Nadire Mater
90’lı yılların baskıcı medya ortamında nefes alma alanları açan girişimler de oldu… Sokak Dergisi, Özgür Gündem, Pazartesi, Evrensel, Agos, Açık Radyo ve bianet bunlardan bazılarıydı. Başbakan- cumhurbaşkanı Turgut Özal iki buçuk gazete yeter, diyordu. Durum Özal’ın bile hayallerini zorlayacak yere geldi. Ne zaman ‘’mühim’’ bir şey oldu, basın aralarındaki seviyesi sorunlu inanılmaz kavgaları derhal bir yana bıraktı, tek bir ses oldu.
Meselenin bir başka yanı da aslında Özal’ın hayallerini aşmıştı.
Onlar ‘’başka bir medya mümkün’’ dediler, işe giriştiler. Bu ‘’ilk’’lerin bir bölümü gelişerek bugünlere geldi, bir bölümünün de ‘’habercilik ruhu’’, ‘’müdahale ruhu’’ …
Sokak
”Terliklerinizi atın, hayata sokaktan bakın!”
27 Ağustos 1989’da okurla buluşan haftalık Sokak dergisinin ‘’Yaşasın sokak çocukları’’ başlıklı ilk sayıda yer alan manifestosu bu sloganla bitiyordu.
‘’Sokak haber dergisi değil, SOKAK dergi[1]. (…) Ezilenlerin uçta duranların, sansürlülerin dergisi. Mültecilerden mahpuslara, yeşillerden eşcinseller, feministlerden tüm azınlıklara, her rengin söz alacağı bir dergi. …
Sokak çalışanların da ortak olduğu bağımsız bir yayındı. Mart 1990’da Sokak okurlarına veda etti. Anaakımın görmediği, görmek istemediği her bir şeyi yedi ayına sığdırmaya çalıştı.
Sokak dergisi çok yüreklendirici bir örnekti. Dünya Sosyal Forumu’nda formüle edilen Başka Bir Medya Mümkün Türkiye’de de hayata geçecekti, kaçınılmazdı.
Özgür Gündem ve…
30 Mayıs 1992. Özgür Gündem[2] bayilerde.
Artık yeni bir günlük gazete vardı… Özgür Gündem memlekette aslında ne yaşandığını resmiyet dünyasının dışından hakikatin içinden verecekti. Zordu, ama başarıldı; ‘’zor’’u önlemek ise o kadar mümkün olamadı.
90’larda hep Özgür Gündem dendi, oysa farklı adlarla altı gazete yayınlandı; Özgür Ülke (28 Nisan 1994 – 4 Aralık 1994), Yeni Politika (13 Nisan 1995 – 16 Ağustos 1995), Demokrasi (12 Aralık 1996 – 3 Mayıs 1997), Ülkede Özgür Gündem (7 Temmuz 1007 – 23 Ekim 1998), Özgür Bakış (18 Nisan 1999 – 24 Nisan 2000).
30 Mayıs 1992-Ocak 2000 arasındaki 7 yıl 7 ayda ‘’Özgür Gündem’’ 4 yıl çıkabildi, 3 yıl 7 ay çıkamadı; kapataldı, yasaklandı, engellendi.
Hepsi bu kadar değil. Özgür Gündem’in okura ulaşmayı başarabilen 580 sayısının 486’sı, Özgür Ülke’nin 247 sayısının 220’si, Yeni Politika’nın 126 sayısından 117’si hakkında davalar açıldı, yazıişleri müdürleri, editörler tutuklandı, yıllarca hapis cezalarına mahkum edildi. Gazete Kürdistan’a gizli gizli girdi, elden ele dolaştı. Çünkü Olağanüstü Hal Bölgesi yönetimleri kendi anayasalarıyla gazetenin Kürdistan’a girmesini yasakladı.
İnsan hakları gününde, 10 Aralık 1993’te Özgür Gündem merkez binasını yüzlerce polis bastı, gazete çalışanları topluca gözaltına alındı, tutuklandı, hapse mahkum edildi. Sonraki yıl 3 Aralık 1994’te Özgür Ülke gazetesi merkez binasıyla İstanbul ve Ankara’daki büroları bombalandı.
Aslında Kürt medyasının ilk gazeteleri 1990-1991’de çıkan haftalık Yeni Ülke, devamında da 22 Şubat 1992’de yayına başlayan Kürtçe haftalık Azadiya Welat idi.
15 Haziran 1995’te Med TV Londra’dan yayına başladı; 1999’da lisansı iptal edince yerini Medya TV aldı. Fransa Medya TV’yi kapatınca Danimarka’dan Roj TV başladı. Bugün Nuçe TV ve Stark TV yayınlarını sürdürüyor.
Kürt medyası çalışanları/gazeteciler: 76 ölüm
Musa Anter, Cengiz Altun, Hafız Akdemir, Yahya Orhan, Hüseyin Deniz, Ferhat Tepe, Nazım Babaoğlu, Kemal Kılıç, Gurbetelli Ersöz, Adil Başkan, Mehmet Şenol, Çetin Abayay, Cemal Akar, Ersin Yıldız, Seyfettin Tepe, Nesrin Teke, Esen Aslan, Metin Alataş, Derviş Köşker, Enver Polat, Sinan Cemgil Kahraman, Engin Kişin, Hasan Aydın, Ayfer Serçe, Halil Uysal, Mazlum Erenci, Burhan Karadeniz, Bahattin Karakütük, Halil Adanır, Kemal Ekinci, Orhan Karaağar, Teğmen Demir, Yalçın Yaşa, Adnan Işık, Zülküf Akkaya, Lokman Gündüz, Nihat Yakut, İsmail Ağaya, Haşim Yaşa, M. Zeki Aksoy, Enver Özçelik, Kadir İpeksürer, Mehmet Sencer, Musa Dürü, Hıdır Çelik, Behzat Eraslan, Hikmet Yakut, İhsan Yakut, Yahya Yakut, Siraç Pençe, Mehmet Can Gündüz, Fahrettin Dülçek, Cengiz Kırık, Botan Öner, Mehmet Ali Ünvercan, Aydın Pençe, Mahmut Yener, Yusuf Karaüzüm, Mehmet Kara, Sevdin Nergiz, Ziyadin Günay, Turan Taş, Ahmet Bolkan, Şahap Dönmez, Taner Elçi, Azat Ünal, İdris Atak, Gülistan Yalçın, Lokman Batur, Volkan Eryiğit.
Evrensel
Evrensel [3] 7 Haziran 1995’te ”İşte Türkiye Gerçeği” manşetiyle yayına başladı.
”Türkiye gerçeği” spotta özetleniyordu: Koalisyon döneminde daha çok ölüm, daha çok hapis, daha çok yoksulluk…
İlk sayfadaki karikatürde, ‘’Çok mutluyum bee.. Bizi hayvanlar yönetiyor’’ yazıyor.
Dolayısıyla Evrensel daha ilk sayısıyla yargının konusu oldu, dönemin başbakanı Tansu Çiller’in şikayetiyle gazete hakkında dava açıldı.
Evrensel yedinci ayında da muhabiri Metin Göktepe’yi kaybetti. Polisler meslektaşımız Metin’i döverek öldürdüler.
Açık Radyo
‘’Özel değil, özgür.. Tüm çıkar gruplarından bağımsız, ortak çabamızın ürünü, gerek kuruluşu, gerek işleyişi, gerekse yayınları açısından demokratik, temel insan hak ve özgürlüklerini savunan, ‘Görüntünün ardındaki görüntü’yü yakalamayı hedefleyen, Hayatı ‘birebir’ ölçüde yansıtmaya özen gösteren, ‘Nefes nefese’, Aynı zamanda, demokratik sivil toplum örgütleri için bir iletişim merkezi işlevi gören, kültür ağırlıklı, çok kültürlülüğü, kültürler ve kimlikler arası ilişkileri ele alan, sıradışı ve özgün bir yayın formatına, müzik, haber ve kişilik açısından benzersiz bir ses’e sahip, uluslararası kültür aleminin ayrılmaz bir parçası olmayı hedefleyen, Dünyanın en kaliteli ve heyecan verici mecralarından biri olmak.”
13 Kasım 1995’de Açık Radyo İstanbul ve çevresi için yayına bu manifestoyla başladı. Açık radyo 92 ortaklı bir Anonim Şirket, ama, kâr amacı gütmeyen kuruluşlar gibi çalışıyor, üç aşağı-beş yukarı eşit pay sahibi 92 ortağı olan bir kolektif.
Pazartesi/ Kadınlara Mahsus Gazete
“Patronumuz yok, yöneticimiz yok işleri ve sorumlulukları
paylaşıyoruz, Kırmaktan, kızdırmaktan korktuğumuz kimse de yok, tek kuralımız kadınlardan yana olan herşeyi destekleyip , zararına olan herşeyin karşısında olmak.
“Gönlümüzde, kadınları ilgilendiren haberleri en doğru yansıtan , öfkemizi, sevincimizi, isyanımızı, üzüntümüzü, heyecanımız paylaşacağımız bir dergi yatıyor. Bize ait herşeyi, çekinmeden, ürkmeden, aktarıp tartışmak istiyoruz.
”Pazartesi Avcılar’dan, Bostancı’dan, Diyarbakır’dan, Kastamonu’dan, Edirne’den, evde, dışarıda çalışan, okuyan, evli, bekar, çocuklu, çocuksuz, Türk, Kürt, zayıf, şişman, bütün kadınlar Pazartesi’de buluşalım…’’
Pazartesi 1 Nisan 1996’da okurlarıyla buluştu. Pazartesi, artık, yayınlanmıyor ama feminist yayıncılığın önünü açmakla kalmadı, hem medyayı hem de kadınları hatta belki de erkekleri etkilemeyi, düşündürmeyi başardı.
Pazartesi/ Kadınlara Mahsusu Gazete[4] öncesi Sosyalist Feminist Kaktüs[5] (1 Mayıs 1988) ile Feminist’i[6] (8 Mart 1987) anmadan geçmeyelim.
Devamla kadın dergileri
90’larda yayın hayatına başlayan feminist yelpazede yer alan kadın dergilerini de sıralayalım: Kadın Bülteni (1990), Kadınların
Kurtuluşu (1991), Mavi Çorap (1993), Kadın Postası (1993), Minerva (1993), Eksik Etek (1994), Martı (1994), Cımbız (1994), Pazartesi (1995), Uçan Haber (1997), Ka-zete (1997), Kadınlar Dünyası (1999)
”Kadınların kurtuluşu sorununu daha sol yaklaşımla ele alan” kadın dergileri:
Emekçi Kadınlar Bülteni (1992), Özgür Kadın (1993), Sosyalist Kadın (1994), Emekçi Kadınlar Birliği Bülteni (1994)
Kürt kadınlarının çıkarttığı dergiler: Roza (1996), Ji Bo Rızgarya Jinan (1993), Jujin (1997), Yaşamda Özgür Kadın (1998), Jin û Jiyan (1999).
”Kadın sorunlarını İslam dini açısından ele alan” dergiler: Hanımeli (1990), Yeni Bizim Aile (1990), Sena (1994), Kadın Kimliği (1995)[7]
Agos Haftalık Gazete
5 Nisan 1996’da AGOS’un[8] ilk sayısının manşeti şöyleydi: Yortumuz kutlu olsu
Spot: Büyük Perhiz’’in ardından Ermeni cemaatinin ilk Türkçe haftalık gazetesi olan AGOS, Surp Zadik’le birlikte okurlarıyla kucaklaşıyor. AGOS cemaatin yarınını paylaşacağı toplum ile sağlıklı iletişim kurmasını amaçlıyor.
Agos kendini anlatıyor
”1996’da Hrant Dink ve bir grup arkadaşı tarafından, Türkiyeli Ermenilerin sorunlarını kamuoyuna anlatmak amacıyla kuruldu.
”Demokratikleşme, azınlık hakları, geçmişle yüzleşme, Türkiye’deki çoğulculuğun korunması ve geliştirilmesi konularını merkeze alan bir yayın çizgisine sahiptir. Türkiye Ermeni toplumunun içinden çıkan bir gazete olarak Agos, sayfalarını Türkiye ve dünya meselelerine giderek daha fazla açmayı hedefliyor. Bağımsız gazeteciliğin ve ifade özgürlüğünün alanının giderek daraldığı Türkiye’de Agos, özgür bir tartışma platformu işlevi de görüyor.”
AGOS “tohum atmak veya fidan dikmek için açılan oyuk, evlek” anlamına geliyor. Hakikaten de fidan dikildi, gelişti, büyüdü, yirmisine bir buçuk yıl kaldı. Ne var ki, AGOS’un yayın yönetmeni, sevgili arkadaşımızı, dostumuzu, meslektaşımızı yaşatamadık. Onu öldürdüler.
BİA/bianet
Bağımsız İletişim Ağı (BİA) 3-4 Mayıs 1997’de Ankara’da toplanan “Ulusal Konferans”nda sonuç bildirgesine imza koyan ve “Ankara Deklarasyonu”nu onaylayan [56] yerel radyo [12] yerel gazete ve [6] yerel TV kuruluşu ile iletişim eğitimcilerince[9] kuruldu.
Konferans ağın kurulması sürecini gerçekleştirmek üzere Geçici Kolaylaştırıcılar Kurulu (GKK)[10] seçti.
BİA üretim temelinde dayanışmayla yola çıktı, başka bir iletişim, başka bir medya mümkün fikrinin peşine düştü. Üç yıl süren çalışmayı takiben Avrupa Birliği fon desteğiyle 2000 Mayıs’ında yola çıktı. 2015’te bianet 15 yaşını kutlayacak.
Ve…
Tabii hepsi bu kadar değil… 90’larda özel radyo televizyonların başlamasıyla 1000’i aşkın radyo ve 200 kadar televizyon kanalı kurulduğunu hatırlatmak gerekiyor.
İstanbul’da Özgür Radyo, Mavi Radyo, Yaşam Radyo, Mersin’de Radyo Metropol, Urfa’da Medya FM, Samsun’da Medya FM… Sıralamakla bitmez…
Eksikler, daha yazılması gerekenler mutlaka var; katkıları bekliyoruz. Bu eksiklik sadece medya için değil, 90’larda Hak Mücadeleleri dizisinin bütünü için de geçerli. Özetle katkı 90’ların paylaşmaya çalışırken eksik kalan bütün alanları için gerekli. Diziyi 31 Aralık’ta bianet olarak bitiriyoruz, ama sayfalar sizin, yazın lütfen.
90’larda bir kısım habercinin, hak çevrelerinin, Kürtlerin, Ermenilerin, dolayısıyla okurların derdi haber alma hakkını kullanmak ve haber alma hakkının kullanılabilmesi için habercilik yapmaktı. Yaptılar, hakikatin katline izin vermediler. 90’ların medya deneyi bağımsız medyanın öneminin altını çizmeye devam ediyor.
Onlar ‘’Başka bir iletişim/medya mümkün’’ demekle yolu açtılar, 2015’te çoğalarak tekrarlayalım: Başka bir iletişim/medya mümkün… (NM/BA)
* Gazetelerin ilk sayıları ve künyeleri için Agos, Evrensel ve Özgür Gündem’deki arkadaşlarımıza teşekkür ediyoruz. Özellikle Özgür Gündem gazetesi arşivlerinin polis baskınlarında talan edildiği, el konulduğu gerçeği ilk sayıyı bulma güçlüğünü anlamak için yeterli.
[1] Sokak, Ağaçkakan AŞ. adına sahibi: Enver Nalbant, Genel Yayın Yönetmeni ve Sorumlu Müdür: Tuğrul Eryılmaz, Yayın Koordinatörü: İpek Çalışlar, Yayın Kurulu: Işık Alumur, Nadire Mater, Enver Nalbant, Füsun Özlen, Can San; Ankara Temsilcisi: Mete Tunçay; Doğu ve Güneydoğu Temsilcisi: Günay Aslan; İstanbul Bürosu: Mehmet Açar, Esmehan Aykol, Nazik Dinarlı, Meral Esaslı, Necdet Kaygun, Hatip Mercan, Gönül Morgül, Kutlu Özmakinacı, Metin Özuğurlu, Cengiz Semercioğlu, Ercan Yaşa, Ali Kemal Yılmaz Redaksiyon: Ayfer Tunç Fotoğraf Birimi: Çetin Karaşahin, Metin Karaşahin, Yücel Tunca; Mehtap Yücel Laboratuvar: Kemal Tufan; Görsel Düzenleme: Tansel Emanet, Murat Öneş; Ankara Büro: Bülent Akyöndem, Fevzi Argun, Meral Can, Ayşen Safa Can. Nuran Gökdemir, Cengiz Özkan, Asuman Sunar; Arşiv: Oğuz Artan, Semra Caniklioğlu, Sanat Zelyut; Düzelti: Teoman Devrim, Ayten Koçal, İsmail Şallı; Müessese Müdürü; Adnan Bostancıoğlu işletme Müdürü; Oktay Başara; tanıtım Danışmanı: Ayşe Silivri Teknik Danışman: Nilgün Öneş, Muhittin Uzal; Reklam ve Halkla İlişkiler Yönetmeni:Deniz Irengün; Muhasebe Müdürü: Fahir Eren; Katkıda Bulunanlar: Mesut Çalışkan, Muharrem Erkan, Fehmi Fırat, Alpay Şalt, Cem il Yaşın, Akif Yücesan; Dizgi – Mizanpaj: Suat Aysu, Nur Çakır, Yener Koç, Dilek Yıldıran; Reprodüksiyon; Çetin Demirkol, Orhan Kır, Erhan Yılmaz
[2] Özgür Gündem, İmtiyaz sahibi: Yaşar Kaya, Genel Yayın Yönetmeni: Ragıp Duran, Yazıişleri müdürü: Taner Kutluay, Haber müdürü: Semra Somersan, sorumlu yazişleri müdürü: Selçuk Gür, Müessese müdürü: Abdullah Amaç, Koordinatör: M. Kenan Azizoğlu, Halkla İlişkiler: Ramazan Ülek, İdare amiri: A. Rıza Halis, İlan-reklam: Derya Üzüm, Satış dağıtım: Mesut Üzüm
[3] Evrensel, yayın yönetmeni: Celal Başlangıç, Yazıişleri müdürü: Yurdagül Erkoca, Görsel yönetmen: İsmail Gülgeç, Haber merkezi müdürü: Murat Çelikkan, Yazıişleri koordinatörü: Kemak Kök, Editörler: Asaf Güven aksal, Aydın Çubukçu, Fatih Polat, Fenni Özalp, Nuray Sancar, Saruhan Oluç, Tevfik Taş, Yurdaer Erkoca, Teknik koordinatör: Bülent Beydağı, Koordinatör: Hakan Soydan, Dış haberler: Ertuğrul Kürkçü, İstihbarat: Behzat şahin, Ekonomi: Ahmet Öakmak, Yurt haberler: İsmail Kayhan, Kültür: Celal Üster, İşçi-sendika: Metin Ülgün, Spor: Metin Kurt, Sorumlu Yazişleri müdürü: Fatma Bayer, Ankara: Doğan Yurdakul, İzmir: Elvan Feyzioğlu, Adana: Mehmet Aka, Diyarbakır: Mehdi Tanaman, Almanya: Mehmet Çallı, Fransa: Yıldız Eren, İngiltere: Kenan Ateş.
[4] Pazartesi, Sahibi: Hülya Eralp Sorumlu Yazıisleri Müdürü: Filiz Koçali, Her gün dergide olup her türlü işe koşturup, bu İşten ekmek yiyenler (Yazı Kurulu): Asuman Bayrak, Ayşe Düzkan, Filiz Koçali, Hülya Eralp, Semra Emre. Sadece Pazartesileri gelen mutlu çoğunluk (Yayın Kurulu): Beril Eyüboğlu. Emel Deniz, Esra Koç. Fadime Gök, Filiz Kerestecioğlu, Füsun Özlen, Gülnur Savran, Hardan Koç, Meltem Ahıska, Minu İnkaya, Nermin Coşkun, Nesrin Tura, Nural Yasin, Yaprak Zihnioğlu, Günü saati beli olmayanlar (Çizerler): Feyhan Gûver, Ramize Erer, Rana Mermertaş, Semra Can.
[5] Sosyalist Feminist KAKTÜS, Yayın Kurulu: Banu Paker, Gülnur Savran, Nalân Akdeniz, Nesrin Tura, Sedef Öztürk; Sahibi: Canan Bayraktutan; Yazı İşleri Sorumlusu: Nesrin Tura; Kapak Düzeni: Kevser Çoruh
[6] Feminist, Kadın Çevresi Yayıncılık adına sahibi ve yazıişleri müdürü: Handan Koç
[7] Kadın dergileri listesini Kadın Eserleri Kütüphanesi 2000 ajandasından aldık, teşekkürlerle.
[8] Agos, Sahibi ve sorumlu yazıişleri müdürü Diran Bakar • Genel Yayın Yönetmeni: Hrant Dink • Genel koordinatör Anna Turay • yayin Kurlu Diran Bakar, Luiz Bakar, Yetvart Danzikyan, Setrak Davuthan. Hrant Dink, Nıver Lazoğlu, Harut Özer, Sarkis Seropyan, Harutyun Şeşetyan, Anna Turay, Arus Yumul. Şendi Zurikoğlu • Fransa temsilcisi Raffi A. Hermonn • Görsel tasarım Ümit Kıvanç
[9] BİA/bianet, Yerel medya kuruluşları: Yerel gazeteler, radyolar, TV’ler: Boztepe TV-Ordu, TESKFM-Ankara, Radyo Arkadaş-Ankara, Çağdaş Radyo-Ankara, Ezgim Radyo-Ankara, Radyo Fon Ankara, Radyo İmaj-Ankara, Radyo Mozaik-Ankara, Çağrı Radyo, Aydınlığa Çağrı Gazetesi-Menemen, Medya FM-Samsun, Klas TV-Manavgat, Venüs Radyo-Manavgat, Akdeniz Atılım Gazetesi-Antalya, Önder Gazetesi-Milas, Yön FM-İstanbul, Özgür Radyo-İstanbul, Mavi Radyo-İstanbul, ŞRT-Şanlıurfa, Radyo Tempo-Şanlıurfa, Hizmet Gazetesi-Şanlıurfa, RadyoTempo-Cevlanpınar, Süper FM- Viranşehir, Radyo Karacadağ-Şanlıurfa, Arkadaş Radyo-Sivas, Mega Radyo-Malatya, Ekspres Gazete-Aliağa, Kuzey Ege Gazete-Bergama, Alternatif Gazete-Çan, Ekspres Gazete-Çanakkale, BRT Radyo-Biga, Biga FM-Çan, Çan FM-Çanakkale, Kermes FM-Ber- gama, Radyo Akropol-Bergama, Dikili FM-Dikili, Özlem Radvo- Uşak, Radyo Gözlem-Milas, 09 FM-Aydın, Radyo Tempo-Balıkesir, FRT FM-Zonguldak, Radyo 10-Balıkesir, Radyo Bester-Bandırma, Radyo Hiraş-Manisa, Kardelen Radyo- Kemer, Radyo Aktif- Akhisar, Soma FM-Soma, Radyo Gökkuşağı-Salihli, Sembol FM- Kula, Turgutlu FM-Turgutlu, Radyo Metropol-Mersin, Siirt’te Sonsöz Gazetesi, BRT Radyo-Balıkesir, Radyo KYÖD, Kocaeli, Radyo 45-Manisa, VIP TV- Antalya, Radyo Bester-Bandırma, Süper FM-Şanlıurfa, Radyo Aymega-Avdın, Radyo Gözde-Avdın, Kemalpaşa FM-İzmir, Ankara, Bülten Farilya, Bodrum-Gündoğan, Radyo Fon-Malatya, Demokrat Radyo-İzmir, Radyo Mfac-Bursa, ART Radyo TV-Divarbakır, Kuşadası Değişim Gazetesi-Kuşadası, Rıdyo Lider Kilis, Ege FM-İzmir, Turgutlu FM-Turgutlu, Kordon Radvo-TV izmir, Radyo Şirinnar-Gaziantep. Meslek örgütleri: TMMOB, TTB.: IPS iletişim Vakfı,İletişim eğitimcileri: Gülseren Aksop-AÜ İletişim Fakültesi, Sevilay Çelenk-AÜ iletişim Fakültesi, Sevda Alankuş Kural-AÜ İletişim Fakültesi Bireysel haberciler ve iletişim hukuku uzmanları: Tuğrul Eryılmaz, Ragıp Duran, Füsun Özbilgen, Fikret İlkiz, Nadire Mater, Ertuğrul Kürkçü, Mustafa Hoş, Nihat Topalakçı
[10] BİA Geçici Kolaylaştırıcılar Kurulu: Nadire Mater, Gazeteci, Ertuğrul Kürkçü, IPS İletişim Vakfı, Gazeteci; Naci Temeltaş, Mühendis, TMMOB Yönetim Kurulu üyesi; Berkav Dibek, Ege FM İzmir; Coşkun Efendioğlu, Önder Gazetesi, Milas; Taner Aksoy, Boztepe TV, Ordu; İlhan Atılgan, Radyo Mega, Malatya; Necmi Avdın, Metropol Radyo, İçel; Mehmet Can Toprak, Karacadağ Radyo, Şanlıurfa; Füsun Erdoğan, Özgür Radyo, İstanbul; Makbule Efe, Medya FM, Samsun; Sevda Alankuş. AÜ İletişim Fakültesi,
90’LARIN HAK MÜCADELELERİ YAZI DİZİSİ
* 90’ların Hak Mücadeleleri’ne Başlarken – Nadire Mater
BİR DAKİKA KARANLIK EYLEMİ
* Faksla Yayılan Çağrı: Sürekli Aydınlık İçin Bir Dakika Karanlık – Elif İnce
* Ergin Cinmen Anlattı: Bir Dakika Karanlık: ‘Minimum Seviyede’ Bir Eylem
* Bir Dakika Karanlık ve 28 Şubat – Elif İnce
* Bir Dakika Karanlık’ın Yargılattığı “Susurluk Çetesi” – Elif İnce
90’LARDA LGBTİ HAREKETİ
* LGBTİ: Kaldırımın Altından Gökkuşağı Çıkıyor – Elif İnce
* 93’ün Yasaklı Onur Yürüyüşü – Elif İnce
* LGBTİ 2014 – Elif İnce
İNSAN HAKLARI MÜCADELESİ
* İnsan Hakları Mücadelesiyle 90’ları Aşmak – Hüsnü Öndül
VİCDANİ RET
* Vicdani Ret: 25 Senedir “Halkı Askerlikten Soğutuyorlar” – Elif İnce
* 2014: 400’e Yakın Retçi Var, Düzenleme Yok – Elif İnce
* Yıl 1990: Vedat Zencir’in Vicdani Ret Açıklaması
KÜRT SORUNU
* Seçmen, AKP ve HDP’nin İşaretini 90’larda Vermişti – Sezgin Tüzün
* ”Kürt Sorunu”nda Son 25 Yıl – Yavuz Önen
BERGAMA DİRENİŞİ
* Bergama Altın Madeni Direnişi: Toprağın Bekçileri – Elif İnce
* Bergama: Hukuk Dinlemeyen Maden – Elif İnce
* Bergama Direnişi Çevre Hukukunu Nasıl Değiştirdi? – Ali Arif Cangı
BÜYÜK MADENCİ YÜRÜYÜŞÜ
* Zonguldak Madenci Grevi ve Yürüyüşünden Tekel Direnişine – Sevkutan Nevsuhan
* Kadınlar ve Çocuklar En Önde Zonguldak Geleceğine Yürüyor – Nadire Mater
KAMU EMEKÇİLERİNİN MÜCADELESİ – KESK
* Kamu Çalışanlarının Çeyrek Yüzyıllık Yürüyüşü – Sami Evren
CUMARTESİ ANNELERİ/İNSANLARI
* Video-Haber: Cumartesi Anneleri’nin 500 Haftası – Beyza Kural
* Galatasaray Hafıza, İtiraz, Politikleşme, Sosyalleşme ve Küreselleşme Mekanı – Nimet Tanrıkulu
BARIŞ ANNELERİ
* 90’lardan Bugüne Barışa Yürüyen Anneler – Elif İnce
LEYLA ZANA
* Leyla Zana: Bir Gün, Bir Dil, Bir Tarih – Handan Çağlayan
MERVE KAVAKÇI
* Merve Kavakçı Meclise Başörtüsüyle Girince… – Zeynep Erdim
İFADE ÖZGÜRLÜĞÜ
* Düşünceye Özgürlük: 80 Bin Kişi Kendini İhbar Etti – Elif İnce
* Ahmet Altan Yazısına “Atakürt” Başlığını Attığında
* Yıl 1995, Yaşar Kemal “Yalanlar Seferi”ni Yazdı
BASIN ÖZGÜRLÜĞÜ
* Bir Zamanlar Gazeteciler Örgütlüydü – Elif İnce
* Özgür Basının Tutsak Yılları – Elif İnce
* Metin Göktepe: Devlet İlk Kez Suçunu Kabul Etti – Elif İnce
* Gazeteciliğin Tam da Ortasına Düştüm – Erol Önderoğlu
* Radyo Karacadağ’ın Serüveni – Mehmet Can Toprak
* Özal’ın Sinyaliyle Özel Kurulan Televizyonlar – Ayda Özlü Çevik
* Haddimizi Aşa Aşa Gazetecilik Yaptık – Berat Günçıkan
* 90’ların İşaret Fişeği: Yeşilyurt Köylülerine Yedirilen Dışkı – Celal Başlangıç
* Siirt Mücadele Manşetleriyle 1990 – Cumhur Kılıççıoğlu
* Aziz Ağabey – Ferhat Tunç
* Neye Kıl Oldun Abi? – Derya Bengi
* Yazmıştı – Fikret İlkiz
* Başka Bir Medya Mümkün Dediler… – Nadire Mater
İŞKENCEYLE MÜCADELE
* “Manisalı Gençler”: Bir Vekilin Mücadelesi ve İşkenceye Mahkumiyet – Elif İnce
ALEVİ MÜCADELESİ
* Alevi Realitesini Tanımak – Erdoğan Aydın
ÖĞRENCİ MÜCADELESİ
* Mecliste Pankart: Harçlara Hayır – Elif İnce
* Hala Har(a)ç Ödeyenler Var! – Elif İnce
* 90’larda Öğrenci – Gençlik Hareketi – Erdem Aksakal
BAŞÖRTÜSÜ MÜCADELESİ
* “Başörtüsüne Özgürlük için Elele” Zincirinden Bugüne – Elif İnce
* Kişisel Bir Başörtüsü Mücadele Öyküsü – Elif İnce
* Sakarya Platformu: Başörtüsü Yasağı Bitti Ama… – Elif İnce
KADIN MÜCADELESİ
* Aksu Bora Anlatıyor: 90’lardan Bugüne Türkiye’de Feminizm – Elif İnce
* Kadınların Yasalara ve Hayata Müdahale Başarıları – Elif İnce
* Kadın Mücadelesinin “Uzmanlaştığı” Yıllar – Ayşe Bilge Dicleli
* Ka.Der’in 17 Yılı – Elif İnce
* KAMER’in Cinsiyetçi Sistemle Mücadelesi – Elif İnce
* İlk Barış İçin Kadın Girişimi, Yıl 1996 – Elif İnce
SİVİL İTAATSİZLİK
* Savaşa, Milliyetçiliğe, Irkçılığa Karşı: Arkadaşıma Dokunma! – Ayşe Günaysu
* Barış için 1 Milyon İmza – Nesrin Aslan
KENT SAVUNMASI
* Kentin Direnişi: Park Otel’in 17 Katı Yıkıldı – Elif İnce
* Park Otel’den CVK Park Bosphorus’a – Elif İnce
Yorumlar kapatıldı.