TBMM bugün AB uyum yasaları için toplanıyor, ne var ki birçok davaya yol açan, AB’nin de ‘Değişsin’ dediği TCK 301 gündemde bulunmuyor
RADİKAL – ANKARA – TBMM Genel Kurulu, AKP’nin çağrısı üzerine yaz tatilini keserek Avrupa Birliği’ne (AB) uyum yasalarını görüşmek üzere bugün olağanüstü toplanacak. Ancak düşünceyi cezalandırmanın yeni aracı haline gelen ve AB’nin değişmesini istediği Türk Ceza Kanunu’nun 301. maddesi gündemde yok. Hükümetin bu kararının, defalarca 301. maddenin değişmeyeceğini açıklayan ve “Değiştirmeye gerek yok, uygulama önemli” mesajı veren Adalet Bakanı Cemil Çiçek’in tavrından kaynaklandığı belirtildi. AKP Grup Başkanvekili İrfan Gündüz de olağanüstü çalışma dönemi gündeminde 301 olmadığını söylemişti.
AB: Kaldırılsın
301, yeni TCK’nın en çok tartışılan maddesi oldu. Bu maddeyi fırsat bilen ‘Hukukçular Birliği’ adlı örgütün ve lideri Kemal Kerinçsiz’in yargılanan aydınlara fiili saldırılarda bulunulmasıyla sonuçlanan çağrıları ve son olarak yazar Elif Şafak’ın duruşması için çıkarılan ‘linç’ daveti, AB’nin de sert tepkisine yol açmıştı.
AB, son olarak Dışişleri Bakanı Abdullah Gül’e bir mektup göndererek 301. maddenin değiştirilmesini istemişti. AB Türkiye Temsilcisi Hans Jörg Kretchmer de maddenin değişmesinin yetmeyeceğini, mutlaka kaldırılması gerektiğini duyurmuştu.
Çiçek: Kravat mı bu, değişsin!
Adalet Bakanı Cemil Çiçek’se Orhan Pamuk başta olmak üzere ünlü isimlerin duruşmaları sırasında ve AB’nin eleştirileri gündeme geldiğinde konuyu soran gazetecilere her zaman, “301. maddeyi değiştirmeyi düşünmüyoruz” yanıtını veriyordu.
Bu yaklaşımını desteklemek için de maddenin metninden çok uygulamasının belirleyici olduğunu belirten Çiçek, yazar Orhan Pamuk’un ‘Türklüğe hakaret’ suçlamasıyla yargılandığı davayla ilgili açıklamalarında, “1 Haziran’da yürürlüğe girmiş yasalarda size göre farklı, bana göre farklı konuda yasa değiştireceksek, o zaman yargıda istikrar kalmaz. Yasaların bütünlüğü de bozulur. 301. madde, AB’nin bilgisi dahilinde olan bir madde. Şimdi gürültü çıkarmanın anlamı yok. Her sabah kalktığında ‘Türkiye şunu değiştirsin’ derlerse… Bu kravat değiştirmeye benzemiyor. Türkiye’de değişiklik kolay değil” demişti. Başbakan Tayyip Erdoğan da henüz kimsenin 301. maddeden mahkûm olmadığını gerekçe göstererek, sık sık ‘uygulamaya bakalım’ mesajı veriyordu.
Pakette ‘düşünce özgürlüğü’ yok
AKP, Çiçek’in telkinleri doğrultusunda tavrını sürdürdü ve hükümet bu konuda somut bir adım atmadı. Uygulamayı görmeyi ve Yargıtay’dan çıkacak içtihatlara göre tutum geliştirmeyi benimseyen hükümet, yargının Hrant Dink davasında verilen mahkumiyeti onaması karşısında da sessiz kaldı. AB yetkilileriyse İlerleme Raporu’nda düşünce suçuyla ilgili bölümün ‘sert’ olacağını ve önemli uyarılar içereceğini belirtti.
Buna karşın AB’yle ilişkilerin bozulmamasını ve İlerleme Raporu’nun da asgari düzeyde eleştiri içermesini hedefleyen hükümet, olağanüstü toplantı gündemine 301’i almadı. Hükümet ve AKP, olağanüstü toplantıyı 9. Uyum Paketi’yle sınırlı tuttu. Bu pakette de düşünceyi açıklama özgürlüğünü güçlendirici bir düzenleme olmadı.
AKP’nin çağrısına göre Genel Kurul, gündeminde bulunan yasa tasarılarını görüşecek. Genel Kurul çalışırken Plan ve Bütçe Komisyonu Sayıştay Yasası’nda değişiklik öngören teklif ve Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer’in veto ettiği Kamu Denetçiliği Kurumu Yasası’nı, Adalet Komisyonu da Vakıflar Yasası’nda değişiklik içeren yasa tasarını ele alacak. Gerekirse gece de çalışacak olan TBMM’nin 5. Yasama Yılı’nın resmi açılışı ise 1 Ekim’de.
Neler görüşülecek?
Meclis’in olağanüstü toplantısında görüşülecek olan tasarı ve teklifler şunlar: “Özel Öğretim Kurumları Yasası tasarısı (Azınlık okullarında Türk müdür yardımcısı koşulunu kaldırıyor), İskân Kanunu değişiklik tasarıları, Mesleki Yeterlilik Kurumu Kanunu tasarısı, Tohumculuk Kanunu tasarısı, Vetolu Kamu Denetçiliği Kurumu Yasası (İdarenin işleyişiyle ilgili şikâyetleri incelemek ve önerilerde bulunmak üzere, TBMM Başkanlığı’na bağlı kamu tüzel kişiliğine sahip ve özel bütçeli Kamu Denetçiliği Kurumu kurulacak), Vakıflar Kanunu tasarısı, Sayıştay Yasası’nda değiliklik tasarısı (Askeri harcamaların denetiminin yapılabilmesine olanak sağlıyor), Avrupa Sosyal Şartı’nın onaylanmasına ilişkin tasarı ile Avrupa Sosyal Şartı’nda değişiklik içeren protokolün onaylanmasına ilişkin tasarı.”
159’un vârisi madde, düşüneni cezaevine gönderiyor
Yeni Türk Ceza Yasası çıkarıldığında, eski yasadaki ünlü 159. madde yerine, ‘düşünce özgürlüğünün önünde büyük engel olacak’ uyarılarına karşın 301. madde getirilmişti. TCK’nın ünlü maddesi, ‘Türklüğü, cumhuriyeti, ordu gibi kurumları aşağılama ve hakarete ilişkin’ suçları düzenliyor ve altı aydan üç yıla kadar hapis cezası öngörüyor.
301. madde, son bir yıllık dönemde ‘düşünce açıklamayı cezalandırmada’
sık sık kullanıldı. Türkiye İnsan Hakları Vakfı’nın 20 Ağustos tarihli verilerine göre bu yıl en az 82 yazar, yayıncı, gazeteci ve aydın, yazıları nedeniyle hâkim önüne çıktı. Bu dönemde de gazete, dergi ve kitaplar toplatıldı, internet siteleri engellendi. Orhan Pamuk, Elif Şafak gibi ünlü yazarların yanı sıra sendikacılar, Hrant Dink gibi gazeteciler, yayıncılar ve hatta Dünya Ermenileri Genel Patriği Karekin II gibi din adamları da 301. madde nedeniyle soruşturulan, haklarında dava açılan ya da mahkûm olanlar arasında yer aldı.
301. madde ne diyor?
Madde 301- (1) Türklüğü, Cumhuriyeti veya Türkiye Büyük Millet Meclisi’ni
alenen aşağılayan kişi, altı aydan üç yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılır.
(2) Türkiye Cumhuriyeti hükûmetini, devletin yargı organlarını, askerî veya emniyet teşkilatını alenen aşağılayan kişi, altı aydan iki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
(3) Türklüğü aşağılamanın yabancı bir ülkede bir Türk vatandaşı tarafından işlenmesi hâlinde, verilecek ceza üçte bir oranında artırılır.
(4) Eleştiri amacıyla yapılan düşünce açıklamaları suç oluşturmaz.
Yorumlar kapatıldı.