Başepiskopos Aram Ateşyan

BAŞEPİSKOPOS ARAM ATEŞYAN

Vaftiz adıyla Artin Ateş, 1 Ocak 1954’te Diyarbakır’ın Silvan ilçesinde doğdu. Silvanlı Manug Aziz ile Liceli Verkine’nin altı çocuğundan sonuncusudur. Diyarbakır’ın dillere destan Surp Giragos Kilisesi’nde, yörenin efsaneleşen papazı Der Arsen (Movsesyan) tarafından vaftiz edildi. Öğrenim hayatına doğduğu yerde başlayan küçük Artin, daha sonra İstanbul’a getirilerek, dönemin ruhban okulu olan Surp Haç Tıbrevank’a (bugün Surp Haç Lisesi) kaydoldu. Amcası gibi, ailesindeki din adamlarından biri olmak istedi ve ailesinin de oluru ile 1967’de Kudüs’e yollandı. Kendisi ile birlikte giden arkadaşları arasında Sarkis Barsamyan (bugün Başepiskopos Khajag Barsamyan) ve Onnik Aykazyan (bugün Başepiskopos Viken Aykazyan) yer aldılar. Kudüs Jarankavorats (Ruhban) Okulu’da toplam dokuz yıllık lise ve teoloji (Indzayaran) seminerlerini başarıyla tamamladı.

Kudüs’te, ruhban okulundaki öğrenciliği sırasında, 1969’da Başepiskopos Hayrig Arslanyan tarafından Tıbirlik (kilisedeki okuyuculuk, muganni) dini rütbesini, 1971’de ise kıdem (uraragirlik) aldı. Kudüs Sırpots Hagopyants Manastırı Katedrali’nde yine Başepiskopos Hayrig Arslanyan’ın eli ile sargavak (diakon, şemmas) takdis edildi (1973).

1976’da, Ortaköy Surp Asdvadzadzin Kilisesi’nde, Patrik Şınorhk Kalusdyan’ın eli ile Apeğa (rahip) takdis edildi ve kendisine “Aram” adı verildi. Halıcıoğlu Surp Isdepanos Kilisesi 1968 tarihinde yol yapımı için istimlak edildikten sonra, faaliyetini Karaköy kilisemizin şapelinde sürdürüyordu. Genç rahip Aram bu şapelin ruhani sorumluluğunu üstlendi. 1976-1998 arasındaki 22 yıllık süreçte Halıcıoğlu Kilisesi için düzenlenen dini törenleri yönetti ve Halıcıoğlu mezarlığının düzenlenmesine büyük çaba harcadı. Bu mezarlığın tüm yollarının tanzimi ve yangın sonucu kullanılamaz hale gelen mezarlık salonunun inşası için bizzat çalıştı, bu işler için gerekli maddi yardımı topladı. Mezarlığın ağaçlandırılmasına çalıştı. Buradaki defin kayıtlarının bilgisayar ortamında tutulmasına önayak oldu. Bu işlem cemaatimize ait mezarlıklar arasında ilk kez burada yapıldı. İstimlak nedeniyle yıktırılan tarihi Surp Sdepanos muhteşem kilisemizin manevi varlığını korumak amacıyla Vakıf Yönetimi ile el ele vererek yeni bir şapelin tesisine çalıştı ve başarıyla sonuçlandırdı.

1976-1979 döneminde, kendisi ile rahip takdis edilen Manuel Yergatyan’la birlikte Patrikhane sekreteryasında görev aldı.

Vatani görevini 1982-1984 döneminde, Van’ın Erciş ilçesinde yerine getirdi.

“Eski ve Yeni Antlaşma’ların özet yorumu” adlı bir tez hazırladı ve 4 Haziran 1987’de, İstanbul’un en önemli patriklerinden ve büyük vartabed Hovhannes Golod’un mezarının bulunduğu Galata Surp Krikor Lusavoriç Kilisesi’nde Patrik Şınork Kalustyan’ın elinden Vartabetlik (Üstrahiplik) asasını aldı.

Gerek rahipliği ve gerekse üstrahipliği döneminde, Anadolu’dan gelen ve okul yokluğu nedeniyle Ermenice öğrenme şansı olmamış gençlere, yetişkinlere ve ev hanımlarına Ermenice dersleri verdi. On iki yıl süren ve Bakırköy ve Yeşilköy semtlerimizde gerçekleşen bu derslere yüz elli kişi katıldı. Bunların elli kişisi bugün günlük hayatında Ermenice’yi kullanmaktadır.

Hobisi olan resimle uğraştı ve gravür üslubundaki resimlerinden 1988’de bir sergi açtı.

Ruhani babası Patrik Şınorhk Kalusdyan’ın vefatından sonra, yeni patrik seçimi için 5 Eylül 1990 tarihinde toplanan Cemaat Delegeler Meclisi’ne üye seçildi. Başepiskopos Karekin Kazancıyan’ı patrikliğe seçen meclis tarafından Ruhani Meclis üyeliğine seçildi ve bu meclisin yazmanlığına getirildi. Patrik Karekin II. Kazancıyan’ın vefatından sonra ise, yeni patrik seçimi için 14 Ekim 1998 tarihinde toplanan Cemaat Delegeler Meclisi’ne üye seçildi. Başepiskopos Mesrob Mutafyan’ı patrik seçen bu Meclis tarafından da Ruhani Meclis üyeliğine seçildi ve oturum başkanlığına getirildi.

1998-1999 döneminde Yeşilköy Surp Isdepanos Kilisesi vaizliği görevine getirilen Üstrahip Aram, burada verimli bir çalışma dönemi sergiledi. Bahçedeki mezarları bir alana toplayarak bir köşe oluşturdu. Kilisenin sokak girişinin dizaynını yaptı ve yeni girişin yapılmasına çalıştı. Semt sakinleri için “Talarküğ” adlı bir bülten yayınladı.

“Resul Pavlus’un yolculukları” adlı tezini hazırlayarak Patrik Mesrob II. Hazretleri’ne sundu. Bunun sonucu, 20 Mart 1999’da, yine Galata Surp Krikor Lusavoriç Kilisesi’nde, Patrik Mesrob II. Hazretleri’nden Başrahiplik (dzayrakuyn vartabed) payesi ile onurlandırıldı. Aram Dz. Vartabed, Aralık 1999’da, Patrik Mesrob II. Hazretleri’nin tavsiye mektubu ile Katolikos Karekin II. Hazretleri’nin huzuruna çıktı ve 22 Aralık 1999’da, Surp Eçmiadzin Manastırı Katedrali’nde, Katolikos Karekin II. Hazretleri’nin, Başepiskopos Khajag Barsamyan ve Başepiskopos Viken Aykazyan tarafından Episkopos takdis edildi.

İstanbul’a dönüşünde törenle karşılanan Episkopos Aram, Patrik Mesrob II. Hazretleri tarafından Patrikliğimizin Lusararabedlik (kilise işlerinden sorumlu, Grand sacristan) görevine getirildi. Bu görevi süresince kiliselerimizi tek tek gezen Episkopos Aram, sanat değeri olan araç-gereçlerin ve resimlerin bakımını ve temizliğini sağladı. Yıllar süren bu çalışma sırasında kiliselerimizin depo odaları temizlendi. Kiliselerimizin dini araç-gereçleri üzerindeki hatıra kayıtları okunup kayıt altına alındı. Tüm kiliselerimizin dini resimleri indirilerek fotoğraflandı, ölçüleri alındı, üzerindeki yazılarla (hişadagaran) birlikte kayıt altına alındı. İki uzman, bu kıyafet ve araç-gereçler hakkında iki kitabın hazırlığına giriştiler. Aram Srpazan’ın danışmanlığında hazırlanan kitaplardan ilkinin hazırlığı tamamlandı, ikincisi ise sürmekte.

Patrikliğin ruhani yetki sınırları içerisindeki sanat değeri olan dini kıyafetlerin ve araç-gereçlerin sergilenebilmesi konusundaki önerisini Patrik Mesrob II. Hazretleri’ne sundu ve bu görevi üstlendi. Episkopos Aram’ın ile çalışma arkadaşlarının çabaları ve bir grup hayırseverin maddi desteği ile, “Patrik Hovhannes IX. Golod koleksiyonu” oluşturularak, 10 Haziran 2006’da, Patrik Mesrob II. Hazretleri tarafından halkın ziyaretine açıldı.

Adıyaman ve Diyarbakır’da yaşayan cemaatimiz üyesi çocukların İstanbul’a getirilerek, buradaki cemaat okullarımızda öğrenim görmesini sağladı. Bu öğrencilerden ikisi bugün Kudüs Patrikliği Ruhban Okulu’nda (Jarankavorats) okumakta, biri ise evlendi.

Diyarbakır Surp Giragos Kilisesi’nin yıkılan damının yıllardır temizlenemeyen molozunun atılmasını sağladı. Yaklaşık 500 küçük kamyon moloz atılan kilisedeki çalışmaları kontrol etmek için defalarca Diyarbakır’a gitti. Aynı kiliseye ait yaklaşık kırk emlakın tapularının alınmasını sağladı ve başlanan onarım için Vakıf Yönetim Kurulu ile bizzat çalıştı.

Cemaatimizin kiliseler, okullar, mezarlıklar, hastane gibi tesislerinin görüntülenerek kaydedilmesi için bizzat çalıştı. Bunların tarihçeleri ile 4 adet CD hazırlayarak cemaate sundu.

Haziran 2006’da İstanbul’u ve Patrikliğimizi ziyaret eden Katolikos Karekin II. Hazretleri, Episkopos Aram’ın Kilisemize ve Türkiye’deki Ermeni cemaatine hizmetlerini takdir ederek, 15 Haziran 2006 tarihli beratı ile onu Başepiskoposluk payesi ile onurlandırdı.

Patrik Mesrob II. Hazretleri’nin rahatsızlığı döneminde, en yakın destekçisi olan Başepiskopos Aram, Lusararabed ve Ruhani Meclis Başkanı sıfatı ile, Patrikliğin günlük işlerini bugüne dek yürütmektedir.

Dağılan Yerid gençlik grubunun; Patrik Hazretleri’nin danışmanlarının da katkılarıyla tekrar kurulması.

Patrik Mesrob II. Hazretleri tarafından kurulan ve Patrikliğimizin daha geniş bir kitleye tanıtılması amacını güden Lraper web sitesi, Ruhani Reisimizin rahatsızlığından dolayı aksamıştı. Bu yönde çalışmalar başlattı ve söz konusu site günümüzde üç dilde (Türkçe, Ermenice, İngilizce) hizmetini sürdürmektedir. Sitenin geliştirilmesi için çalışmalar yapılmaktadır.