Atatürk için yer bulamayan Fransa, Paris’in ardından Lyon’a da sözde soykırım anıtı dikiyor. Hem de sit alanına.
2006’yı ‘Ermeni yılı’ ilan eden Fransa, sözde soykırım anıtı dikmeye devam ediyor. Paris’in ardından Lyon Belediyesi de UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne kayıtlı, değişiklik yapılması yasaklanan alana Ermeniler için anıt inşa edecek. ‘Tarihî dokunun değiştirileceği’ gerekçesiyle anıta karşı çıkan sivil toplum örgütleri de karara engel olamadı. Heykel, sözde Ermeni soykırımının yıldönümü olan 24 Nisan’a yetiştirilecek. Fransızlar, Paris’te Atatürk’ün heykeline yer bulamamıştı. Türkiye’nin eski Büyükelçisi Uluç Özülker, Atatürk anıtı için büyük çaba sarf etmiş; fakat sonuç elde edememişti.
Proje, Lyon Belediye Meclisi’nde uzun süre tartışıldı. Başkan Denis Broliquier, 35 bin Euro’ya mal olacak anıtın yerine ve bütçesine karşı çıktı. Muhafazakar Halk Birliği Hareketi ve Lyon Birliği üyesi encümenler de başkana destek verdi. Ancak Sosyalist Partili üyelerin oylarıyla proje onaylandı. Anıtın dikileceği Antonin-Poncet Meydanı, Lyon’un en güzel mekanlarından birisi. Bölge, Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü’nün (UNESCO) koruması altında. Fransızlar, 2001 yılında Ermeni örgütlerinin baskısıyla Paris’teki Seine Nehri kıyısına da Komitas soykırım anıtı dikmişti.
Söz konusu alan 1991’de UNESCO tarafından korumaya alınmıştı. Fransa’daki Ermenilerin gövde gösterisine dönüşen Komitas heykeli, ünlü Champs-Elysee caddesinin çok yakınında, turistlerin uğrak yeri olan bir meydanda bulunuyor. 2001’de sözde soykırımı tanıyan bir yasa çıkaran Fransa, 2006’yı da Ermeni yılı ilan etti. Fransa’da beş yüz bine yakın Ermeni yaşıyor. UNESCO’nun 1972 tarihli Dünya Kültürel ve Doğal Mirasını Koruma Sözleşmesi, listeye alınan yerlerin olduğu gibi korunmasını ve dokusunun hiç bir şekilde bozulmamasını öngörüyor. Fakat Sözleşme’de buna engel olabilecek hukukî bir mekanizma bulunmuyor. UNESCO, Nemrut’a yol yapımında olduğu gibi itirazda bulunabiliyor. Konuya ilişkin Zaman’a bilgi veren UNESCO kaynakları, özellikle kamuoyundan şikayet olması durumunda kurallara uymayan Fransa üzerinde baskı kurulabileceğini ifade ediyor. Gündeme gelmesi halinde örgütün, Fransa’dan bilgi isteyeceğini belirten kaynaklar, Dünya Miras Listesi Komitesi’nin de doku değişecek şekilde değişiklik yapıldığına karar vermesi halinde, bu bölgelerin Dünya Tehlike Altındaki Miras Listesi’ne alınmasının söz konusu olabileceğini bildirdi. Dünya mirası listesinde yer alan yerler, gerektiği gibi korunmaması ve varolan dokusunun değiştirilmesi durumunda bu listeye alınıyor. Dünya Miras Listesi’nde yer alan İstanbul’un da gerektiği gibi korunamadığı gerekçesiyle listeden çıkarılacak Tehlike Altındaki Miras Listesi’ne konulması gündeme gelmişti. İstanbul’u izleme altına alan UNESCO, önlemler için Türkiye’ye iki yıl daha süre verdi.
Atatürk anıtına yer bulamadılar
En gözde mekanlarını Ermenilere açan Fransızlar, dünyanın bir çok ünlü simasının heykelinin bulunduğu Paris’te Türkiye Cumhuriye’nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk’ün heykeline yer bulamadı. Türkiye’nin üç ay önce görev süresini tamamlayan Paris Büyükelçisi Uluç Özülker, heykelin dikilmesi için Fransız makamları nezdinde büyük çaba sarf etmiş; fakat sonuç elde edememişti. Türk Büyükelçiliği, heykel için elçilik binasının da bulunduğu Paris’in 16. bölgesine başvuruda bulundu. Ancak yetkililer, heykel için Prenses Lamballe Şatosu’nun duvarını önerdi. Türk Büyükelçiliğe de bu fikre sıcak bakmayınca girişimler sonuçsuz kaldı. Fransa’da 450 binden fazla Türk vatandaşı yaşıyor.
09.02.2006
Ali İhsan Aydın
Paris
Yorumlar kapatıldı.