Semih İdiz
ABD’nin İran’ı kuşatma politikası Azerbaycan’ın Washington için stratejik önemini de artırıyor. Bu ise Erivan’ı ve Ermeni lobisini çileden çıkarıyor.
Zira, Hamas ziyareti ve “Kurtlar Vadisi Irak” filmi gibi nedenlerle ABD Kongresi’nde Türkiye aleyhinde esen rüzgârı avantaja çevirme olasılığı azalıyor.
Nedeni de malum. Azeriler soykırım iddialarını en az Türkler kadar reddediyorlar. Kısacası, Bush Yönetimi “Ermeni Soykırımı Yasası”nın sadece Türkleri değil, Azerileri de kızdıracağını biliyor. Bu nedenle 24 Nisan’ın ABD’de “Ermeni soykırımını anma günü” olarak ilan edilmesi olasılığı bu yıl da zayıf görünüyor.
Konjonktür bu kez İran yüzünden Ermenilerin aleyhlerine işliyor. ABD yönetimi de, zaten, bunu kollayarak -Ermenileri kızdırma pahasına da olsa Azerileri, dolayısıyla da Ankara’yı memnun eden bazı adımlar atıyor. İki örnek verebiliriz:
Evans geri çekildi
1- Washington, Erivan’daki Büyükelçisi John Marshall Evans’ı, süresi dolmadan geri çekmeye hazırlanıyor. Nedeni ise, Evans’ın geçen yıl Kaliforniya’da Ermeni asıllı Amerikalılara yaptığı bir konuşmada, “1915 olayları için kim ne derse desin, ben ‘soykırım’ diyeceğim” türünden bir açıklamada bulunması. Bizde fazla yankılanmayan bu olay Azerileri çok kızdırmıştı.
Mevcut politikasına ters düştüğü için ABD yönetimi de çok kızmıştı. Önce Evans’ı “Kişisel görüşümdür” demeye zorladı. Ardından da, Washington’daki Amerikan Dış Hizmet Derneği’nin (AFSA) kendisine liyakat nişanı vermesini engelledi.
Şimdi de yerine Tacikistan’daki Büyükelçisi Richard Hoagland’ı göndermeye hazırlanıyor.
2- ABD yönetimi, Ermeni lobisinin baskısıyla, Kongre’de daha önce kabul edilmiş olan 907 sayılı yasayı da iyice sulandırmaya başladı. Bu yasa Ermenistan ve Azerbaycan’a yapılan askeri yardımlarda bir dengeyi öngörüyor. Azerbaycan’ın 11 Eylül sonrasında artan stratejik önemi zaten bu dengenin bozulmasına neden olmuştu.
‘Operasyon hazırlığı’
Yönetim yine, Azerbaycan’a Ermenistan’dan daha fazla askeri yardım yapılması için Kongre onayı istiyor. Washington ayrıca, Karabağ sorununun çözümü için ağırlığını yeniden koymaya başladı. Geçen hafta bölgeye Dışişleri Bakan Yardımcısı Matt Bryza’yı gönderdi. Bu hafta da bir diğer bakan yardımcısı, Daniel Fried’ı gönderecek. Bu hareketlilik, haliyle, Ermeni kuşkularını depreştiriyor.
Öte yandan, BM’nin eski silah denetçilerinden Amerikalı Scott Ritter, Aljazeera.net için yazdığı yazıda, Azerbaycan’ın İran sorunu açısından ABD için stratejik önemini ortaya koyuyor. Ritter’a göre, Washington Azerbaycan’ı, Tahran rejimine karşı olası bir askeri operasyon için hazırlıyor. Bunu yaparken Kuzey İran’ın Azeri ağırlıklı nüfus yapısını da kolluyor.
Türkiye’ye ‘takviye’
Kuşku uyandıran biri olsa da, Irakla ilgili söyledikleri büyük ölçüde doğru çıkan Ritter’ın, bu konuda ne kadar doğru olduğunu şu an için bilemeyiz. Fakat, ABD ile Azerbaycan arasındaki askeri ilişkilerin hızla geliştiği doğru. Bu da Türkiye’ye, ABD’deki Ermeni lobisine karşı önemli bir “takviye” unsur sağlıyor.
Yorumlar kapatıldı.