13.09.2010
Avrupa Birliği adına referandumu yorumlayan AB Komisyonu’nun Genişlemeden Sorumlu Temsilcisi Stefan Füle (Resim), sonucu, “AB üyeliği kriterleri için doğru yönde atılmış bir adım” olarak değerlendirdi. Raportör Ruijten de Alevi ve Kürtlere yeni demokratik açılım istedi.
Füle, referandum sonucunu diğer reformların izlemesi gerektiğini, düşünce ve din özgürlüğünün bunlar arasında olduğunu kaydetti. Füle, anayasa değişikliğine yönelik “uygulamayı” yakından izlemek gerektiğine dikkat çekerek, gelecekte yapılacak tüm anayasa değişikliklerinin “en geniş” şekilde danışma yöntemiyle yapılmasını, siyasi partiler ve sivil toplumun da “diyalog ruhu” ile bu sürecin içine katılmasını beklediklerini belirtti.
Avrupa Parlamentosu’nun Türkiye Raportörü Ria Oomen-Ruijten ise yaptığı yazılı açıklamada, referandum sonucuyla Türk halkının daha demokratik bir Türkiye istediklerini gösterdiğini belirtti. Raportör, Aleviler ve Kürt kökenlilerin sorunları için girişim beklentisini dile getirdi.
Dünyadan tepkiler
Referandum, BBC, CNN, Deutsche Welle, El Cezire, El Pais, Press TV, Jerusalem Post, El Mundo, Haaretz, Die Welt gibi basın ve yayın organlarının internet sitelerinde haber ilk haber olurken, Reuters ve AFP haber ajansları Türk televizyonlarında sonuçlar açıklanır açıklanmaz haberi “Acil” koduyla geçti.
Reuters daha sonra gönderdiği geniş haberini “Türkiye’de hükümet referandum zaferine hazır” başlığıyla yayımladı. Ajans ayrıca Türk ve yabancı analistlerin görüşlerinden oluşan bir ilk yorum derlemesini de abonelerine gönderdi.
AJANSLAR HABERLERİNİ YORUMLARLA DESTEKLEDİ
AFP’nin haberinin başlığı ise “Erken sonuçlar: Türkler ordu ve yargının kısıtlanmasını destekledi” şeklinde oldu. Haberde oy sayımının Ak Parti’ye verilen desteğin büyük olduğu doğu illerinden başladığına, muhalefetin ise Batı’daki kalabalık şehir merkezlerinde toplandığına dikkat çekildi.
AFP ve Reuters Başbakan Tayyip Erdoğan’ın seçim sonrası konuşmasını da “Acil” koduyla gönderdi.
Associated Press de Türk televizyonlarından aldığı sonuçları “Türk medyası 1980 darbesinden sonra hazırlanan anayasadaki değişikliklere destek verildiğini bildirdi” şeklinde duyurdu.
Referandum haberleri Google News’de haber sıralamasında birinci sıraya yükseldi. Le Figaro’nun ana sayfasından yayımladığı referandum haberi de günün en çok yorumlanan haberi oldu. Sonuçlar yavaş yavaş açıklanırken güncellenen haberin başlığı ise “Türkiye ordunun rolünü azaltmak için oy kullandı” oldu.
DÜNYA SONUÇLARI CANLI YAYINLA İZLEDİ
Önde gelen yabancı televizyon kanalları da gün boyunca İstanbul’daki muhabirleri aracılığıyla dakika dakika referandumun nabzını tuttu.
Avrupa’nın geneline yayın yapan Euronews hazırladığı Türkiye programıyla referanduma geniş yer verirken, kanalın internet sitesindeki haberler sürekli olarak güncellendi. BBC televizyonu da referandumdan canlı yayın yaptı.
CNN haberi ilk olarak “Türkler Erdoğan hükümeti için kritik sınavda oy kullandı” başlığıyla verdi. Sonuçların açıklanmasının ardından, sitedeki haberin başlığı “Türkiye’de seçimler Erdoğan hükümeti için zafer niteliğinde” olarak değiştirildi.
CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’nun referandumda oy kullanamaması da yabancı basın organlarında kendisine geniş yer buldu.
BBC’DEN FLAŞ ANALİZ
BBC’nin internet sitesinde kritik referandum manşetten düşmedi. Haberi, “Erken sonuçlar Türklerin yeni anayasaya destek verdiğini gösteriyor” başlığıyla veren site bir de flaş analiz yayımlandı.
Kuruluşun İstanbul temsilcisi Jonathan Head’in imzasını taşıyan analiz şöyle:
“Çetin ve bazen de kavgalara sahne olan kampanya sürecinin ardından çıkan sonuçlar, Türkiye’nin halen daha Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın reform paketini destekleyenler ve karşı olanlar olmak üzere başa baş bir şekilde ikiye ayrılmış durumda olduğunu gösteriyor.
Toplam 26 anayasa değişikliğinin birçok maddesi tartışılmıyor ve Avrupa Birliği tarafından da memnuniyetle karşılanıyor.
Ancak iki üst düzey yargı organının üye sayısının artırılmasını öngören iki madde muhalefetteki partiler tarafından eleştiriliyor. Muhalefet, bu maddelerin hükümeti yargı üzerinde aşırı etki sahibi yapacağını düşünüyor.
Seküler Türkler, hükümetle sık sık anlaşmazlığa düşen yüksek mahkemeleri, Erdoğan’ın İslami kökenli partisinin başlıca denetleyicisi olarak görüyor.
Başbakan, mahkemeleri siyasi kararlar vermekle suçluyor. Başbakan’a muhalefet edenler ise onu giderek otoriter olmakla suçluyor ve böylesine önemli anayasa değişiklikleri konusunda kendisine güvenilmeyeceğini söylüyor.”
ALMAN BASININDA REFERANDUM
Alman basını Türkiye’deki Anayasa referandumuna geniş yer ayırdı. Alman haber ajansı Deutsche Welle, “Türk halkı Anayasa hakkındaki kararını veriyor” başlığıyla yayınladığı haberinde, Anayasa değişikliği için uzun süren tartışmalar sonucunda Türk halkı sandık başına gidiyor. Anketlere göre halk Anayasa’da yapılan değişikliklere onay veriyor” yorumunu yaptı.
Die Welt gazetesi ise yayımladığı yorum haberinde, “Türkiye referandumla Atatürk’ün mirasını geriye itiyor” başlığını kullandı. Haberde Türk hükümetinin, Anayasa değişikliğine halkın olumlu oy vereceğini umduğu belirtildi.
Almanya’nın en yüksek trajlı gazetesi Bild internet sayfasında yayınladığı haberde, Türk halkının büyük bir çoğunlukla Anayasa değişikliğini onayladığını yazdı. Bild gazetesi Türk televizyonlarına dayandırdığı haberinde halkın yüzde 57’sinin referandumda “evet”, yüzde 43’ünün ise “hayır” oyu kullandığını yazdı.
REFERANDUM İSPANYA’NIN DA MANŞETİ
İspanya’nın önde gelen gazetelerinden El Pais, Türkiye’deki anayasa referandumuna yönelik bir analiz yayımladı ve internet sitesinde ilk manşet olarak verdi.
Önceki ankete göre, yakın bir oranla evet çıkacağınım belirten gazete, muhalefet lideri Kemal Kılıçdaroğlu’nunsa tablolarda yaşanan bir sıkıntı yüzünden oy kullanamadığına dikkat çekti.
İstanbul’daki yağışlı hava şartlarının seçmenleri zorladığını söyleyen El Pais, son kırk yılda dört askeri darbe gören Türklerin böyle zorlu şartlara alışkın olduklarını belirtti.
KOMŞUDAN REFERANDUM TEPKİSİ
Yunan basını sonuçları, “Türkiye anayasa değişikliğine ‘evet’ dedi” ifadesiyle duyurdu.
Referandumun sonuçlarının çıkmasının hemen ardından, konuyu okuyuculara taşımaya başlayan internet siteleri, “Türkler’in yüzde 60’ına yakın bölümü, televizyonların verdiği bilgiye göre hükümetin, yargı gücünün kısıtlanmasını hedef alan anayasa değişikliği önerisine evet dedi” ifadesini kullandılar.
“Referandumda Erdoğan galibiyeti” şeklindeki başlıklarla da sunulan haberlerde, Türk analizcilerin, bu tür sonuçların Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’a 2011 seçimleri için destek teşkil ettiğini belirttikleri vurgulandı.
Diğer yandan, devlet televizyonu ERT’in internet sitesinde yer alan haberde ise, bu sabah saat 07.00 itibariyle gidilen referandumun, anayasanın kaderini belirleyeceği gibi, siyasi gelişmeleri de etkileyeceği değerlendirmesine yer verildi.
Yorumlar kapatıldı.