WASHINGTON – Ermenilerin 1915 olaylarını ‘soykırım’ olarak andığı 24 Nisan protesto gösterileriyle geçerken, Amerika kıtasından Türkiye’nin canını sıkacak haber geldi. Kanada’nın yeni iktidara gelen muhafazakâr Başbakanı Stephen Harper, 24 Nisan açıklamasında ‘soykırım’ sözcüğünü kullandı. Böylelikle bundan önce parlamentolar tarafından tanınan soykırım ilk kez Harper aracılığıyla hükümet düzeyinde zikredildi.
Türkiye açıklama nedeniyle Ottava’ya tepki gösterdi. Dışişleri’nin yazılı açıklamasında, olayların Harper tarafından tarihi gerçekmiş gibi takdim edilmesinin vahim bir önyargılı tutum olarak tanımlandığı, bu ülkenin kendi topraklarında Türk diplomatlara yönelik suikastlardan ders almadığının ortaya çıktığı vurgulandı. Açıklamada “Türkiye, uzun yılların propagandasına ve siyasi hesaplarına dayalı tek yanlı tarih yaratma ve yalanları gerçekmiş gibi kabul ettirme teşebbüslerini reddeder ve kınar” denildi.
Bu gelişmenin iki ülke ilişkilerine darbe vuracağını belirten diplomatik kaynaklar, başta nükleer santral olmak üzere birçok enerji projesi ve diğer büyük maliyetli ihalelere girmeye çalışan Kanadalı firmaların zorluklarla karşılaşacağını söyledi.
Türkiye’nin Kanada ile bütün ilişkilerini dondurabileceği de belirtiliyor.
Paris’te yasa hazırlığı
‘Soykırım’ iddiaları yüzünden Türk-Fransız ilişkilerini de gerilimli günler bekliyor. Zira 2001’de soykırımını tanıyan Fransa Parlamentosu, 18 Mayıs’ta ‘soykırım’ı’ inkarına beş yıla kadar hapis ve 45 bin avro para cezası öngören Sosyalistlerin yeni yasa teklifini görüşecek. Ankara söz konusu tasarı nedeniyle Paris’e ilişkilerin zarar göreceği uyarısı yaptı.
Ermeni soykırımı demeyenleri cezalandırmaya hazırlanan Fransa yönetimi, Cezayir’in soykırım suçlamasına gelince tam tersi tutum sergiliyor. Fransa Dışişleri Bakanı Philippe Douste-Blazy, önceki gün Cezayir lideri Abdülaziz Buteflika’nın Fransa’nın eski sömürgesinde yaptıklarının ‘soykırımla eşdeğer’ olduğunu söylemesine tepki göstererek, böyle konuların siyasetçilerin işi olmadığını, buna ancak tarihçilerin karar verebileceğini söyledi.
Bush ortak komisyon istedi
ABD Başkanı George W. Bush, 1915 olaylarını her yıl olduğu gibi bu yıl da ‘soykırım’ olarak nitelendirmedi. Yazılı açıklamasında Bush, Osmanlı İmparatorluğu’nun son yıllarında, 1915’te sayıları 1.5 milyona varan Ermenilerin zorla sürgüne gönderildiğini ve kitlesel bir biçimde öldürüldüğünü savunarak, “Bu, bütün insanlık için bir trajediydi ve hiç kimse tarafından unutulmamalı” dedi. Başkan Bush, açıklamasında bu olayların ortak biçimde anlaşılması ve Ermenistan ile Türkiye arasında normal ilişkileri sağlanması yönünde ortak komisyonların kurulmasını teşvik ettiklerini vurgulamakla yetindi.
Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Namık Tan, Bush’un açıklamasındaki bazı değerlendirmelere katılmadıklarını ancak ortak komisyonlar kurulması önerisini olumlu bir unsur olarak gördüklerini belirtti.
Ermenistan Cumhurbaşkanı Robert Koçaryan, soykırım iddialarının uluslararası alanda tanınması konusunu, ülkesi için bir “ilke sorunu” olarak nitelendirdi. Koçaryan, “Soykırımın tanınması yönündeki çabalarımız, bölgeye daha uygun ve istikrarlı bir konum kazandırılmasını amaçlıyor” diye konuştu. (Radikal, aa)
Yorumlar kapatıldı.