Fransız tarihçiler, Ermeni soykırımı yasası dahil tarihle ilgili tüm kararların iptali için ortak bildiri yayınladı. Soykırım iddiasının parlamentodan geçmesine destek veren Chirac’ın, Fransa’nın sömürge geçmişi gündeme gelince, “Meclisler tarih konusunda karar alamaz.” demesi de çelişki olarak yorumlandı.
Fransa’da geçtiğimiz hafta başlayan ‘tarih yazımı’ tartışması giderek büyüyor. Ülkenin önde gelen on dokuz tarihçisi, sözde Ermeni soykırımıyla ilgili yasanın da aralarında bulunduğu Fransa Meclisi’ne ait kararların iptal edilmesi için ortak bildiri yayınladı. ‘Tarih için özgürlük’ adı verilen bildiride parlamentoların tarihî konularda karar almasının ‘demokratik rejimlere yakışmadığı’ vurgulandı. ‘Özgür bir ülkede tarih yazma görevinin meclise ya da hukukî mercilere ait olmadığını’ ifade eden Fransız tarihçiler, parlamento kararlarının tarih biliminde araştırma yapmayı ve eğitimi zorlaştırdığını dile getirdi. Fransız Meclisi’ni eleştiren tarihçiler, şu yasaların yürürlükten kaldırılmasını istedi: “Fransa’nın sömürgecilik tarihinin olumlu yönlerinin anlatılmasını öngören 23 Şubat 2005 tarihli yasa, ‘Ermeni soykırımı’nın tanınmasına ilişkin 29 Ocak 2001 tarihli yasa, köleliğe ilişkin 21 Mayıs 2001 tarihli kanun, antisemitik ve ırkçı eylemlerin cezalandırılmasına ilişkin 13 Temmuz 1990 tarihli yasa.” Bildiride, söz konusu yasaların tarihçilerin özgürlüğünü kısıtladığı ve hangi konunun araştırılarak nasıl bir sonuca ulaşılacağını ceza baskısıyla zorla empoze ettiği kaydedildi. Fransız Parlamentosu, dört yıl önce Türkiye’nin sert tepkisine rağmen 1915 olaylarını ‘Ermeni soykırımı’ olarak tanımıştı. Fransa’daki Ermeni diasporasının baskısıyla çıkan tek maddelik yasada, ‘Fransa, açıkça 1915 Ermeni soykırımını tanır’ ifadesi bulunuyor. Kanuna itiraz eden Türkiye, “tarihî olaylar hakkında karar alma meclislerin işi değildir” tezini işlemişti. Ancak Fransız Parlamentosu kararında ısrar etmişti.
Paris Mahkemesi, geçtiğimiz temmuz ayında sözde Ermeni soykırımı konusunda Türkiye’nin tezlerine de yer verdiği için Fransa’nın ünlü genel kültür ansiklopedisi Quid’i mahkum etti. Aynı mahkeme daha önce de ünlü tarihçi Bernard Lewis’i Le Monde gazetesinde konu hakkında yayınladığı bir makaleden dolayı 1 euro sembolik tazminat ödemeye mahkum etmişti. Fransa’daki bir çok tarihçi Ermeni soykırımı iddialarına inanmamasına rağmen ceza baskısı yüzünden bu konuda görüş beyan etmekten çekiniyor. Ermeni örgütleri, karşıt fikir beyan eden bilim adamlarının peşini bırakmıyor.
Liberation gazetesinde yayınlanan ve diğer Fransız basınına da haber olan tarihçilerin bildirisinde özetle şu ifadelere yer veriliyor: “Tarih bir din değildir. Tarihçi hiçbir dogmayı, yasağı ve tabuyu kabul etmez. Tarih, gündemin tutsağı değildir. Tarihçi, geçmişteki olaylara bugünün duyarlılıklarını sokmaz ve günümüzdeki ideolojik kalıpları geçmişe uygulamaz. Tarih, hukuki bir nesne değildir. Özgür bir devlette, tarihî gerçekleri tanımlamak ne meclise ne de hukuk yetkililerine aittir. Devletin politikası, tarihin politikası değildir.”Bildiride imzası yer alan tarihçiler ise söyle: Jean-Pierre Azéma, Elisabeth Badinter, Jean-Jacques Becker, Françoise Chandernagor, Alain Decaux, Marc Ferro, Jacques Julliard, Jean Leclant, Pierre Milza, Pierre Nora, Mona Ozouf, Jean-Claude Perrot, Antoine Prost, René Rémond, Maurice Vaïsse, Jean-Pierre Vernant, Paul Veyne, Pierre Vidal-Naquet, Michel Winock
Öte yandan tarihçileri harekete geçiren Fransız meclisinin şubat ayında onayladığı okul kitaplarının Fransa’nın sömürgecilik geçmişinin ‘özellikle olumlu yönlerini öğretmesini’ öngören yasaya ilişkin tartışmalar da giderek büyüyor. Cumhurbaşkanı Chirac ve Başbakan Villepin’in ‘Tarih yazımı, parlamentonun işi değildir. Cumhuriyet’in resmi tarihi yoktur.’ şeklindeki açıklamalarına rağmen iktidardaki Halk Birliği Hareketi’nden (UMP) farklı mesajlar geliyor. UMP Başkanı ve İçişleri Bakanı Nicolas Sarkzoy, “Bir gün, Fransız olmaktan dolayı özür mü dileyeceğiz.” diyerek tartışmalara tepki gösterdi. Journal du Dimanche gazetesine konuşan Sarkozy, ‘önüne geçilemeyen sistematik bir pişmanlık eğilimine’ işarete ederek, “Toplumumuz, uğursuz bir kendini inkar temayülü tarafından tehdit ediliyor.” dedi. UMP’nin önde gelen isimlerinden milletvekili Lionnel Duca ise tarihçilerin çıkışına tepki göstererek, “Sömürgecilik olmasaydı ne Léon Bertrand (Guyana kökenli) ne de Aziz Begag (Cezayir kökenli) bakan olabilirdi.” diye konuştu. Duca’nın açıklaması büyük tepki çekti. Sarkozy, geçtiğimiz hafta Fransa’nın deniz aşırı toprakları Martinique ve Guadeloupe’a yapacağı ziyaretini söz konusu yasaya karşı oluşan tepki ve gösteriler nedeniyle iptal etmişti. UMP, geçen ay muhalefet partilerinin verdiği değişiklik önergesini reddetmişti. Jacques Chirac ise tepkilerin büyümesi üzerine ‘parlamentonun tarih ve hafıza konularındaki hareketlerinin değerlendirilmesi için çoğulcu bir komisyon’ kurulacağını açıklamıştı. Bugün tarihçilere sarılan Chirac, zamanında ne Ermeni soykırımı yasasının ne de sömürgeclik yasasının onay sürecinde hiç bir sorun çıkarmamıştı.
15.12.2005
Ali İhsan Aydın
Paris
Yorumlar kapatıldı.