Baas rejiminin baskıları sonucu boşalan Güney Kürdistan’daki Asurî köyleri yeniden inşa edilerek geri dönüşlere açıldı. Asurîlerin köylerine geri dönüşünü buruk bir sevinçle karşılayan Kürtler, kendi köylerinin de inşa edilmesini istiyor.
Güney Kürdistan’ın Zaxo, Duhok, Begova kentlerine bağlı Zap ve Geliyê Pisağa Vadisi’nde bulunan yüzlerce Kürt ve Asurî köyünden sadece Asurîlere ait olanlar onarılarak köylülerin geri dönüşleri sağlanmaya başlandı. 1978 yılında çıkarılan toplu köy projesi ile Kürtlere yönelik uygulanan baskılar, Baas rejiminin ırkçı ve İslami yaklaşımları sonucu boşaltılan yüzlerce köyden Zaxo, Dıhok ve Begova’ya bağlı Asurî köyleri, Tırvaniş, Deşta Tak, Şeraniş 1 ve 2, Sınaht, Behnina, Bênaxir, Elanjê Bajuva ve Şeranjê köyleri yeniden inşa edildi. Bu köylere geri dönüşler başladı.
Batı destekliyor
İnşa edilen ve köylülerin geri dönüşü sağlanmaya çalışılan alandaki Asurî köyleri yanında Kasrok, Perax, Mergêşiş, Savlan, Şeranjê Melayi, Marsis, Patorme, Boningêra ve Kırkıran başta olmak üzere, yüzlerce Kürt köyü de bulunuyor. Asurî köylerin yeniden inşasına sevinen Kürt köylüleri, kendi köylerinin de yeniden inşasını istiyor. Mergêşiş köyünden Mehmet Sevdin şunları söylüyor: ‘Asurî köyleri, ABD, BM ve Papa ile Asuri diasporasının verdiği destek sonucu inşa ediliyor. Köylerin inşası ve köylülerin geri dönüşüne ilişkin bunları duyduk. Asurî köylerin inşası biz Kürtleri sevindiriyor. Ancak kendi köylerimizin inşa edilmemesi ve geri dönüşümüz için herhangi bir şeyin yapılamaması bizim sevincimizi buruk bırakıyor.’
Köylerin inşa edilip hazır hale getirilmesine rağmen Asuri nüfusun bazı koşullar ileri sürerek gelip yerleşmediğini dile getiren Sevdin, ‘Köyümüz için herhangi bir inşa kararı alınmadı. Buna rağmen harabe halindeki evlerimizin üzerine her yıl çadır açarak kalıyoruz. Geri dönüşümüz için herhangi bir şart da ileri sürmüyoruz. Sahipsiz olduğumuz için bizim köylerimizin inşası için herhangi bir şey yapılmıyor’ diyor.
Çifte standart
Mergêşiş köyünde yaylalarda çobanlık yaparak geçimini sağlamaya çalışan Hüseyin Gazi, Asurî köylerinin inşa edilerek geri dönüşün sağlanmaya çalışılması, buna karşın Kürt köylerinin kaderine terk edilmesini ABD, Avrupa ve BM’nin çifte standartlı yaklaşımları olarak değerlendiriyor.
Gazi bu yaklaşımla tarih boyunca iç içe yaşamış, benzer kaderleri paylaşmış ve aynı acıları çekmiş Kürt ve Asurî halkları arasında çelişki yaratmak istendiğine dikkat çekerek, şöyle konuşuyor: ‘Batılı ülkelerin biz Kürtlere ne kadar çifte standartlı yaklaştıkları bu yaklaşımlarıyla açığa çıkmıştır. Sadece bu olsaydı çok önemli olmayabilirdi. Bununla tarih boyunca hep bir arada yaşadığımız Asurî halkıyla aramıza çelişki sokulmaya çalışılıyor. Biz Kürtler ve kardeş halkımız olan Asurîler bu tür yaklaşımlara karşı duyarlı olmalıyız.’
Asurî köylerinin inşa edilerek Asurîlerin geri dönüşlerinden halk olarak büyük mutluluk duyduklarını belirten Gazi, ‘Kardeş halkımız için yapılan hizmeti kendimiz için de istiyoruz. Yıllardır çektiğimiz köylerimize dönme özlemimizin giderilmesini istiyoruz. Bu bizim de en doğal hakkımız. Batılı ülkeler, BM ve ABD çifte standartlı yaklaşmıyorsa bize de aynı hizmeti getirmelerini bekliyoruz’ diyor.
Asuriler konuşmaktan çekiniyor
Yeni inşa edilen Malexte ve Yekmal Asurî köyüne yerleşen köylüler konuşmaktan kaçınıyor. Malextê köyünden adının verilmesini istemeyen bir köylü şunları söylüyor: ‘Köylerimize geri dönüş yapmaktan mutluyuz. Yeniden topraklarımıza kavuştuk. Yıkılan, yerle bir olan evlerimizi yeniden inşa ettiler, ancak daha ibadet yerimiz olan kiliselerimiz yapılmış değil. Kimin yaptığını, ne için yaptıklarını bilmiyoruz. Bize ‘köylerinizi inşa ettik, gidebilirsiniz’ dediler, biz de gelip topraklarımızda oturmaya başladık. Diğer bir şey de bazı köylüler gelip yerleşmiyor. Bunun da haklı nedenleri var. Örneğin bin hane büyüklüğündeki Tırvanış köyünü yeniden inşa ettiler. Ancak sağlık, sosyal ve eğitim hizmetleri bakımından bir şey hazırlamadıkları için gelip yerleşmiyorlar. Ve bu sorunlarımız giderilmeden gelip yerleşmeyiz diyorlar.’
Yıkıntılar arasında piknik
1978 yılında boşaltılan Spindarê köyünden Hasan Muhammed, köyleri boşaltıldığı yıldan bu yana köylerine duydukları özlemden dolayı yaz aylarında her hafta sonu yıkıntıların alt tarafına piknik yapmak amacıyla geldiklerini belirtiyor.
Muhammed, geri dönüş için köylerinin inşa edilmesini dört gözle beklediklerini belirterek, ‘Umarım Batılı ülkeler, BM ve ABD sesimizi duyarak uyguladığı çifte standarttan vazgeçecektir. Hizmetini Saddam ve Baas rejiminin gazabına uğrayan tüm halklar için yapacaktır’ diyor.
Köyleri boşaltılırken henüz doğmamış çocuklarının bu gün 28 yaşına bastıklarını ve köye dönüşü umutla beklediklerini dile getiren Muhammed, Asurî çocuklarının yaşadığı sevincin kendi çocuklarının da tatması gerektiğini dile getiriyor.
SEYİT EVRAN – LAŞER TEKOŞİN
Yorumlar kapatıldı.