Sefa KAPLAN
Bundan tam 51 yıl önce yaşanan 6-7 Eylül olayları sırasında, İstanbul Ekspres Gazetesi’nde halkı galeyana getirdiği belirtilen manşetlerini atan gazeteci Gökşin Sipahioğlu, yıllar sonra yine 6-7 Eylül tarihlerinde İstanbul’da sergi açıyor. İstanbul Modern’de bugün protokole, yarın da halka açılacak olan serginin tarihi kadar ismi de dikkat çekici: “Doğru Yerde Doğru Zamanda.”
Ünlü fotoğraf ajansı SİPA Press’in kurucusu gazeteci Gökşin Sipahioğlu’nun 124 fotoğrafının yer aldığı sergi, bugün İstanbul Modern’de açılıyor. 6-7 Eylül sırasında İstanbul Ekspres Gazetesi’nde attığı “Ata’nın evi bombalandı” ve “Mukaddesata uzanan eller kırılacaktır” manşetleriyle, tarihe “6-7 Eylül olayları” diye geçen eylemlerin başlamasında önemli rolü bulunduğu iddia edilen Sipahioğlu, yıllar sonra İstanbul’da açtığı sergiyi 6-7 Eylül olaylarının yıldönümüne denk getirdi. Geçen yıl olayların 50. yıldönümü dolayısıyla yayımlanan 6-7 Eylül dizilerinde en çok adı geçen isimlerden biri olan Gökşin Sipahioğlu’nun sergisine koyduğu isim de ayrıca dikkat çekiyor: “Doğru Yerde Doğru Zamanda.”
Gökşin Sipahioğlu, 6-7 Eylül olayları sırasında İstanbul Expres Gazetesi’nin yazı işleri müdürüydü. Selanik’te Atatürk’ün evine bomba atıldığı haberi, devrin iletişim koşulları göz önünde bulunduğunda, olağanüstü bir hızla İstanbul’a ulaştı, Gökşin Sipahioğlu da hemen gazetenin sahibi Mithat Perin’i arayarak “Yıldırım baskı yapalım” önerisini dile getirdi. Perin, yıllar sonra o günü şöyle anlatır:
“Gazete, Tan Matbaası’ndaydı. Ben Merkez Han’daydım. Gökşin (Sipahioğlu) bana telefon açtı. Böyle böyle bir haber var dedi. ’İkinci baskı yapalım ’ dedi.’Yapmayalım’ dedim. ’Hava da kötü, elde kalıyor’ dedim. ’Peki’ dedi. Biraz sonra bayi telefon açtı. Gazetelerin parasını peşin vereceğim dedi. Fuat Büke. Başbayi. Matbaaya girdiğimde 180 bin basılmış bile. Haberim yok. ’Káğıt nereden buldunuz’ dedim. ’Bulduk’ dediler. Káğıdımız çok kısıtlıydı. Anormal bir şey olduğunu anladım.”
Gökşin Sipahioğlu ise 6-7 Eylül olayları ile ilgisi gündeme getirildiğinde, “Bana haksızlık ediyorlar” diyecek ve matbaaya gelip kağıtları kestiğini söyleyen gazetenin sahibi Mithat Perin’in neredeyse hayal gördüğünü savunacaktır: “Keşke o haberi yazmasaydım, ama 200 binlik baskı iddiaları tamamen asılsız. O dönemdeki baskı makineleriyle 200 bin gazete basmak imkánsız. En fazla 8-10 bin gazete basılabiliyor saatte. Biz akşam gazetesiyiz ve 20 bin baskı yaptık… Haberi Anadolu Ajansı’ndan duyduk. Elçiliğe sorduk. Sonra baskıya geçtik.”
Sergide 124 fotoğraf var
İstanbul Modern ’de bugün açılacak olan Sipahioğlu’nun retrospektif sergisin de 124 fotoğraf yer alıyor. Sergide, Küba’daki füze krizinden Prag olaylarına, Münih Olimpiyatları’nda yaşanan trajediden Mayıs 1968’de Paris’te başlayan ve dünyayı sarsan öğrenci olaylarına, Mao’nun Çin’inden Sina Çölü’ndeki savaşa pek çok fotoğraf yer alıyor. 1926 İzmir doğumlu olan ve Paris’te SİPA Press’i kuran Gökşin Sipahioğlu, 2000 yılında Devlet Üstün Hizmet Madalyası ile ödüllendirildi.
6-7 Eylül’de ne olmuştu
6 Eylül 1955’te Selanik’te Atatürk’ün evine bomba atıldığı söylentileri üzerine başta Rumlar olmak üzere, Ermeni ve Yahudilere yönelik saldırılar başladı. Üç kişinin öldüğü, 30 kişinin yaralandığı olaylarda 73 kilise, bir fabrika, 8 ayazma ve 2 manastırın da aralarında bulunduğu 5 bin 538 gayrimenkul tahrip edildi. Beyoğlu’nda, Karaköy’de, Kurtuluş’ta, Yeniköy’de Rum vatandaşlara ait dükkánlar yağmalandı. İzmir’de Yunan Konsolosluğu ateşe verildi. Bu trajik gelişmeler üzerine sıkıyönetim ilan edildi. 27 Mayıs darbesinden sonra, olayların DP tarafından tertiplendiği iddiasıyla Yassıada Mahkemeleri’nde yargılanan yöneticiler çeşitli cezalara çarptırıldı.
Yorumlar kapatıldı.