Avrupa Birliği, TCK’nın 301. maddesinin tamamen kaldırılmasını isterken, hükümet, konunun gündemde olmadığını duyurdu. 301. madde konusunda CHP’den de AKP’ye destek geldi
Saliha Çolak – Ankara
Düşünceyi ifade özgürlüğünün önünde engel olarak görülen Türk Ceza Kanunu’nun 301. maddesinin değiştirilmesi ya da kaldırılması yolunda iç kamuoyu ve Avrupa Birliği (AB) cephesinden yoğun talep gelirken, uyum yasaları için dün Meclis’i olağanüstü toplayan hükümet konunun gündeminde olmadığını duyurdu.
“Baba ve Piç” romanında “Türklüğü aşağıladığı” iddiasıyla yargılanan Elif Şafak’ın yarın yargıç karşısına çıkmasından önce gündemin tepesine oturan 301. madde konusunda CHP’den de AKP’ye destek gelmesi dikkat çekti.
AKP İstanbul Milletvekili, TBMM Anayasa Komisyonu Başkanı Burhan Kuzu, değiştirilmesine gerek olmadığını savunduğu 301. maddenin “ihtiyacı karşılayacak şekilde hazırlandığını, sorunun uygulamadan kaynaklandığını” söyledi. Kuzu, TCK değişikliği yapılırken düşünceyi ifade özgürlüğü doğrultusunda ihtiyaçların dikkate alındığını belirterek, şöyle dedi:
“Fransa’da bile benzer maddeler var. Oralarda kimse Yahudi soykırımı olmadığını söyleyemez. Söyleyene hapis cezası verilir. Şimdi orada ifade özgürlüğü olmadığını söylemek mükün mü?”
Çiçek: Gündemimizde yok
Hükümet Sözcüsü ve Adalet Bakanı Cemil Çiçek, dün soru üzerine 301’inci maddenin değiştirilmesinin gündemlerinde bulunmadığını açıkladı. Başbakan Yardımcısı Mehmet Ali Şahin de, hükümetin “yargının ifade özgürlüğünü kollayan bir içtihat geliştirmesi” beklentisinde olduğu mesajını verdi. Şahin, “Şu anda uygulamada bir birliktelik yok. Muhtelif kararlar veriliyor. İçtihat olursa daha kolay halledilir. Maddenin değiştirilmesi gündemimizde bulunmuyor” dedi.
CHP Niğde Milletvekili TBMM Adalet Komisyonu üyesi Orhan Eraslan da, Milliyet’e şu değerlendirmeyi yaptı:
“301. madde yanlış değildir. Değişmemesi gerekir. Türkiye için bir ihtiyaç değil, zorunluluktur. Eğer bir millet, bir devletsek bu madde kalmalıdır. Değiştirileceğini sanmıyorum. Bu maddeler ihlal edilirse yargılama da olur. Bunu tartışmak doğru değil. Fransa dahil tüm AB ülkelerinde benzer maddeler var.”
İfade özgürlüğü düzenlemesi
CHP Genel Başkan Yardımcısı Mustafa Özyürek ise “Türkiye’nin, hem ifade özgürlüğü, hem de terörle mücadele konusunda Avrupa ülkelerindeki uygulamalar doğrultusunda düzenleme yapması gerektiğini” kaydetti.
301. madde
Yeni TCK’nın büyük eleştirilere neden olan, eski TCK’daki 159. maddeye karşılık gelen 301. maddesi şu düzenlemeyi içeriyor:
“Türklüğü, cumhuriyeti veya Türkiye Büyük Millet Meclisi’ni alenen aşağılayan kişi, 6 aydan 3 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Türkiye Cumhuriyeti hükûmetini, devletin yargı organlarını, askerî veya emniyet teşkilatını alenen aşağılayan kişi, 6 aydan 2 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Türklüğü aşağılamanın yabancı bir ülkede bir Türk vatandaşı tarafından işlenmesi halinde, verilecek ceza üçte bir oranında artırılır. Eleştiri amacıyla yapılan düşünce açıklamaları suç oluşturmaz.”
Savcılar, hangi söz veya eylemin eleştiri kapsamında olduğunu, hangilerinin aşağılama anlamını taşıdığını belirleyerek, söz konusu maddeye göre dava açıyor.
Devlet Bahçeli: AKP’nin sorunu yaklaşan seçimler
MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli, AKP’nin kamuoyu tepkisinden çekinmese 301. madde değişikliğine karşı çıkmayacağını söyledi. Bahçeli, şöyle dedi:
“AB, bu amaçla TCK’nın 301. maddesinin tamamen kaldırılmasını talep etmektedir. Demokratik özgürlük adına yakın geçmişte terörü desteklemeyi suç olmaktan çıkaran AKP zihniyetinin esasen bu talebi yerine getirmekte bir sıkıntısı ve sorunu bulunmamaktadır. Buradaki tek güçlüğü, kamuoyunun göstereceği tepki ve yaklaşan seçimlerdir. Bu nedenledir ki, şimdilik Türk mahkemelerini baskı altına alarak bu maddenin fiiliyatta uygulanmamasını sağlamak yoluna gitmiştir.”
Avrupa Birliği değişiklik değil, iptal bekliyor
AB Komisyonu Türkiye Temsilcisi Hansjörg Kretschmer, geçen hafta, “301. maddenin değişmesini değil tamamen kaldırılmasını istiyoruz” açıklamasını yaptı. AB Komisyonu yetkilileri de, yayımlanması 8 Kasım’a kalan İlerleme Raporu’nda Türkiye’nin bu maddeden kaynaklanan davalar nedeniyle ağır ifadelerle eleştirileceğini bildirdiler. Dışişleri Bakanlığı ve AB Genel Sekreterliği, hükümete bu maddenin değiştirilmesi konusundaki görüşlerini iletirken, Ankara’daki Avrupalı diplomatlara da hükümetin beklentiyi dikkate alabileceği mesajını vermeye çalışıyor.
Yargılanan gazeteci ve yazarlar
TCK’nin 301. maddesinden yargılananlar arasında Orhan Pamuk, Hasan Cemal, Murat Belge, İlhan Selçuk gibi isimler var
Haziran 2005’te yürürlüğe giren yeni TCK’nın 301. maddesinden mahkûm olan Hrant Dink’in 6 aylık cezası, kısa süre önce Yargıtay Ceza Genel Kurulu’nca da onandı.
Yazar Orhan Pamuk’un, hakkında açılan dava için geldiği mahkeme koridorlarında bir grubun saldırısına uğraması da, dünya basınında geniş yankı buldu.
301. maddeden yargılanan, eski TCK’nın 159. maddesinden yargılanırken davası 301’e göre sürdürülen veya mahkûm edilen gazeteci ve yazarlardan bazıları da şöyle:
Orhan Pamuk, Engin Aydın, Serkis Saropyan, Hasan Cemal, İsmet Berkan, Haluk Şahin, Murat Belge, Erol Katırcıoğlu, Ferhat Tunç, İlhan Selçuk, İbrahim Kaboğlu, Baskın Oran, Emin Karaca, Zülkif Kışanak, Fatih Taş, Aziz Özer, Erkan Akay, Ersen Korkmaz, Necmettin Salaz, Mehmet Çolak, İrfan Uçar.
Yorumlar kapatıldı.