Orhan Pamuk davası nedeniyle dün tüm dünyanın gözü Türkiye’deydi. Gergin başlayıp yumurtalı, taşlı saldırı ve protestoların yaşandığı dava, Adalet Bakanlığı’ndan yargılama izni gelmediği için 7 Şubat’a kaldı
NEZİH GÜROL – LUBE AYAR – HALUK ATALAY – M.AKİF ERDEM İstanbul
Yazar Orhan Pamuk’un, İsviçre’de yayımlanan bir dergide yer alan “Bu topraklarda 30 bin Kürt’ü, 1 milyon Ermeni’yi öldürdük” şeklindeki sözleri nedeniyle “Türklüğü alenen aşağılamak” suçundan 3 yıla kadar hapis cezası istemiyle yargılandığı davanın duruşması 7 Şubat’a kadar durduruldu. Karar, son ana bırakılan “Adalet Bakanlığı izninin sorulmasına” ilişkin yazının cevabının gelmemesine dayandırıldı.
Duruşmada tarafların birbirlerine sözlü sataşmaları sonucu sık sık tartışma yaşandı. Avrupalı parlementerlerin de izlediği duruşma 55 dakika sürdü, Pamuk salon boşaltıldıktan 30 dakika sonra çıkabildi.
Şişli Adliyesi’nde hareketlilik sabah erken saatlerde başladı. Çok sayıda yerli ve yabancı basın mensubu adliye binası önünde toplandı. Adliyeye saat 10.45’te gelen Pamuk’a bir grup “Vatan haini” diyerek sözlü tepki gösterdi.
AB heyetine tepki
Şişli Adliyesi’nin karşısında bulunan 2 kişi de, Ermeni soykırımı iddialarına ilişkin Boğaziçi Üniversitesi’ndeki konferansın durdurulmasını eleştiren yazarları kınayarak, “Misyoner Çocukları O. Pamuk, H. Dink, H. Cemal, M. Belge, H. Şahin, E. Katırcıoğlu, İ. Berkan” yazılı bir pankart açtı.
Davayı Avrupa Parlamentosu heyeti ile tarafların izlemek istemesi, Şişli Adliyesi içinde yoğunluğa ve gerginliğe neden oldu. Duruşmanın yapılacağı Şişli 2. Asliye Ceza Mahkemesi salonunun küçüklüğü nedeniyle izleyiciler Şişli 1. Asliye Ceza Mahkemesi salonuna alındı.
Mahkeme hâkiminin salondaki yerini almasından önce sanık avukatlarının oturacağı bölüme, “Kızıl Danny” lakaplı Daniel Cohn Bendit ve yazar Yaşar Kemal’in de aralarında bulunduğu grubun oturarak sohbet etmesi, müdahil avukatlarının tepkisine neden oldu. Bazı avukatlar, salonda bulunan Avrupa Parlamentosu heyetine de tepki göstererek, “Avrupa Komisyonu Türk yargısını denetlemeye gelemez” dediler.
Kürsüye gelen hâkimin salondaki kalabalığın nedenini sorması üzerine, bazı avukatlar, “Bağımsız yargımızı denetlemeye gelmişler efendim” diye cevap verdiler.
Yargılama durdu
Orhan Pamuk’un da salona girmesiyle başlayan duruşma, yaklaşık 55 dakika sürdü. Hâkim, dosya incelemesinde, 2 Aralık 2005 tarihinde alınan karar uyarınca, “suç tarihi itibarıyla sanığın eyleminin yargılanmasının Adalet Bakanlığı’ndan gelecek izne tabi olduğunu, bu gerekçeyle dosyanın bakanlığa gönderildiğini” belirtti.
Bu sırada söz alan Pamuk’un avukatı Haluk İnanıcı, “Müvekkilim çağrıldı ve huzurunuza geldi. İddianame bize geldi. Dosya gönderilmiş de olsa, müvekkilimin sorgusunun yapılmasını etkilemez” dedi. Şikâyetçilerin kişisel zararlarının bulunmadığını iddia eden İnanıcı, bu nedenle müdahil makamının boşaltılmasını istedi. İnanıcı, dava dosyasının Adalet Bakanlığı’na gönderilmesiyle ilgili savunma görüşü bildirmediklerini ve adil yargılamanın ihlal edildiğini savundu.
Mahkeme heyeti, izin sorusuyla Adalet Bakanlığı’na gönderilen dosyanın cevabı gelene kadar davanın durmasına karar verdi ve duruşmayı 7 Şubat 2006’ya bıraktı.
Pamuk tepkileri
Orhan Pamuk’un dün başlayan davasına yurtiçinden değişik tepkiler geldi
‘Orhan Yamuk’ – Eski Genelkurmay Başkanı Doğan Güreş, Pamuk’u eleştirdi. Güreş, “Teröre yardım eden iç destekçilerle mücadele edilmeli. Onlardan hesap sorulmalı. Orhan Pamuk-Yamuk mu? affedersiniz, yanlış oldu, özür dilerim. Orhan Pamuk gibi insanlardan hesap sorulmalı” dedi.
‘Yapay kahraman’ – Şişli Adliyesi önünde açıklama yapan Ressam Bedri Baykam, “Düşünce özgürlüğü olan bir ülkede Pamuk istediğini söyleyebilir. Onun yanıtını vermek halkın görevidir. Pamuk, maalesef yapay bir demokrasi kahramanına dönüşmüştür” diye konuştu.
Kitapları yakıldı – Hatay Reyhanlı’da kitabevi sahibi Ömer Basık, işyerinin önünde, yazar Orhan Pamuk’u protesto etmek için kitaplarını yaktı.
‘Tepkiler medeni olmalıydı’- DYP lideri Mehmet Ağar, Pamuk’a yönelik protestoları eleştirdi. Ağar, şunları söyledi: “Pamuk’un görüşlerine katılmayabilirsiniz. Ben de katılmıyorum. Ancak tepkiler böyle olmamalıydı. Protesto gösterileri daha medeni yapılabilirdi.”
Saldırı Meclis’te – CHP’li Mustafa Özyürek, Pamuk’a yönelik saldırıyla ilgili Adalet Bakanı Cemil Çiçek’in yanıtlaması istemiyle soru önergesi verdi.
LAGENDIJK’LE MİNİ RÖPORTAJ:
Pamuk’un hapsi AB yolunu kapar
ŞÜKRAN PAKKAN
Orhan Pamuk’un davasını izlemek üzere Türkiye’ye gelen AB-Türkiye Karma Parlamento Komisyonu Eşbaşkanı Joost Lagendijk, “Eğer Pamuk hapse girerse müzakerelerin sonu olur” dedi. Lagendijk, Milliyet’e yaptığı değerlendirmede, dava hakkındaki sorulara şu yanıtları verdi:
Duruşma salonundaki atmosfer konusunda ne düşünüyorsunuz?
İlk duruşmanın son derece iyi geçtiğini düşünüyorum, hâkim çok sakindi, taraflara konuşması için şans verdi. Beklediğimiz bir sonuç oldu, daha beklemek zorundayız.
Adliye çevresinde yaşananlar sizi şaşırttı mı?
Açıkçası dışarıdaki tepkileri çok olağan karşıladım. Bu beni hiç şaşırtmadı. Onların da düşüncelerini söyleme ve protesto etme hakları var. Gördüğüm kadarıyla kimse Pamuk’a saldırıda bulunmadı. Ben Pamuk’a düşüncesini ifade etmesi hakkı veriyorum ve diğerlerine de. Tabii ki şiddet kullanılmadığı sürece.
Pamuk hapse mahkûm edilirse ne olur?
Eğer sonuçta mahkeme Pamuk’un hapse girmesine karar verir ve hükümet de “Şey… Bilmiyoruz… Bu yargıya bağlı” gibi ifadeler kullanırsa o zaman bu müzakerelerin sonu anlamına gelebilir. Biz 301. madde konusunda daha önce uyarmıştık, ama hükümet bir sorun olmayacağını söylemişti.
AP ÜYELERİ TEPKİLİ:
İyi bir sonuç doğurmayacak
Davayı izleyen Avrupa Parlamentosu milletvekilleri Camiel Eurlings, Geoffrey Van Orden, Panagiotis Beglitis, Andrew Duff ve Feleknas Uca, duruşmanın ardından SwissOtel’de basın toplantısı düzenledi. Milletvekilleri şunları ksöyledi:
AB Parlamentosu Türkiye Raportörü Camiel Eurlings: “Dava çok gergin bir ortamda yapıldı. Heyet olarak son derece temkinli ve dikkatli davrandık. Fakat, müşteki avukatları çok agresifti, maalesef saldırılar oldu. Bizim dışarı çıkarılmamızı istediler. Bunlar iyi sonuçlar doğurmayacak. Tartaklananın biri eski bir bakan Denis Mcshane olunca durum daha vahim bir hal alıyor.”
Geoffrey Van Orden: “Bir Türk dostu olarak, Kıbrıs konusu da dahil, çok uzun bir zamandır Türkiye’yi destekliyorum. Yaşanan olaylarla ilgili kızgınlıktan çok üzüntü duyuyorum. Bu dava, Türkiye’nin AB’ye üyelik sürecini etkiliyor.”
Feleknas Uca: “Türkiye’de herkesin düşüncesini söyleme hakkı olmalı. Yoksa bugün Pamuk’un başına gelenler, yarın Hasan Cemal ve Murat Belge için de geçerli olacak. İfade özgürlüğü kadar basın özgürlüğünün de önü açılmalı.”
Panagiotis Beglitis: “Yunan kökenli bir Türk dostu olarak, Türkiye’nin AB üyeliğini stratejik buluyorum. Bu dava, gazetecilerin, yazarların, hepsine açılmış davadır. Ve Türkiye’de yapılması gereken çok şey olduğunu göstermektedir.”
Andrew Duff: “Ben bir liberalim ve siyasi davalardan hiç hoşlanmam. Böyle siyasi bir dava Avrupa’da düşünülemez bile.”
Yorumlar kapatıldı.