Ragıp Zarakolu
George Bush’un Irak macerasından geri adım atması beklenirken, Bush’un daha fazla kişiyi silah altına alacaklarını belirtmesi, Vietnam Savaşı gibi Irak Savaşı’nın da çok daha büyük bir bataklığa dönüşeceğinin belirtisi. Irak’ta toplumlar hızla birbirinden ayrışıyor. Bağdat gettolaşıyor. Eskiden Şiiler ile Sünnilerin birlikte yaşadığı mahallelerde, Sünniler göçe zorlanıyor. Irak Savaşı’nın bedelini en ağır ödeyenler ise Süryaniler ve Ermeniler oldu. Bombalanmadık Süryani ve Ermeni Kilisesi kalmadı.
2 milyon olan Irak’taki Süryani nüfusu 700 binlere inmiş vaziyette. Ve bu dünyada kimselerin umurunda değil. İsveç’teki Süryani toplumu, İsveç hükümetinin konuya ilgisizliğinden, bir şeyler yapmak için kolunu kıpırdatmayışından şikayetçi.
Süryanilerin Kürt Federe devletinde de pek rahat ettikleri söylenemez. Evet, milletvekilleri, hatta bakanları oldu. Belki zirvede sorun yok. Ama tabana inildiğinde, dinsel fanatizm ağır basıyor. Sosyal ortam, orada da insanları göçe zorluyor.
Irak Kürdistan’ında da, Filistin’de olduğu gibi, toplumsal muhalefet İslamcı kanallara akıyor. Görece, sınırlı özgürlük kazanıldıktan sonra milliyetçi yönetimlerin kitlelerin sorunlarına çözüm getiremeyişi, yolsuzluklar, kayırmacılık, aşiretçilik, çürüme, siyasal İslama yakıt taşıyor. Zaten çürüyen, milliyetçi, otoriter Arap rejimlerinin muhalefeti de siyasal İslam olmadı mı?
Oluşan her yeni ulus devlet, azınlıklar için oksijenin azalması anlamına gelir. Oluşan milliyetçi dalga içinde, istenmese, bilincinde olunmasa bile azınlıklar taciz altında olduklarını hissetmeye başlar. Bu Birinci Dünya Savaşı sonrasında doğan Polonya’da da yaşanmıştır, Polonya’daki, Ukrayna’daki, eski Rusya’daki, Avusturya’daki Yahudi düşmanlığı, Nazilerinkini önceler. Balkan savaşları sonrasında birden iki kattan fazla topraklara sahip olan Yunanistan, Sırbistan gibi ülkelerde de…
Üç ülke arasında paylaşılmış olan Polonya, iki yüzyıl sonra külleri arasında yeniden doğarken, anti semitizmin, yani Yahudi düşmanlığının zirveye tırmandığı ülkeler arasına girivermiştir hemen. İsrail’in oluşumu, Avrupa’yı rahatlattı, ellerini kolay yoldan yıkamış oldular. Ve anti semitizmi, eskiden güçlü bir gelenek olmadığı Arap ve İslam dünyasına hediye ettiler. Herkes, Filistin’den göç ettirilen 700-800 bin Filistinliden söz eder, ama kimse, aynı sayıda Yahudinin Arap ülkelerinden kovalandığından söz etmez. Son dalga ise 1956 savaşından sonra yaşanmıştır. Bu elbette, yeni İsrail devletinin ve Siyonizmin de işine gelen bir şey olmuştur. Bağdat, belki de kökleri Babil’e kadar uzanan, Yahudilerin var olduğu en kadim Mezopotamya kentlerinden biri idi. Bugün İsrail’de Bağdat Yahudileri h‰l‰ Arapça konuşur, onlar gibi yaşar günlük hayat içinde. Ama İsrail’de sağın tabanı da, Doğu’dan gelen Yahudilerdir. Onların artan nüfüsu, ilk kurucu olan laik, Avrupalı siyasi geleneği geriye itmiştir.
İsrail, aynı zamanda Doğu’nun Yahudisizleştirilmesi anlamına gelir. Şimdi ise Doğu Hıristiyansızlaştırılıyor.
Kovalanmış olanlar, bir daha kovalanmamak için dişlerini tırnaklarına takarlar. Arap milliyetçiliğinin ‘Yahudileri denize dökeceğiz’ sloganı ise, bu refleksi daha da güçlendirir. Bedeli ise Filistin halkı öder. Genel kanı küçük İsrail’in dev ABD’yi kullandığıdır. Ama bence bunun tersi doğru, ABD ve Batı açısından İsrail olmasa, yine onu yaratırlardı.
İsrail/Filistin çatışması, Arap milliyetçiliğinin yükselmesi, ardından gelen fundamentalist dalga, trajik bir şekilde Ortadoğu Hıristiyanlığını bitirdi, doğduğu topraklarda. Şimdi Irak Savaşı son kalıntıları bitiriyor.
Evangelist Bush en büyük kötülüğü belki de, Ortadoğu’nun kadim kiliselerine yaptı. Ama bunun umurunda olduğunu hiç sanmıyorum. Çünkü zaten onlara göre Ermeni, Süryani kiliseleri, hatta Ortodoks kilisesi, tarihsel bir kalıntı, bir sapma, gerçek Hıristiyan bile değil.
Roma, Hıristiyanlığı Doğu’dan çalalı beri, galiba tavırlarında pek değişen bir şey yok.
Ama Doğu her zaman gizemlerle dolu ve muhteşem olamaya devam edecektir, Batı karşısında.
Yorumlar kapatıldı.