Sarkis Adam
Dünya kültür mirası şaheseri eşsiz datevavank manastır kompleksi. Datev manastır kompleksi Ermenistan’ın güneyinde Syunik bölgesinde Sisyan kenti çevresinden 50 km. mesafede Voradan nehrinin sağ kıyısındaki vadinin tepesinde yer alır. Hristiyanlık öncesi dönemlerde bu yüksek tepelerde pagan tapınakları ve putların bulunduğumdan ve Ermenistan’da Hristiyanlığın resmen kabulünden sonra 5.y.y burada faal olmayan bir kilisenin varlığından bahsedilir. Bu kilise zamanla önem kazanmış ve 5.y.y ikinci yarısında etkinliği artarak bölgenin Episkoposluk merkezi olmuştur.
Dünya kültür mirası şaheseri eşsiz datevavank manastır kompleksi. Datev manastır kompleksi Ermenistan’ın güneyinde Syunik bölgesinde Sisyan kenti çevresinden 50 km. mesafede Voradan nehrinin sağ kıyısındaki vadinin tepesinde yer alır. Hristiyanlık öncesi dönemlerde bu yüksek tepelerde pagan tapınakları ve putların bulunduğumdan ve Ermenistan’da Hristiyanlığın resmen kabulünden sonra 5.y.y burada faal olmayan bir kilisenin varlığından bahsedilir. Bu kilise zamanla önem kazanmış ve 5.y.y ikinci yarısında etkinliği artarak bölgenin Episkoposluk merkezi olmuştur.
Halk arasında Manastırın ”Datev” adıyla ilgili sayısız efsaneler anlatılmaktadır, bunlardan en ilginç şöyle: Manastırın baş mimari manastır kompleksinin inşaatını bitirdiğinde, Kilisenin çatısına ” Khaç”ı çakmak için çıktığında, aşağıdaki uçurumu gördüğünde ürperir başı döner, şaşırır ve ”Ah keşke Kanatlarım olsa da karşıya uçsaydım”diye kendi kendine mırıldanır ve aniden ”Da Tev, Da Tev…” (Kanat Versin, Kanat Versin) diye haykırmaya başlar kendini boşluğa bırakır.
Manastır kompleksinin içinde 3 kilise, Çan Kulesi, Kütüphane, Üniversite, Sayısız Dershaneler, Atölyeler, Barınaklar bulunmaktadır. Manastırın ”Sallanan Anıt Saat Kulesi” dünyaca ünlüdür,10.y.y Episkopos Hovannes tarafından inşa edilen Sallanan Anıt(Cocvoğh Huşartzan), Kutsal Üçlü Birlik Asası(Surp Yerortutyan Kavazan) adıyla anılır, bu anıt bu manastırın bölgenin Episkoposluk merkezi olduğunun kanıtıdır.
(Tatev)
Anıt’ın boyu 15 m. 12 Havarileri simgeleyen 12 yontulmuş taş dizilerinden ibarettir, cephesinde 1100 yıllık güneş saati bulunmaktadır, zaman zaman anıtın sarkaç gibi sallandığı görülmüştür, bu nedenle Sallanan Anıt(Cocvoğh Huşartzan) da denir.
Datev manastır kompleksi, Ermeni mimarisin nadide şaheserlerinden biridir. Kompleksin 906 yılında inşa edilen Surp Boğos- Bedros kilisesi,1067 yılında inşa edilen Azize Meryem Ana kilisesi, 1295 yılında inşa edilen Surp Kevork kilisesi bulunmaktadır. Kompleks yalnızca ibadet yeri olarak değil, aynı zamanda kültür, bilim, sosyal faaliyetler, eğitim ve öğrenim ve sanat merkezi olmuştur.10.y.y birçok dini ve ilmi el yazmaları, kitapları ve kültürle ilgili bazı belgeler akıncıların istilasından bu manastırında korunmuştur.
(Tataver)
Ortaçağ döneminde, zamanın ünlü bilim adamı Hovnan Varodnetzi(1315-1386) tarafından kurulan Datev Üniversitesi Kafkas dünyasının en ünlü Üniversitesi ve Hukuk Fakültesi(İravapanutyan Partsrakuyn Tıbrotz)durumuna gelmiş, bu Üniversitenin en çalışkan öğrencisi de ünlü Filozof ve din adamı Datevli Kirkor (Krikor Datevatsi)(1346-1409)olmuş:
Datevli Kirkor, daha sonraları öğrencisi olduğu Üniversitenin Rektörü olmuş, onun zamanında Üniversite çok gelişmiş altın çağını yaşamış.
Darevli Kirkor zamanın en aydın, çağını atlamış bir bilim ve din adamı olmuş, Eğitimin, Bilimin ve İnsan Zekâsını her sorunu çözeceğine, her engeli aşacağına ve kötülüklere karşı etkili olan en güçlü araç olduğuna inanan bir eğitimci olarak bilinir. Üniversite mezunlarına diploma yerine, Üniversitenin kapısını açmaları için Üniversitenin anahtarını ve şu öğüdü verirmiş:”Yabancıların hükmü altında yaşamak zorunda kalabilirsiniz, düşmanlarınız, manastırlarınızı, okullarınızı, eğitim ve öğrenim ocaklarınızı yıkmış ve tahrip etmiş olabilir, fakat şimdi her birinizin elinde, sahip olduğu bu manastırın ve Üniversitenin kapısını, yani ilmin kapısını açan anahtarı var, bu demektir ki, bu anahtarla ”Yeni bir manastır ve Yeni bir Üniversite veya Okul veya başka bir Eğitim Ocağı açabilirsiniz, şimdi sizlerin görevi halkınıza hizmet etmektir”:
Datev manastırı askeri yönden de önem taşır, düşman orduları bölgeye yaklaştığında manastırın çanları çalarak halkı korunmaları için uyarırmış, örneğin Timur Lenk bölgeyi işgal edince ilk yaptığı şey çan kulesi yıkmak olmuş. Bu olay nedeniyle bölgeye ”Zangezur”(Çandan Mahrum) bölgesi de denir.
Datev Manastır kompleksi UNESCO’nun Dünya Kültür Değerleri ve Mirası listesindedir ve koruma altındadır.
Syunik bölgesinin Halisdor köyünü Datev Manastırına bağlayan Datev teleferiği 5750 m. uzunluğu ile dünyanın en uzun teleferiği durumundadır, teleferik deniz seviyesinden 1546 metre yüksekliktedir, teleferik yolculuğu takriben 11dk. sürmektedir. Teleferik 16 Ekim 2010 tarihinde hizmete girmiştir. Turistik açıdan ilgi kaynağıdır. Dostlara Datev manastırını ve Datev Teleferiğini ziyaret etmeleri önerilir.
(devam edecek)
Dr.med. Sarkis Adam
__._,_.___
Attachment(s) from Sarkis Adam | View attachments on the web
5 of 5 Photo(s)
P9220288.JPG
P9220270.JPG
tatev. jpg
P9220289.JPG
Tatever_Photo. jpg
________________________________________
Posted by: Sarkis Adam <sarkis_adam@yahoo.de>
________________________________________,
Yorumlar kapatıldı.