Mehmet Barlas
Akşam’da Oray Eğin, Ahmet Ertegün hakkındaki bazı yorumları ele alarak “Ertegün ne kadar Türk’tü” sorusuna cevap aramış ve sonunda şu yargısını seslendirmişti:
-Belki aradığımız melez bir kavramdır: Hayatlarını Amerika’ da, Amerikan kültüründe ve Amerikan başarı kriterlerine göre yaşamış insanlar için yeni bir terim bulmamız gerekiyor: Amerikan Türkleri, uygun olur mu acaba? Yoksa Amerikalılaştırılmış Türkler mi?
Dünyaya en açık Türk gazetecilerinden biri olan Oray Eğin’in bile, New Yorklu Ahmet Ertegün’ün veya Parisli Abidin Dino’nun konumlarını irdelerken aklına hiç “Türk diasporası” kavramının gelmemesi, olsa olsa bir “İş kazası” olabilir.
“Diaspora”nın ne anlama geldiğini, sık sık haber ve yorumlarımızda kullandığımız ” rmeni diasporası”, “Rum diasporası”, “Yahudi diasporası” gibi olgular dolayısıyla öğrendik. Kelime anlamıyla diaspora, “Çeşitli nedenlerle anayurdu dışında yaşayan insanlar” için kullanılıyor. Oxford Sözlüğü’nde ise, diaspora kavramının kökenine Ahd-i Atik’e göre, Tanrı’nın İsrail halkının dünyaya dağılması gerektiğini niyet etmesinden gidilebiliyor…
Biz Türkiye’de özellikle Amerika’ya dönük bir düşünce odaklanması içinde olduğumuzdan, zaman zaman “Lobi” ve “Diaspora” kavramlarını birbirlerinin almaşığı gibi kullanmışızdır. Türk-Yunan gerginliği tırmandığı zamanlarda, Yunan diasporasının ağırlığını unutup, Yunan lobisini ön planda tutmuşuzdur. Ya da Ermeni tasarıları ABD Kongresi’nde gündeme geldiğinde, Amerikan seçmeni Ermenilerin ağırlığını unutup, olayı lobi faaliyetlerine bağlamışızdır.
LOBİ VE DİASPORA
Oysa “Lobicilik” her alanda ve her konuda vardır. Örneğin silah sanayicilerinin lobisi, sırasında Türkiye için de Kongre’de ağırlık koyar.
Cumhuriyet sonrasındaki içe kapanma sonucu, bir “Türk diasporası”nın var olabileceğini pek düşünmedik. Osmanlı geçmişimizi geride bıraktığımızı zannettiğimiz için de, eski sınırlardaki Türklerin bir diaspora oluşturabileceğini aklımıza bile getirmedik.
Oysa şimdi tüm dünyaya yayılmış ciddi bir Türk diasporası var. Emek göçüyle Avrupa’ya, Avustralya’ya, Amerika’ya dağılmış Türkiyeli insanların sayıları milyonları buluyor; bunlar yaşadıkları ülkelerin yasama organlarına seçiliyor. Örneğin Avrupa Parlamentosu’nda milletvekili olan Vural Öger de, bir diaspora mensubu değil mi? Beyin göçü ile yurtdışına giden Türkler’in yanında, girişimci Türkler de dünya ülkelerinde ağırlık sahibi olmaktalar. Bunun gibi özellikle 1980 sonrası siyasi sığınma gerekçesiyle Batı Avrupa’ya göç eden Anadolu insanlarının bir bölümü de “Kürt diasporası”nı oluşturdu.
Bu açıdan “Ertegün Kardeşler” de Türk diasporasının parçalarıydılar. Diğer diasporaların insanları gibi onlar da eğitim aldıkları, yaşadıkları, başarılı oldukları ülkeye sadık kalırken, anayurtlarına da hem maddi hem manevi bağlarını korudular. Onların Türkiye’ye katkılarından ötürü, devlet de, Ahmet Ertegün’ü “Üstün Hizmet Madalyası” ile ödüllendirdi. Dışişleri Bakanı Gül’ün şu sözleri, ne demek istediğimizi anlatır:
-Amerika’da Türkiye için yaptıklarını hiç kimse yapmadı, yapamaz da bizim için. Büyük bir boşluk doğdu.
Yorumlar kapatıldı.