü kolu tarafından dile getirilmiş ve önem verilmiş). Daha sonra Bagratuniler, İ.S. 3 ve 4. yüzyıllarda Büyük Ermenistan’da hükümranlığını sürdüren Arşakuni (Arşaguni, Batı dillerinde Arsacid, ya da Türkçede Arşaklı) hanedanı mensuplarının taç giyme töreninde taçlarını giydiren Tagatir ünvanını aldılar.
İ.S. 8. yüzyılda Ermenistan aristokrasisi mensubu ailelerinin çoğunun Arap yönetimi altında yok edilmesi üzerine Bagratuniler, ailenin sonraki kuşakları döneminde yavaş yavaş ağırlık kazandılar, bölgedeki Bizans ve Arap güçlerini birbirlerine karşı kullanarak, sonunda başkaldıracak güce kavuştular. Öyle ki, Bağdat’taki Halife de, Konstantinopolis’teki imparator da İ.S. 884 – 85 yıllarında Aşot Bagratuni’yi kral olarak tanıdılar ve taç gönderdiler. Bazı kaynaklar, Bizans imparatoru I. Basileios’un Arşakuni hanedanından geldiğini iddia eder; bu nedenle de tacın Arşakuni’lerden Bagratuni’lere geçmesi, tarihsel bir rol değişimi olarak kabul edilir.
Ancak, Arşakuni döneminden farklı olarak Bagratuni hanedanından gelen krallar merkezi bir yapılanmanın hükümdarı olmaktan çok, çeşitli bölgelerin beyliklerini yöneten, onların üstünde egemenliğe sahip bir çeşit “Üst Kral” konumundaydılar. Bu bölgelerden örneğin, Vaspuragan, Siyunik ya da Taron yüzyıllarca, batıda Bizans imparatorluğunun, güneyde halife ya da şahın egemenliği altında küçük ya da büyük ölçekli bir özerkliği korudular. Bir yandan da doğudan Selçukluların fetihleriyle konumları zayıflayan Bagratuniler, en sonunda 1045 yılında Bizanslılar Ermenistan’ın bağımsızlığına son verdikten sonra bile, bölgelerinin efendisi olmaya devam ettiler.
Bu süreçte Bagratuni Ermenistanı, her ne kadar savaşlar ve entrikaların zorluklarını yaşamış olsa da görkemli mimarisiyle tarihe geçmiştir. Mimari eserlerin en ünlüleri anayurdun son başkenti olan Ani’de (bkz. Gerçek No. 17) yer alır. Bugün Ermenistan’ın en ilgi gören ziyaret yerlerinden, her ikisi de UNESCO Dünya Mirası listesine alınmış olan Haghpat ve Sanahin manastır kompleksleri de bu dönemin eserleridir. Yerevan yakınlarındaki Amberd kalesi de bu dönemde inşa edilmiştir. Ermeni Kilisesi’nin aziz olarak benimsediği Narekli Gregori’nin (Krikor Naregatsi) “Ağıtlar Kitabı” olarak bilinen mistik dua kitabı da Bagratuni hanedanı döneminde yazılmıştır.
Wikimedia Commons‘a, Sémhur adlı kullanıcı tarafından eklenmiştir [GFDL ya da CC-BY-SA-3.0-2.5-2.0-1.0]
Bagratuni Armenia 1000-en
Referanslar ve Diğer Kaynaklar
1. C. Toumanoff. “Bagratids”, Encyclopædia Iranica, Cilt. III, Fasikül. 4, 1988
2. Levon Zekiyan. “The Armenia of the Bagratids (Bagratuni) and Artzruni”, Hye Etch, 30 Ağustos 1999
3. UNESCO World Heritage List. “Monasteries of Haghpat and Sanahin”
4. Wikipedia: “Bagratid Armenia”
5. Wikipedia: “Bagratuni Dynasty”
Bizi takip edin
A depiction of the standard of the House of Bagratouni
Görsele ait bilgi
Bagratuni sarayının bayrağı
Atıf ve kaynak
Wikimedia Commons‘a Gegart adlı kullanıcı tarafından eklenmiştir [CC-BY-SA-3.0]
Facebook – Twitter – Instagram – Google+
Yorumlar kapatıldı.