Aslı SÖZBİLİR
İstanbul’un en eski meyhanelerinden Kurtuluş’taki “Despina’nın Meyhanesi”nin kurucusu Madam Despina, pazar günü 87 yaşında vefat etti.
Madam Despina için önceki gün düzenlenen cenaze töreni de görkemli yaşamına yakışır nitelikteydi. Ayalefter Mezarlığı’nda düzenlenen dini törenin ardından toprağa verilen Madam Despina’nın vasiyeti üzerine, mezarı şarapla sulandı ve meyhanenin saz heyeti en sevdiği “Yalan” ve “Şimdi Uzaklardasın” şarkılarını çaldı.
DESPİNA Kanlı, 1919 yılında Rumların yoğun olarak yaşadığı, şimdiki adı Gökçeada olan İmroz’da doğdu. Despina, 15-16 yaşlarındayken ailesi İstanbul’a göçtü. Bir süre sonra ailesi Yunanistan’a göçmeye niyetlenince, Despina başının çaresine bakacağını söyleyerek İstanbul’da kaldı. 18 yaşındaki Despina, Moda Teras Gazinosu’nda konsomatris olarak çalışmaya başladı. Güzelliği dillere destan olan Despina’yı görmeye gelenler çoğalınca, doğal olarak çevresi de genişledi. Güzelliği kadar hırsı ve zekásıyla da dikkat çeken Despina, kendine bir işyeri açmayı kafasına koymuştu. Çevresinin de desteğiyle 1946’da “Despina’nın Meyhanesi” adlı ilk gazinosunu Esentepe’de açtı. Birkaç kez yer değiştiren Despina, 1965’te Artin adlı bir otomobil satıcısıyla evlendi ve işlerden elini eteğini çekti. Ancak kocası bir süre sonra aniden ölünce, 1970’lerin başında bu kez “Madam Despina” olarak Kurtuluş’taki meyhanesini yeniden açtı ve bir daha da hiç evlenmedi. Kısa süre içinde de yine herkesin sevgilisi olmayı başardı. Madam Despina’nın mekan sahibi olmaktan kaynaklanan bir otoritesi vardı, ama bu çapkınlığına engel değildi. Çok para kazanan Madam Despina, tüm gelirini iyi yaşamaya ve hayır işlerine harcadı. Kiliseye, Balıklı Rum Hastanesi’ne yaptığı yardımların yanısıra her başı sıkışanın soluğu yanında aldığı biri oldu. Mahallesindeki fakir Müslüman çocuklarının sünnetlerini yaptırdı.
MUŞAMBA ÖRTÜLÜ MASA
Herkesin sevgilisi haline gelen Madam Despina’yı 16 yıl önce şeker hastalığı esir alınca meyhaneyi devretmek zorunda kaldı. Bir bacağı kesilen Madam Despina’nın tek şartı mekanın aynen korunması oldu. Şu anda mekanın işletmesini elinde bulunduran Ercan Tekin de Madam Despina’nın hikayeleriyle büyüyen bir Kurtuluş çocuğu. Tekin, “Mekanı Madam’ın isteği üzerine aynen koruduk” diye anlatıyor. Cenaze törenini de Ercan Tekin organize etti. Tekin, “Ölmeden 2 gün önce Saadettin Kaynak’ın bestesi olan ’Yalan’ adlı şarkının mezarı başında çalınmasını istemiş” diyor. Papazın şarapla suladığı mezarın başında önce “Yalan”, sonra da “Şimdi Uzaklardasın” çalınırken sevenleri birbirlerine Despina’lı anılarını anlatıp gözyaşı döküyorlardı.
Buranın paşası benim
Madam Despina, meyhanenin spesiyali haline gelen Rum pilakisini, yaprak ciğerini, favayı, radikayı elleriyle hazırlıyordu. Madam Despina, tüm misafirleri masalarına giderek selamlıyor, onlara saz eşliğinde şarkılar söylüyordu. Ama ailelerin de mekanı haline getirmeye çalıştığı meyhanesinde kimsenin taşkınlık yapmasına izin vermiyordu. Madam Despina’nın “Herkes kendi masasında eğlenecek” kuralını bozanlar, kendini kapı önünde buluyordu. Madam Despina’nın otoriter tavrından askerler bile nasibini almıştı. 12 Eylül darbesi sonrası gazinonun müdavimlerinden bir albayın misafirlerini tedirgin ettiğini görünce, Rum aksanıyla “Pasam, pasam! Sen pasasın ama buranın pasası da benim. Senin pasalığın dısarida” diyerek mekanda bulunanları rahatlatmıştı.
AKSU’NUN DESPİNA’SI
Madam Despina şarkılara bile konu olmuş. Sezen Aksu, Deliveren albümündeki “Yine mi çiçek” şarkısında Madam Despina’dan şöyle bahsediyor:
Kur masayı Madam Despina
Kirli beyaz muşamba örtüleri ser
Çek sediri asmanın altına
Yanında bir ince Müzeyyen Abla
Yine mi güzeliz yine mi çiçek
Hamdolsun
Taze mi bitti topik
Canın sağ olsun
Amanın yine mi güzeliz yine mi çiçek
Hamdolsun
Altınbaş kadehe yağ gibi dolsun
Gece çok genç arzular şelale
Haber etsek o yare
Gelse Bomonti’den
Şereflendirse bizi
Olsak teyyare
Söz: Meral Okay
Müzik: Ara Dinkjian
Yorumlar kapatıldı.