Osmanlıda Sur İçinde İlk Semt Mektebi
Yeremya Çelebi Kömürciyan ( İstanbul Hatıraları V. H. Torkomyan, Viyana sayfa 238 ) Kumkapı Meryem Ana Kilisesinin tarihi dokusuyla İstanbul Ermenilerine geçmişten günümüze bağışlanan bir hazine olduğundan, dualar ve hunk kokuları ile bezenmiş bir ibadethane dışında cemaatin eğitim merkezi olduğundan ve 1480’li yıllarda ibadethanede ayrılan bir köşede Mateos Vartabedin çocuklara vermiş olduğu eğitimden bahseder.
1719 tarihinde Hovhannes Golod Patriğe verilen bir fermanda görülüyor ki İstanbul Fethinden önce Kumkapı ve çevresinde yerleşen Ermenilerin Kiliseleri ve buna bağlı çocuk eğitim yuvaları ( Tbradun ) kurmuşlardır dolayısı ile Kumkapı eğitim ve öğretimde merkezdir.
Bazı tarihsel kayıtlarda Patrikhane Sokağı köşesinde Osmanlı döneminde bulunan bir şekerci dükkânının üst odasında tavana iple asılan kâğıtlar üzerine çizilen materyaller veya ne olduğunu gösteren şekiller çizilerek altına eski Türkçe ve Ermenice ne olduğu yazılırmış, tüm diğer semtlerden gelen öğretmen ve eğitmenler bu bilgileri alarak kendi bölgelerindeki çocuklara öğretirlermiş.
1789 Yılında Osmanlı Devleti fermanı ile sur içinde Kumkapı Vlanga eski Fıçıcı yeni Asya sokakta ve Sur dışında Ortaköy’de temelleri atılır ve bahis konusu okullar Mıgıdiç Amira Miricanyan’ın katkıları ile 1790 yılında törenlerle açılır ve o yıllarda Harutyun Bezciyan da eğitimini bu okulda almıştır.
Zuhur eden büyük yangınlar sonucunda söz konusu okul yeniden inşa edilmez ancak hemen arkasında kalan eski Mektep yeni Hemşire sokağa 1840 yılında Lusavoriçyan kız mektebi inşa edilir yıllar boyu söz konusu okul Bezciyan ile birlikte idare olunur ve belgelerde Bezciyan – Lusavoriçyan olarak geçer dikkatinizi çekti mi bilmiyorum ama sokağa mektep sokak adı veriliyor çünkü o tarihlerde Lusavoriçyan mektebi var ve daha sonra okul yanıp yoklara karışınca sokağa hemşire adı veriliyor çünkü okul kız mektebiydi.
Aslında bu anlatımlarımın sebebi farklı bir konuya dayanmakta 2003 yılına kadar bu bilgilere sahip olmuştum ancak bu yerler neresiydi, ne olmuştu, yerlerinde ne vardı vs. vs. tüm bunları bilmem lazımdı kitaplardan okuduğumla kalmamın bence bir önemi yoktu oysa idarecilik görevim de sona ermekteydi Vakfın 1936 Beyannamesinde Dülbentçi Hüsamettin Mektep sokakta bir yeri görünüyordu ama bu yerin nereye tekâmül ettiğini bir türlü bulamıyordum numarasına gittiğimde farklı bir yerde bir gecekondu çıkıyor ve o da şahıslar üzerine kayıtlı çıkıyordu bu böyle olmayacaktı bir gün vakıf avukatını da yanıma alarak Tapu kadastro müdürlüğünün yolunu tuttuk tutanaklara baktığımızda benim aradığım numara ile ilgisi yoktu çünkü yer üzerinde 1945 yılında kadastro geçtiğinden numara değişmiş oluyordu ve arsa yıllarca benim oturduğum sokakta bulunan ve uzun yıllar gecekondulara hizmet veren bir yerdi, 1790 yılında yapılan okul yeri de belli ki aynı arsanın arka kısmına bakan yerdi ancak kadastro tutanakları acıydı kadastro maarifliğe sorduğunda aldığı cevap her ne kadar bir Ermeni okulundan bahis söz konusuysa da kayıtlarımızda öyle bir okulun varlığına rastlanmamıştır, bu cevap beni ziyadesinde üzmüştü çünkü okul 60 sene aynı yerde hizmet vermişti..
Zaman geçiyor Vakıf Yönetim Kuruluna serzenişim netice vermiyordu ve aradan yıllar geçiyordu sanırım arkadaşlar konuya sıcak bakmıyorlardı çünkü açılması gereken biraz çarpık bir davaydı ama ben inanıyordum ve mümkün olduğunca avukat Selim Avcı’yı konu üzerinde yoğunlaştırıyor ve yönlendiriyordum bir gün oturup bir yazı hazırladım ve hazırladığım yazıyı toplantı randevusunda bulunup yönetim kuruluna sundum.
08/03/2005
Surp Astvadzadzin Patriklik Merkez Kilisesi ve Mektebi Vakfı
Yönetim Kurulu Başkanlığına
1936 Beyannamesi sıra 34,1912 Eşhası Hükmiye Cetveli sıra 8 de bulunan Dülbentçi Hüsamettin Mahallesi Mektep sokak No:19-21, 1840 yılında Lusavoriçyan kız mektebi açılır ve konum itibarı ile sokağa Mektep sokak adı verilmiştir, ancak tüm eski belgelerimizde olduğu gibi burası da mevcut taşınmaz listelerine yanlış olarak geçmiştir her nereden alındıysa belgelerde 1179 Ada 27 parsel olarak belirtilmiştir ve bakıldığında yer şahıslar üzerinde görülmektedir söz konusu yerin 1179 Ada 28 Parsel olduğu sahibi bulunamadığından Maliye Hazinesi ve şu anda Belediye üzerinde göründüğü araştırmalar sonucunda öğrenilmiştir konunun hassasiyetini bilgilerinize sunarım.
Bahis konusu yerin geri alınması ve malikhanesinin yanlış doldurulduğu, vakfınız adına doldurulup tapu tescil işleminin yapılması için vakıf Avukatınızı acilen yetkilendirmeniz menfaatinize olacağı kanaatindeyim.
Saygılarımla
Nazaret Davityan
Ek 1936 Beyan örneği
1912 Eşhası Hükmiye Cetveli örneği
Yazı üzerine Vakıf Yönetim Kurulu derhal konuyu gündemine alır ve Avukatlarını çağırarak davanın açılmasını ister ve açılır, dava gidişatı izlenimim neticesinde çok yakın bir tarihte Kumkapı Meryem Ana Kilisesi lehine sonuçlanacaktır ve şu an Belediyede olan yer Kilise Vakfı adına tescil edilerek akarlar listesine alınacaktır.
Saygılarımla
Nazaret Davityan
Yorumlar kapatıldı.