Batman – Ferhat Arslan / anf
Batman’ın Beşiri ilçesinde Êzîdî ve Müslüman Kürtler ile Ermeniler, bin yıllardır ibadetlerini bazı inanç merkezlerinde ortak gerçekleştiriyor. Şimzê köyünde bulunan harabe Mor Gorkis Ermeni Kilisesi Êzîdî Kürtlerin de ibadet merkezlerinden biri. Diğer yandan Kıra Dağı’ndaki Koli Baba Ziyareti ise Müslüman ve Êzîdî Kürtlerin ortak ibadet merkezi olarak kabul ediliyor.
EGEMENLERE RAĞMEN KARDEŞLİK HUKUKU
Dönemsel olarak egemenlerin oyunuyla halklar birbirine düşürülmeye çalışılsa da, Kürdistan’da yaşayan farklı din, dil ve kültürler bin yıllarca kardeşlik hukukunu işletiyor. Batman’ın Beşiri ilçesinin Kıra Dağı eteklerinde birlikte bin yıllardır yaşayan Êzîdî ve Müslüman Kürtler ile Ermeniler inanç merkezleri ortak kullanıyor. Şimzê köyünde bulunan Mor Gorkis Ermeni Kilisesi, Êzîdî Kürtler ile Ermeniler tarafından ortak ibadethane kabul edilirken, köyde Kıra Dağı’nın zirvesindeki Koli Baba Ziyareti ise, Müslüman ve Êzîdî Kürtlerin ortak inanç merkezi durumunda.
Şımzê köyünde bulunan Mor Gorkis Ermeni Kilisesi, sadece kalıntıları kalmasına rağmen köyde yaşayan Êzîdî Kürtler tarafından kutsal ziyaret yeri olarak kabul ediliyor. Köyün yaşlılarından 90 yaşındaki Meyan Aran, her yıl Rumi takvime göre 1 Mayıs’ı ‘Cejna İnê Bayramı’ olarak karşıladıklarını söylüyor. Kilisenin tarihçesi ile ilgili bilgilerinin olmadığı, ancak ziyaretler arasında ayırım yapmadıklarını ifade eden Aran, şunları anlattı:
‘KEŞKE ERMENİLER BU TOPRAKLARDAN GİTMESEYDİ’
“Köyümüzde yüz yıllarca Êrmeniler ile Êzîdî Kürtler bir arada yaşamışlar. Ben evlenmeden önce bile Ermeni olan çocukluk arkadaşlarım vardı. Bu kilise bildim bileli yıkıktı. Ancak yıkık olmasına rağmen buranın bir ziyaret olduğunu bildiğimiz için her yıl Rumi takvimine göre 1 Mayıs’ta kurban keserdik ve Mor Gorkis yani Hıdır İlyas’ın yemeğini getirir, bayram kutlamasına katılanlara dağıtırdık. Halen de hiçbir sene Hıdır İlyas’ı bayramsız bırakmamışız. Çünkü bu kilisede Xıdır İlyas’ın gitmediğini ve bizi koruduğunu düşünüyoruz. Nasıl Şex Adi’nin kudretine inanıyorsak bu kilisede bulunan ziyarete de inanıyoruz. Ayrıca köyümüzde ve çevre köylerde yüz yıl öncesine kadar yaşayan Ermeniler bugün burada yaşama şansı bulamadılar ama torunları her yıl geliyor ve biz onları bağrımıza basıp kardeşlik görevimizi yerine getiriyoruz. Biz Kürtler zanaat işleri ile uğraşmadığımız için Ermeniler buradan sürüldükten sonra su küpleri, beşik ve kapı satın almak için artık Diyarbakır’a gitmek zorunda kalıyorduk. Keşke Ermeniler bu topraklardan gitmeselerdi. Burada güneş, su ve toprak hepimize yetiyordu.”
‘BİN YILLARCA DAHA ORTAK YAŞAYACAĞIZ’
Şimzê köyünün Şahsimê mezrasında bulunan Koli Baba Ziyareti’nin de Müslüman ve Êzîdî Kürtlerin ortak ibadethanesi olduğunu söyleyen Êzîdî Kenan Kartal da tüm inançlarla barışık yaşamanın önünde bir engel olmadığını söyleyerek, “Kıra Dağı’nın bittiği noktaya kadar Ermeniler, Êzîdî ve Müslüman Kürtlerin binlerce yıldır kardeşçe yaşadığı dağ eteğindeki ovadır. Êzîdî Kürtler 1832 ile 1834 yılları arasında büyük bir katliama maruz bırakılmışlardır. O dönemin iktidarları tarafından Müslüman Kürt aşiretlerin eliyle gerçekleştirilmiş bir katliamdır. Daha sonra Ermenilere yönelik büyük bir katliam gerçekleştirilmiş. Ama halkları birbirine düşman edenlerin sanırım başardıklarına inanmıyorum. Bakınız, şu an Koli Baba Ziyareti’nde her yıl Rumi takviminin Nisan ayının ilk Cuma gününde bayramımız olur, bu ziyaret hem Êzîdî hem de Müslüman Kürtler için çok kutsal bir yerdir. Êzîdî ve Müslüman Kürtler burada ibadetini gerçekleştiriyor. Bu topraklarda herkesin inancı hoşgörü ile karşılanırdı, bakmayın halen iktidarlar toplumların inançları ile kışkırtmalar gerçekleştiriyor… Biz Êzîdî ve Müslüman Kürtlerin, inancımız ayrı da olsa ziyaretlerimizin çoğu aynıdır, gelenek ve göreneklerimiz birdir, dilimiz birdir. Onun için kardeşçe bin yıllarca burada ortak yaşayacağımıza inanıyorum” diye konuştu.
‘ÖNCELERİ DAHA SAYGILIYDIK’
Êzîdî Kürtlerden 95 yaşındaki Mehmet Alataş ise, Zêvê köyünde bulunan Zêva Miran Ziyareti’nin de Êzîdî ve Müslüman Kürtlerin ortak ibadethanesi olduğuna dikkat çekerek, “Zêva Mêran Ziyareti çift kubbelidir ve Müslüman ile Êzîdî Kürtlerin ortak ibadethanesidir. ‘Bu bizimdir, bu bizim değildir’ ayırımcılığını son 50 yıldır daha çok duymaya başladık, önceden herkes birbirinin ziyaretine ve inancına çok saygı duyardı. Aslında halen de Müslüman Êzîdî Kürtlerin yaşadığı Kıra Dağı eteklerinde bu kültür devam ediyor” dedi.
Yorumlar kapatıldı.