İçeriğe geçmek için "Enter"a basın

Gerçek 10. İlk Ermeni Cumhuriyeti 28 Mayıs 1918’de ilan edildi.

Ermeni Soykırımı'nın yüzüncü yılı anısına 100 Yıl, 100 Gerçek

Birinci Dünya Savaşı ve sonrasında, Hapsburglar, Romanovlar ve Osmanlıların egemenlik alanlarında meydana gelen büyük değişiklikler nedeniyle dünyanın çok geniş bir bölgesinde muazzam bir altüst oluş yaşandı. Ermeni Soykırımı, Anadolu ve Küçük Asya’da ve – etkileri Rus devriminin gölgesinde kalan – güney Kafkaslarda demografik ve politik açıdan büyük bir değişime yol açtı.

Aslında bu bölgede yaşayan halklar bir federasyon altında toplanmışlardı. Ancak Osmanlı ordusunun ilerleyişi ve Rusların gerileyişi sırasında Gürcistan ve Azerbaycan’ın bağımsızlıklarını ilan etmesiyle bu federasyon uzun ömürlü olmadı. Ermeniler bu iki bölge arasında sıkışıp kaldılar ve Mayıs 1918’deki Sardarapat, Baş Aparan ve Karakilise savaşlarında Türk ordularına karşı kazanılan ve birer mucize olarak belleklerde yer eden zaferler olmasa, Ermenistan Cumhuriyeti hiçbir zaman ilan edilemeyecekti.
Ancak, bu devlet en azından ilk başta özgür, bağımsız bir cumhuriyet olarak kurulmadı. Tiflis Ermeni Ulusal Konseyi (Bugün Gürcistan’ın başkenti olan Tiflis o zaman bölgenin en önemli kentiydi) ileri bir adım atarak Ermenilerin yaşadığı bölgelerde idari görevleri üstlenmeyi hedeflendiğini ilan etti. Açıklama resmi olarak 28 Mayıs 1918’de yapıldı. Açıklama yapmak kolaydı da, hayata geçirmek başka bir şeydi; çünkü bölgeye Osmanlı İmparatorluğu’ndan akın akın sığınmacılar geliyordu ve salgın hastalıklar korkunç boyutlardaydı. Üstelik ülke sonraki aylarda komşularıyla yeniden savaşa girecekti.
1918 Ermenistan Cumhuriyeti ancak iki yıl yaşayabildi. Ne var ki, varlığı tarihsel öneme sahipti: Böylelikle 1375 yılından bu yana Ermeniler ilk kez egemenliklerini kazanmış oluyorlardı. Bu yöndeki çabalar Ermenistan Sovyet Cumhuriyeti’nin, SSCB’nin 70 yıl sonra dağılmasının ardından da bağımsız Ermenistan’ın kurulmasına yol açtı. 1918 yılındaki Yerevan hükümetinin politikaları birçok bakımdan eleştirilebilir; ancak dönemin son derece ağır ve sert koşullarına rağmen çok şey kurtarılabilmiş ve hayat bulmuştu.
Bugünün Ermenistan Cumhuriyeti, öncülünün mirasını, hiç kuşkusuz ulusal sembolleri üzerinden de, sürdürmekte. Cumhuriyetin günümüzdeki arması, bazı değişikliklerle 1918 armasını örnek almıştır. Üç renkli bayrağı, her ne kadar o günlerde bazı tereddütler ve tartışmalara rağmen benimsenmiş olsa da, gerek Cumhuriyet’te, gerekse Diyaspora’da Ermeni ulusunun simgesi olarak kabul ediliyor.
Ulusal marşımız “Mer Hayrenik”in (“Anayurdumuz”) ise daha uzun bir geçmişi vardır. “Bir İtalyan Kızın Şarkısı” başlıklı şiir 1859’da Nikael Nalbandian’a aittir ve “Anayurdumuz …” diye başlar. Şiir, bundan birkaç yıl önce İtalyanların Viyanalı Hapsburglara karşı bağımsızlık savaşını anlatan İtalyanca bir şiirin Ermenice versiyonudur. Şiir daha sonra bestelenmiş ve sonraki on yıllarda o dönemde Ermenilerin verdiği mücadelelerin ruhunu yansıttığından Ermeniler arasında çok popüler olmuştu. “Anayurdumuz” adı verilerek, sözlerinde yapılan bazı değişikliklerle de olsa, özgün şiirin ruhuna uygun bir şekilde hiç terreddütsüz 1918 Ermenistan Cumhuriyeti’nin ulusal marşı olarak benimsendi ve 1991’de ilan edilen bağımsızlığın da simgesi oldu.
Referanslar ve Diğer Kaynaklar
1. Richard Hovannisian. Armenia on the Road to Independence, 1918. University of California Press, 1967
2. Richard Hovannisian. The Republic of Armenia, in four volumes. University of California Press, 1971, 1982, 1996, 1996
3. Tatul Hakobyan. Armenians and Turks: From War to Cold War to Diplomacy. 2013
Թաթուլ Հակոբյան. «Հայացք Արարատից. հայերը եւ թուրքերը». 2012
4. “Menq Mer Masin” (“We About Ourselves”) magazine, 2/22 2013
«Մենք Մեր Մասին» ամսագիր, 2/22 2013
5. Wikipedia: “First Republic of Armenia”
6. Wikipedia: “Mer Hayrenik”
The coat-of-arms of the 1918 Republic of Armenia, designed by Tamanian and Kojoyan, adopted in July, 1920

Görsele ait bilgi
Tasarımı Tamanian and Kojoyan tarafından yapılan ve 1920 yılında benimsenen 1918 Ermenistan Cumhuriyeti’nin arması.
Atıf ve Kaynak
[Genel Kullanıma Açık], bkz. Wikimedia Commons
Bizi takip edin
Facebook – Twitter – Instagram – Google+

Yorumlar kapatıldı.