ÊրÆغ²Ü հ²ÚրÆ롮 ì²ÊÖ²ÜØ²Ü 100 ²Øº²ÎÆ ²èÂÆô.

ÊñÇÙ»³ն¿ն, ²Ûëûñ Ø»½Ç Çն㯠Øն³ó.

²Ù»ն³Ûն հ³Ûáó 125ñ¹. ϳÃáÕÇÏáë ÊñÇÙ»³ն հ³ÛñÇÏ , ØÏñïÇã ÊñÇÙ»³ն ì³ն»óÇ Ù³Ñϳն³óáõն Ïնù³ó ¿, 100 ï³ñÇ ³é³ç, 29.19.1907 Ãáõ³Ï³նÇն 87 ï³ñ»Ï³Ùն ѳë³ÏÇն, ²×ÇõնÁ ÏÁ •ïնáõÇ ê.¾çÙdzÍնÇ Ï³Ù³ñն»ñáõն ï³Ï , ï³×³ñÇ ÙáõïùÇն : հ³Û ÅáÕáíñ¹Ç Ñá•»õáñ, Ùß³ÏáÛóÛÇն áõ ù³Õ³ù³Ï³ն Ù»Í »ñ³Ëï³õáñ áõ նáõÇñ»³É ³½•³ÛÇն •áñÍÇã ØÏñïÇã ÊñÇÙ»³ն Íն³ó ¿, 4.4.1820 Ãáõ³Ï³նÇն ì³ëåáõñ³Ï³նÇ Ù³Ûñ³ù³Õ³ù ì³ն Ç Ù¿ç, Çñ ëÏÕµն³Ï³ն ÏñÃáõÃÇõնÁ Ï°ëï³ն³Û Çñ Íնն¹³í³ÛñÇ Ñ³Ûϳϳն í³ñųñ³նÇ Ù¿ç , Ñûñ»Õµûñ ʳã³ïáõñ Ç ÑëÏáÕáõû³Ùµ. Æնãå¿ë¯, Çñ ï³ñ»ÏÇó Ñ³Û »ñÇï³ë³ñ¹ն»ñÁ , ³ն ³É Ñն³½³ն¹»Éáí Çñ Ùûñ ÷³÷³ùÇն ³Ùáõëն³ó³õ, ë³Ï³Ûն , »ñµ áñ , »ñÇï³ë³ñ¹ ï³ñÇùÇն Çñ ÏÇնÁ ÏáñëáõնóáõÍ , ³նó³õ Ñá•»õáñ³Ï³ն Ï»³նùÇ , áõ ëÏë³õ ׳ٵáñ¹»É , ßñç»ó³õ ì³ն, áõ ØáõßÇ ßñç³Ï³Ûù»ñÁ, ³å³ ²ñ»õÉ»³ն հ³Û³ëï³ն , ¾çÙdzÍÇն, ²նÇ , ÂÇֆÉÇë áõ ä³ÃáõÙ Ç íñ³Û¿ն ѳë³õ ÆëóնåáõÉ , ³ն Ïáõ½¿ñ Ñ³Û ÅáÕáíáõñ¹Ç Ñ»ï ͳնûóն³É , ËûëÇÉ , ³նáնó ѳñó»ñáõն Ñ»ï Ñ»ï³ùñùñáõÇÉ, ëÏë³õ ûñ³å³ÑÇÏÇ ß³Ñ»Éáõ ѳٳñ ³ß˳ïÇÉ Ïûßϳϳñáõû³ն ³½å³ñ»½Ç Ù¿ç, ßնáñÑÇõ Çñ Ùï³ÛÇն ßնáñÑն»ñáõ 1848 Çն å³ßïûն³Ïáãáõ»ó³õ ʳë•Çõ½Ç ²ÕçÇϳնó ì³ñųñ³նÇ áõëáõóãáõû³ն å³ßïûնÇն.
ØÏñïÇã ÊñÇÙ»³ն ,հ³Û ÅáÕáíáõñ¹Ç Ïñóϳն ٳϳñ¹³ÏÁ µ³ñÓñ³óն»Éáõ »õ ³նáնó Ù¿ç ѳÛñ»ն³ëÇñ³Ï³ն Ïñ³ÏÁ µáó³í³é»Éáõ նå³ï³Ï³õ ÏÁ ßñçÇ ²ն³ïûÉáõ Ç Ñ³Û³ß³ï í³Ûñ»ñÁ, ä³ñëϳëï³ն, ºñáõë³Õ¿Ù , ÎÇÉÇÏdzÛ, ÎáíϳëÇ³Û »õ ³ÛÉ í³Ûñ»ñ,1850 Çն ÏÁ Ññ³ï³ñ³Ï¿ ,<հñ³õÇñ³Ï ²ñ³ñ³ï»³ն> ³նáõն •ÇñùÁ áñÁ ÏÁ å³ïÙ¿ Ñ³Û ÅáÕáíáõñ¹Ç ³õ³ն³¹áõÃÇõնն»ñÁ , ³å³ ÉáÛë ÏÁ ï»ëն¿ , <հñ³õÇñ³Ï ºñÏñÇն ²õÇïdzó> ³նáõն •ÇñùÁ , ³Ûë »ñÏáõ •Çñù»ñն ³É ÏÁ óáɳóն»ñ ÊñÇÙ»³նÇ ³նÓն³õáñáõÃÇõնÁ, ѳÛñ»ն³ëÇñáõÃÇõնÁ áõ •³Õ³÷³ñ³ËûëáõÃÇõնÁ: 1854 Çն ÏÁ í»ñ³¹³éն³Û Çñ Íնն¹³í³Ûñ ì³ն ù³Õ³ùÇ ²Õóٳñ Ç ².ʳã í³նù áõñ°, ÏÁ Ó»éն³¹ñáõÇ í³ñ¹³å»ï, ÏÁ ÑÇÙն³¹ñ¿ ì³ñ³ù³ í³նùÇ Ä³é³ն•³õáñ³Í •Çß»ñûÃÇÏ ì³ñųñ³նÁ »õ ÏÁ ¹³éն³Û í³նùÇ í³ն³Ñ³Ûñ.1855 Çն ÏÁ í»ñ³¹³ñն³Û ÆëóնåáõÉ Ñáë ÏÁ ÑÇÙն¿ ,հ³Û»ñ¿ն îå³ñ³ն ÙÁ, áõñ° ÏÁ Ññ³ï³ñ³Ï¿ <²ñÍÇõ ì³ëåáõñ³Ï³ն> å³ñµ»ñ³Ã»ñÃÁ , áñÁ •ñ³Ï³ն, Ùß³ÏáÛóÛÇն áñ³Ïáí Ñ³Û Ùï³õáñ³Ï³նáõû³ն Ï»³նùÇ Ù¿ç ϳñ»õáñ ï»Õ •ñ³õ³Í ¿.
1863 Çն ÊñÇÙ»³նÇն ÏÁ ßնáñÑáõÇ î³ñûն¨Øáõߨ Ç Ñá•»õáñ ³é³çնáñ¹áõû³ն å³ßïûնÁ »õ ÏÁ նß³ն³ÏáõÇ ê.γñ³å»ï ì³նùÇ ì³ն³Ñ³Ûñ, ÏÁ ÑÇÙն³¹ñ¿,<ØáõßáÛ Üáñ ijé³ն•³õáñ³Í ì³ñųñ³նÁ> »õ ÏÁ Ññ³ï³ñ³Ï¿ <²ñÍÇõÇÏ î³ñ³նáÛ> »ñÏß³µ³Ã³Ã»ñÃÁ.²Ûë ßñç³նն»ñáõն , Ñ³Û ÅáÕáíáõñ¹Á ³նáñ ÅáÕáíáõñ¹³նáõ¿ñ áõ ÅáÕáíáõñ¹³ë¿ñ •áñÍáõն¿áõÃÇõնն»ñáõն å³ï׳é³õ ½ÇնùÁ ß³ï ëÇñ»ó áõ ½³Ûն å³ïáõ»ó <<հ²ÚրÆÎ>> å³ï³նáõնáí;
ÊñÇÙ»³ն 1867 Çն ÏÁ Ññ³ï³ñ³Ï¿ <سñ•³ñÇï ²ñù³ÛáõÃÇõն ºñÏñÇó> ³նáõն •ÇñùÁ áñáõն նÇõÃն ¿, µ³ñáÛ³•ÇïáõÃÇõն: ø³ñá½, ½ñáÛó, ¹åñáó , •ñ³Ï³նáõÃÇõն, ÊñÇÙ»³ն հ³ÛñÇÏÇ ³é³ù»Éáõû³ն ³½¹³Ïն»ñն »ն. ²նáñ Ù߳ϳó •ñ³Ï³նáõÃÇõնÁ ѳëÏն³ÉÇ ¿ñ , ɳÛն ÅáÕáíáõñ¹Ç ½³ն•áõ³Íն»ñáõ Ù¿ç, ³ն նáõÇñáõ³Í ¿ñ, Îñûն³Ï³ն, ´³ñá۳ϳն, ²½•³ëÇñ³Ï³ն ÙÕáõÙն»ñáõ, ³նáñ •ñ³Ï³նáõû³ն ÏÁ ïÇñ³å»ï»ñ ÙÇßï ѳÛñ»ն³ëÇñ³Ï³ն ßáõնç ÙÁ, ³նáñ ѳٳñ , հ³Û Áնï³նÇùÇ ÑÇÙն³ù³ñն ¿ñ , հ³Û ÅáÕáíáõñ¹Çն, ²ն ÏÁ ß»ßï»ñ ÿ, »Ã¿ ÅáÕáíáõñ¹Á ß³ñáõն³Ï¿ å³Ñ»É Çñ ն³ËնÇùն»ñáõն ³é³ù»ÉáõÃÇõնÁ , áõñ¯ , áñ° ³É ÁÉÉ³Û ÙÇßï ÏÁ Ùն³Û áñå¿ë ³õ³ն¹³å³Ñ áõ µ³ñ»å³ßï հ³Û: 1868 Çն ¾çÙdzÍÇնÇ Ù¿ç ÏÁ Ó»éն³¹ñáõÇ »åÇëÏáåáë, ÇëÏ 1869 Ãáõ³Ï³նÇն Ï°ÁնïñáõÇ äáÉÇëÇ հ³Ûáó ä³ïñdzñù, ³ն Çñ •³Ñ³Ï³Éáõû³ն ßñç³նÇն ÙÇßï ÏÁ Ùն³Û ³ն³ñ¹³ñáõû³ն, ն»ն•³Ùïáõû³ն »õ ˳õ³ñ³ÙÇï Ñá•»õáñ³Ï³նն»ñáõ ¹¿Ù å³Ûù³ñáÕ ³նÓ³õáñáõÃÇõն ÙÁ , 1873 Çն ÏÁ Ññ³Å³ñÇ å³ïñdzñù³Ï³ն •³Ñ³Ï³ÉáõÃÇõն¿ն.
1876 Ãáõ³Ï³նÇն , ÉáÛë Ïõ ï»ëն¿, ØÏñïÇã ÊñÇÙ»³ն Ç , <ʳãÇն Ö³éÁ>³նáõն •ÇñùÁ, , áñÁ, ÏÁ µ³Õϳն³Û 14 µ³ÅÇնն»ñ¿, ³Ù¿ն¿ն ϳñ»õáñ µ³ÅÇնն ¿, <Úáñ¹áñ ²é ÆÙ ä³ßïûն³ÏÇó ºÕµ³ÛñÇë ºõ ʳã³ÏÇñ àõËïÇ ºÏ»Õ»óõáÛ> Ïáãáõ³Í í»ñçÇն Ù³ëÁ , Ñáë ÊñÇÙ»³ն, Çñ Ñá•»õáñ »Õµ³Ûñն»ñáõն ÏÁ å³ï•³Ù¿ , <ºÕµ³Ûñ³Ï³ն êÇñáÛ »õ ʳճÕáõû³ն Ø¿ç ²åñ»Éáõ >Ññ³Ù³Û³Ï³նÁ, áõ Ï°Áë¿ Ñ»ï»õ»³ÉÁ:<<êÇñ»ÉÇ »Õµ³Ûñն»ñ ,øñÇëïáëÇ ë¿ñÁ »õ ³ñ¹³ñáõÃÇõնÁ ն³Ë Ù»ñ Ù¿ç å³ïù ¿ ó÷³նó¿, ½Çñ³ñ ëÇñ»Éáí ˳ճÕáõû³ն Ù¿ç å¿ïù ¿ ³åñÇնù áñ, ³նáնù ÅáÕáíáõñ¹Çն ϳñ»ն³նù ÷á˳նó»É>>³Ûë •ÇñùÁ Ó»õáí ÙÁ ËñÇÙ»³նÇ ³åñ³Í ³ն³ñ¹³ñáõÃÇõնն»ñÁ ÏÁ óáɳóն¿. 1876 Çն í»ñç»ñÁ ÊñÇÙ»³ն, ëÇñïÇ Ëáñ ó³õ»í •ñÇ Ï°³éն¿ <ì³ն ¶áÛÅ> »õ <հ³Û ¶áÛÅ> ³նáõն áÕµ»ñ•³Ï³ն »ñÏáõ •Çñù»ñÁ , áñáնó Ù¿ç ÏÁ å³ïÙáõÇ ³նï»ñ ì³ն³Ñ³Û»ñáõ ³åñ³Í í³Ûñ³•áõÃÇõնն»ñÁ, ÏáÕáåïáõÙն»ñÁ, ï³é³å³նù áõ ï³նç³նùն»ñÁ :
18 ñ¹ ¹³ñáõ ëϽµն»ñÁ , úëÙ³ն»³ն γÛëñáõû³ն ù³½³ù³Ï³ն Ï»³նùÁ ն»ñùÇն áõ ³ñï³ùÇն Ñáë³նùն»ñáõ ×նßáõÙÇ ï³Ï ն»Õ ϳóáõû³ն Ù³ïնáõ»ó³õ, Ù¿Ï ÏáÕÙ¿ն »ñÏñÇ Ù¿ç µéն³Ï³É áõ Ùdzå¿ï ïÇñ³å»ïáõû³ն ÿ٠߳ñÅáõÙն»ñ áõ ³åëï³ÙµáõÃÇõնն»ñ ëÏë³Í ¿ñ , ÇëÏ ÙÇõë ÏáÕÙ¿ն ³É ²ñ»õÙﻳն »ñÏÇñն»ñ , Çß˳նáõû³ն íñ³Û ×նßáõÙն»ñ •áñÍ»Éáí , ½³Ûն ÏÁ å³ñï³¹ñ¿Çն <´³ñ»É³õáõÙ áõ ´³ñ»÷áËáõÙն»ñ> Çñ³•áñÍ»Éáõ.úëÙ³ն»³ն γÛëñÁ Ï°ëïÇåáõÇ ն³Ë <´³ñ»նáñá•áõÙÇ> »õ ³å³ í»ñç< ì»ñ³նáñá•áõÙÇ հñáí³ñï³Ï> ÙÁ Û³ï³ñ³ñ»É¨¨(³ն½ÇÙ³¹ / Æëɳѳï ü¿ñÙ³նÁ)¨: ²Ûë Ññ³í³ñï³Ïն»ñáí ÏÁ ն³Ë³ï»ëáõ¿ñ , հ³õ³ïùÇ ²½³ïáõû³ն , Æñ³õáõնùÇ հ³õ³ë³ñáõû³ն ,²նѳï³Ï³ն áõ γÉáõ³Í³ÛÇն ²å³Ñáíáõû³ն »õ Ïñóϳն áÉáñïն»ñáõ Ù¿ç µ³ñ»µáËáõÙն»ñáõ µ³ó³ñÓ³Ï Çñ³•áñÍáõÙÁ, ë³Ï³Ûն ØÏñïÇã ÊñÇÙ»³ն ã¿ñ ѳÙá½áõ³Í áñ, ն³Ë³ï»ëáõ³Í µ³ñ»Ï³ñ•áõÃÇõնն»ñÁ ³é³նó Ëïñ³Ï³նáõû³ն ÏÇñ³ñÏáõÇ , áñáß í»ñ³å³ÑáõÃÇõնն»ñ áõ Ùï³Ñá•áõÃÇõնն»ñ áõն»ñ , ³Ûë նÇõÃÇ ßáõñç Çñ ϳñÍÇùն»ñÁ áõ Ùï³Ñá•áõÃÇõնն»ñÁ ѳõ³ù»ó <ijٳն³Ï »õ ÊáñÑáõñ¹ Æõñ> ³նáõն •ÇñùÇն Ù¿ç. 1877 Ç úëÙ³ն»³ն γÛëñáõû³ն¨ èáõëÇáÛ ÙÇç»õ å³ï»ñ³½ÙÁ í»ñç³ó³õ ²Û³ë ê³ն êÿֆ³նû먺ßÇÉ•¿ûÛ Ç ¹³ßն³•Çñáí , Áëï ³Ûë ¹³ßն³•ÇñÇ ²ն³ïûÉáõ Ç հ³Û»ñáõ åÇïÇ ïñáõ¿ñ Æնùն³áñáßÙ³ն Æñ³õáõնù , ë³Ï³Ûն Ç նå³ëï ²ñ»õÙﻳն å»ïáõÃÇõնն»ñáõ ߳ѻñáõն , հ³Ûáó ³Ûë Çñ³õáõնùÁ ãÇ ïñáõ»ó³õ »õ ³é³ç³ñÏáõ»ó³õ 1878 Çն ä»éÉÇն Ç Ù¿ç í»Ñ³ÅáÕáí ÙÁ •áõÙ³ñ»É »õ ³Ûë ¹³ßն³•ÇñÁ í»ñ³ùնն»É: äáÉëáÛ հ³Ûáó ²½•³ÛÇն ÄáÕáíÇ áñáßáõÙáí , ä»éÉÇնÇ í»Ñ³ÅáÕáíÇն <հ³Ûáó հ³ñóÁ> Á åÇïÇ ն»ñϳ۳óն¿ñ ØÏñïÇã ÊñÇÙ»³նÇ •É˳õáñáõû³Ùµ å³ïáõÇñ³ÏáõÃÇõն ÙÁ; հ³Ûáó հ³ñóÁ , í»Ñ³ÅáÕáíÇ ûñ³Ï³ñ•Ç åÇïÇ µ»ñáõ¿ñ ,ÃÇõ 16ñ¹ Ûû¹áõ³Íáí , հ³Ûϳϳն հ³ñóÁ í»Ñ³ÅáÕáíÇ Ù¿ç áõÅ »õ ÃÇÏáõնù ãáõն»ó³õ,»õ նß³ն³õáñ ÃÇõ 16ñ¹ Ûû¹áõ³ÍÁ, í»Ñ³ÅáÕáíÇ Ù³ëն³ÏÇó ѽûñ å»ïáõÃÇõնն»ñáõ ù³Õ³ù³Ï³ն áõ ¹Çõ³ն³•Çï³Ï³ն ߳ѻñáõ µ»ñÙ³նµ , ÷áËáõ»ó³õ ÃÇõ 62 ñ¹, ³նáñáß áõ ѳÛáó ³ննå³ëï Ûû¹áõ³ÍÇ ÙÁ., հ³Û å³ïáõÇñ³ÏáõÃÇõնÁ ¹³éն³ó³Í áõ Ñdzëó÷áõ³Í , Ó»éնáõն³Ûն ¹áõñë »Ï³õ í»Ñ³ÅáÕáí¿ն: ì»ñ³¹³ñÓÇն ÊñÇÙ»³ն հ³ÛñÇÏ , äáÉëáÛ Ø³Ûñ ºÏ»Õ»óõáÛ Ù¿ç , ³ñ¹ÇõնùÇ Ù³ëÇն Ëûë»ó³õ ù³ñá½ ÙÁ áñÁ, å³ïٳϳն Ù»Í նß³ն³ÏáõÃÇõն ÙÁ áõնÇ »õ ³ÙµáÕç Û³õ»ñÅáõû³ն ѳٳñ ÏÁ ϳåáõÇ ÊñÇÙ»³նÇ ³նáõնÇն Ñ»ï.
ÊñÇÙ»³նÇ ³նáõ³ն Ñ»ï, ³նù³Ïï»ÉÇ Ï»ñåáí ÏÁ ϳåáõÇ ն³»õ ÃáõÕÿ ß»ñ»÷Ç å³ïÏ»ñÁ áõ •³Õ³÷³ñ³ËûëáõÃÇõնÁ
շ³ï óնóÇã ¿ ÊñÇÙ»³նÇ ù³ñá½Á, ³ն ÏÁ å³ïÙ¿ í»Ñ³ÅáÕáíÁ Ñ»ï»õ»³É Ó»õáí :<<ä»éÉÇնÇ ì»Ñ³ÅáÕáíÁ հ³ñÇë³ÛÇ Î³Ãë³ÛÇ ÙÁ ÏÁ նÙ³ն¿ñ, Ù³ëն³ÏÇó µáÉáñ »ñÏÇñն»ñáõ ն»ñϳ۳óáõóÇãն»ñ áõն¿Çն <<ºրβ¾ շºրºö>> ÙÁ »õ ß»ñ»÷Á ϳÃë³ÛÇ Ù¿ç ÏÁ ÙËñ׿Çն Ï°ëï³ն³ÛÇն Çñ»նó ÷³÷³ù³ó µ³ÅÇնն»ñÁ , ÇëÏ Ù»նù ã°áõն¿Çնù »ñϳÃÇ³Û ß»ñ»÷, ³ÛÉ áõն¿Çնù <<ÂàôÔ¾ շºրºö > ß»ñ»÷ ÙÁ áñ , ϳÃë³ÛÇ Ù¿ç ѳɻó³õ>>
ÊñÇÙ»³ն հ³ÛñÇÏ, հ³Û ÅáÕáíáõñ¹Çն ³åñ³Í å³ïÙáõÃÇõնÁ áõ Ûáõë³Ë³÷áõÃÇõնÁ ÏÁ å³ïÙ¿ »ñϳÃÇ³Û ß»ñ»÷Ç »õ ÃáõÕÿ ß»ñ»÷Ç ï³ñµ»ñáõû³ն å³ïÙáõÃÇõնáí , ²ն ÅáÕáíáõñ¹Çն ÏÁ ÛÇß»óն¿ ÿ <<´³ñá۳ϳն ½¿նù»ñáõ ùáí ³Ù¿ն ѳõ³ù³Ï³նáõÃÇõն å³ñïÇ áõն»ն³É նÇõóϳն áõÅ áõ ½ûñáõÃÇõն, ³Ù¿ն ѳõ³ù³Ï³նáõÃÇõն å³ñïÇ ³å³õÇն»É ÙdzÛն Çñ ë»÷³Ï³ն µ³½áõÏÇն áõ Ë»ÉùÇն , »õ áã ÿ° , áõñÇßն»ñáõ ѳÙÏñ³նùÇն ϳ٠ù³ç³É»ñáõû³ն>>
ØÏñïÇã ÊñÇÙ»³ն Ùն³Éáí ѳۻñÁ ѳٳËÙµ»Éáõ ÏñÃáõû³ն նå³ëï»Éáõ , •áÛ³ï»õÙ³ն å³Ûù³ñÇ ÙÕ»Éáõ ³é³ù»Éáõû³ն •áñÍÇն , ÏÁ í»ñ³¹³éն³Û ¹³ñÓ»³É ì³ն »õ Ñáն ÏÁ ÑÇÙն¿ <ºÏñ³•áñͳϳն/հáÕ³Ùß³ÏáõÃÇ հ³Û ¶Çß»ñû¹ÇÏ ì³ñųñ³ն>Á;1883 Ãáõ³Ï³նÇն úëÙ³ն»³ն γé³í³ñáõû³ն ÏáÕÙ¿ , Çñ ѳÛñ»ն³ëÇñ³Ï³ն , áõ ³½•³նáõ¿ñ •áñÍáõն¿áõÃÇõն»ñáõ å³ï׳鳵³նáõÃÇõնáí Çñ ն»ñϳÛáõÃÇõնÁ íï³ն•³õáñ ÏÁ նϳïáõÇ »õ Ï°³ùëáñáõÇ ºñáõë³Õ¿Ù, Ñáն ÏÁ Ùն³Û ÙÇնç»õ 1892 Ãáõ³Ï³ն:
1892 Ç Ø³ÛÇëÇն ê.¾çÙdzÍÇնÇ Ù¿ç , Çñ µ³ó³Ï³Ûáõû³Ùµ Ï°ÁնïñáõÇ ²Ù»ն³Ûն հ³Ûáó γÃáÕÇÏáë <ÊñÇÙ»³ն հ³ÛñÇÏ>³նáõ³ն³ÏáãáõÃÇõնáí , áõ Ï՛ûÍáõÇ áñå¿ë ϳÃáÕÇÏáë 1893 Ãáõ³Ï³նÇն, í»Ñ³÷³é ѳÛñ³å»ïÇ ³é³çÇն •áñÍÁ Ï°ÁÉÉ³Û Ùdzµ³ն»É سÛñ ²ÃáéÁ , ½µ³ÕÇÉ Ñá•»õáñ ×»Ù³ñ³նÇ Ñá•ë»ñáí , µ³ñ»É³õ»É áõë³նáÕն»ñáõ áõ ¹³ë³Ëûë»ñáõ ëûódzɳϳն íÇ׳ÏÁ , Ñá•»õáñ ×»Ù³ñ³նÇ áõëÙ³ն áñ³ÏÁ µ³ñÓñ³óն»Éáõ նå³ï³Ï³õ ÏÁ Ññ³õÇñ¿ ³ñï³ë³ÑÙ³ն¿ն ½³ն³½³ն Ù³ëն³•¿ï áõ •Çïն³Ï³նն»ñ, ¶¿õáñ•»³ն ×»Ù³ñ³նÁ , áñ ÑÇÙնáõ³Í ¿ , ¶»õáñ•. ¸. ٻͳ•áñÍ Î³ÃáÕÇÏáëÇ ÏáÕÙ¿ ,ÊñÇÙ»³նÇ •³Ñ³Ï³Éáõû³ն ßñç³նն»ñáõն ͳÕÏ»ó³õ áõ µ³ñ•³í³× ßñç³ն ÙÁ ³åñ»ó³õ .
Àëï Çñ ųٳն³Ï³ÏÇóն»ñáõն •ñ³õáñ ïáõ»³Éն»ñáõ, ÊñÇÙ»³ն հ³ÛñÇÏ »Õ³Í ¿, ÇñÙ¿ ³é³çáõ³Û Ñá•»õáñ³Ï³նն»ñ¿ն ³Ù¿ն¿ն ËáÑ»Ù, áõ ³Ù»ն³³½•³նáõ»ñ , •³Õ³÷³ñÇ áõ ³½³ïáõû³ն ç³Ñ³ÏÇñ Ñá•»õáñ³Ï³ն ÙÁ, ѳ۳óùն»ñáí Éáõë³õáñÇã áõ •áñÍáõն¿áõû³Ùµ ÅáÕáíáõñ¹³նáõ¿ñ ³½•³ÛÇն •áñÍÇã ÙÁ , ÇëÏ É»½áõáí ׳ñï³ñ áõ ½•³óáõÙն»ñáí ûÅïáõ³Í ËûëùÇ í³ñå»ï ÙÁ. հ³Ûñն³ë¿ñ í»Ñ³÷³éÁ , Çñ ¹Åáõ³ñÇն áõ ù³ñù³ñáï ׳ն³å³ñÑÇն ³é³çնáñ¹áõ³Í ¿ñ, ³Ûն ³½•³նáõ¿ñ •³Õ³÷³ñն»ñáí , áñáնù ¿Çն, ³½³ï»É հ³ÛÁ µéն³ïÇñáõÃÇõն¿ն, հ³Ûñ»նÇùÇ ßáõñç ѳõ³ù»É ë÷éáõ³Í ѳۻñÁ , ëï»ÕÍ»É ³ÛնåÇëÇ å³ÛÙ³նն»ñ , áñ,ѳÛÁ Çñ áëï³նն»ñ¿ն ãÇ Ñ»é³ն³Û , ³åñÇ Çñ ë»÷³Ï³ն ÑáÕÇ íñ³Û , Ñ³Û •»ÕçáõÏÁ ãÇ Ñ³ñϳ¹ñáõÇ Çñ ëñµ³½³ն ÑáÕÁ Éù»Éáõ áõ ûï³ñ ³÷»ñ »ñóÉáõ:
ÊñÇÙ»³ն հ³ÛñÇÏ ³ñáõ»ñëïÁ áõ •ÇïáõÃÇõնÁ ëÇñáÕ áõ •ն³Ñ³ïáÕ ³նÓն³õáñáõÃÇõն ÙÁն ¿ñ , ØÏñïÇã ÊñÇÙ»³ն áã ,ÙdzÛն ѳë³ñ³Ï³Ï³ն, ù³Õ³ù³Ï³ն, Ïñóϳն , Ùß³ÏáÛóϳն, áõ Ïñûն³Ï³ն •áñÍÇã ÙÁն ¿ñ ,³ÛÉ ն³»õ ×ßÙ³ñÇï Ùï³õáñ³Ï³ն áõ ÑÙáõï •ñáÕ ÙÁն ¿ñ. ÊñÇÙ»³նÇ <¸ñ³ËïÇ Àնï³նÇù> ³նáõն ÷ÇÉÇëᵳ۳ϳն •ÇñùÁ , Ëñ³ï³Ï³ն ÙÁն ¿ , Ñ³Û »ñï³ñ³ëն¹ն»ñáõ ѳٳñ , áõñ° , Ñ³Û ½áÛ•»ñáõ , Çնãå¿ë¯, Áնï³նÇù ϳ½Ù»É áõ Çնãå¿ë¯, Çñ³ñáõ նϳïٳٵ í³ñáõ»Éáõ Ù³ëÇն ËáñÑáõñ¹ն»ñ ÏÁ ïñáõÇ, ¹³ëïÇñ³Ïã³Ï³ն Ù»Í ³ñÅ¿ù áõն»óáÕ <ä³åÇÏ »õ ÂáéնÇÏ> Á ËñÇÙ»³նÇ å³ï•³Ùն ¿ , Ñ³Û ÅáÕáíáõñ¹Çն, ³ն Ï°•ñ¿ Ñ»ï»õ»³ÉÁ:<<²նóé³Ù ä³ÑÇñ հ³Ûñ»նÇ ºÏñÇ ê¿ñÁ,³նáñ ÑáÕÇ, çáõñÇ նϳïٳٵ , ºñµ»ù ãÇ Éù»ë ½³Ûն , Çնãù³ն¯ ³É å³ÛÙ³նն»ñÁ ëáõÕ ÁÉɳն>>:
հ³Ûáó հ³ÛñÇÏÇ 29.10. 1907 Çն , Ññ³Å»ßï Ï°³éն¿ Çñ ëÇñ»ó»³É ÅáÕáíáõñ¹¿ն , Ëáñ Í»ñáõû³ն Ù¿ç, ³é³նó Ù³ëն³õáñ ÑÇõ³ն¹áõÃÇõն¿ ÙÁ ï³é³å»Éáõ , ³ÛÉ å³ñ½³å¿ë , ï³ñÇùÇն ͳնñáõû³ն ï³Ï Ïù³Í ÏÁ Ù³ñÇ ÙáÙÇ ÙÇ նÙ³ն , ÏÁ óÕáõÇ Ø³Ûñ î³×³ñÇ ßáõùÇն Ù¿ç;Æñ ßñç³նÇ , áñå¿ë »½³ÏÇ ³նÓն³õáñáõÃÇõն , ÊñÇÙ»³ն հ³ÛñÇÏ Ñ³Û ÅáÕáíáõñ¹Ç ëñïÇն Ù¿ç Ï°³åñÇ »õ åÇïÇ ³åñÇ Ç Û³õ»ñÅ , »õ , áñå¿ë •³Õ³÷³ñÇ ³½³ïáõû³ն ç³Ñ³ÏÇñ , å³Ûͳñ ÛÇß³ï³ÏÁ åÇïÇ Ùն³Û ³նÙáé³ն³ÉÇ.
²Ûëûñ , »Ã¿ , ç³ն³նù ÛÇß»É Ã¿, ÊñÇÙ»³ն հ³ÛñÇÏ¿ Çն㯠ÏÁ Ùն³Û Ù»½Ç:
²Ù¿ն µ³ն¿ ³é³ç ÏÁ Ùն³Û , ä»éÉÇնÇ Ñdzëó÷áõÃÇõնÁ , ºñϳÃÇ³Û áõ ÂáõÕÿ շ»ñ»÷Ç å³ïÙáõÃÇõնÁ, áñÁ Ñ³Û å³ïÙáõû³ն Ù¿ç ³ñÓ³•ñáõ³Í ¿ , Ñ³Û ÅáÕáíáõñ¹Çն •ñ³Ï³նßáõնã, Ïñûն³ßáõնã, ˳ճճßáõնã ³åñáõÙն»ñáõն »õ Û»Õ³÷á˳ßáõնã •³Õ³÷³ñ³Ëûëáõû³ն áñå¿ë ËáñÑáõñ¹նß³նÁ:
ÊñÇÙ»³ն հ³ÛñÇÏ¿ն Ù»½Ç ÏÁ Ùն³Û , ն³»õ áõñÇß •³Õ³÷³ñ³ËûëáõÃÇõն»ñ »õë , áñáնù, »ն , ÊñÇÙ»³նÇ <ÜáõÇñáõÙÁ>, <ÎáñáíÁ>, <γÙùÁ>, <ê¿ñÇ àõÅÁ> ³ëáնù , Áëï Çë Ï»նë³Ï³ն նß³ն³ÏáõÃÇõն áõնÇն Ù»ñ µáÉáñÇն ѳٳñ , ÊñÇÙ»³ն հ³ÛñÇÏ ³Û¹ ûñáõ³Û å³ÛÙ³նն»ñáõ Ù¿ç, áõë»ñáõն ß³ÉÏ³Í Ñ³Û ï峕ñ³Ï³ն •áñÍÇùñ, ²ն³ïûÉáõ Ç É»éն»ñáõն íñ³Û¿ն , Ñնã»óն»Éáí Ø»ëñáå سßïáó Ç Ó³ÛնÁ , Ù»ñ É»½áõÇ նñµáõÃÇõնÁ áõ •»Õ»óÏáõÃÇõնñ ÏÁ ßñç»ñ ¹¿åÇ Ñ³Û³µն³Ï í³Ûñ»ñ, Çնãå¿ëÇն, ì³ն ,Øáõß.
ÊñÇÙ»³ն հ³ÛñÇÏÇ í»ñçÇն •áñÍÁ <ä³åÇÏ »õ ÂáéնÇÏ> Á Ù»½Ç Ùն³ó³Í ¿ áñå¿ë Ïï³Ï,ß³ï ÇÙ³ëïáõն Ëñ³ï³Ï³ն ÙÁ Ñ³Û ÅáÕáíáõñ¹Ç ѳٳñ, ÊñÇÙ»³ն Ù»½Ç ÏÁ Ûáñ¹áñ¿ áñ , ëÇñ»նù Ù»ñ ѳÛñ»նÇ ÑáÕÁ , ѳõ³ï³ñÇÙ áõ ï¿ñ Ùն³նù ³նáñ ,Ù»ñ ׳ÏïÇ ùñïÇնùÁ ϳûóն»նù Ù»ñ ѳÛñ»նÇ ÑáÕÇն íñ³Û, Ù߳ϻնù áõ Ñ»ñÏ»նù ½³Ûն, Ó»éù¿ ãÇ Ñ³ն¿նù ³Û¹ ÑáÕÁ: ÊñÇÙ»³ն Ï°Áë¿ Ã¿,
<äÇն¹ µéն¿ ÑáÕÁ, ÙÇ° ÃáÕáõñ áñ , áõñÇßÁ Û³÷ßï³Ï¿, Û»ïáÛ ß³ï ÏÁ ½Õç³ë , ³ն•³Ù ÙÁ áñ, ÑáÕÁ Ïáñëնóն»ë , Ùáõñ³óϳն ÏÁ ¹³éն³ë>>
²Ûëûñ, ³Ûë å³ï•³ÙÁ ³ñ¹¿ն Ù»½ ÏÁ Ññ³õÇñ¿, Ëáն³ñÑ»Éáõ å³ñ½áõÏ , µ³Ûó Çñ ÅáÕáíáõñ¹Çն , Çñ ÑáÕÇն, Çñ •ÇñÇն , Çñ É»½áõÇն, ѳÛñ»նÇùÇն ëÇñ³Ñ³ñ ϳÃáÕÇÏáë ÊñÇÙ»³ն հ³ÛñÇÏÇ ÛÇß³ï³ÏÇն ³éç»õ , Ù»½ ÏÁ Ññ³õÇñ¿ ն³»õ Ùï³Í»Éáõ ÿ, ³Ûëûñ , հ³Û ÅáÕáíáõñ¹õ , ³ñ¹Çûù áñù³ն¯ Ïñó³Í ¿, ѳõ³ï³ñÇÙ Ùն³É ÊñÇÙ»³նÇ Ïï³ÏÇն .
հ³ÛáÕ հ³ÛñÇÏÇ ¹³Ùµ³ñ³նÁ , ¹³éÓ³Í ¿ , áõËï³ï»ÕÇ .
Ú³ñ•³նù , ³նáñ ËնÏ»ÉÇ ÛÇß³ï³ÏÇն.

ú•ï³•áñÍáõ³Í ²Ï»ñ:
æ³Ñ³ÏÇñն»ñ¨º¹áõ³ñ¹ êÇÙù¿ß»³ն 1973
հ³Ù³éûï ä³ïÙáõÃÇõն հ³Û ¶ñ³Ï³նáõû³ն¨ì»ñÅÇն î¿ûß¿Ù¿×dzն 1993
հ³õ³ù³ÍáÛ ²ñ»Ùï³Ñ³Û ¶ñáÕն»ñáõ¨ì»ñÅÇն î¿ûß¿Ù¿×dzն1971
سñÙ³ñ³ úñ³Ã»ñè 2,3,4 سÛÇë 2000
îûùÃ.ê³ñ•Çë ²ï³Ù
¶»ñÙ³նdz.
27հáÏï»Ù»ñ 2007

.

.