Fikret Ertan
Komşumuz Ermenistan’da yarın önemli bir referandum yapılacak. Bu referandumda aylardır tartışmalara, kavgalara konu olan anayasa değişiklikleri paketi halkın oyuna sunulacak.
Esasen Ermenistan’da iki yıl kadar önce de bir anayasa değişikliği referandumu yapılmış, o zaman kayıtlı seçmenlerin sadece yüzde 52’si evet oyu vermiş, bu da değişikliklerin kabulüne yetmemişti. Yarın yapılacak referandum biraz da işte bu önceki başarısız teşebbüsün gölgesi altında gerçekleşecek.
Uzun süredir gündemde olan değişiklik paketi geçen eylül ayında üç ayrı siyasi grup tarafından üç ayrı tasarı paketi olarak Ermenistan Parlamentosu’na sunulmuştu. Sunanlar da üç parti koalisyonundan meydana gelen bugünkü iktidar, iktidar yanlısı Birleşik İşçi Partisi ve yılların müzmin muhalifi Arşak Sadoyan’dı. Bu üç ayrı paket daha sonra değerlendirmeleri amacıyla bu konuda bayağı söz sahibi olan bir dış güce, Avrupa Konseyi Venedik Komisyonu’na sunulmuştu. Komisyon, Sadoyan’ın paketini birtakım hukukî ve insan hakları konularında yetersiz bulmuş; ama diğer ikisini mevcut durumu iyileştiren paketler olarak olumlu bulduğunu açıklarken söz konusu paketlerde yargının yetkilerinin artırılması, devlet başkanının hakim atamalarındaki yetkilerinin daraltılması ve Erivan belediye başkanının seçim yoluyla görevlendirilmesi gibi bazı konularda iktidardan yeni değişiklik ve iyileştirmeler yapmasını da talep etmişti.
İktidar, Venedik Komisyonu’nun taleplerini dikkate almış, istenen değişiklik ve iyileştirmeleri yaparak yeni paketi Komisyon’a sunmuş ve Komisyon da bu paketi 21 Temmuz’da kabul etmişti.
Yarın yapılacak referandumda geçen ay Ermenistan Parlamentosu tarafından da kabul edilen işte bu paket halkın oyuna sunulurken muhalefet ise baştan beri karşı olduğu değişiklik paketinin kabul edilmemesini, halkın referandumu boykot etmesini ısrarla istiyor.
Değişiklik paketi, söylediğimiz gibi anayasal konularda Avrupa Konseyi’nin en önemli tavsiye kuruluşu olan Venedik Komisyonu’nun tam desteğine sahip. Ayrıca, Amerika ve Avrupa Birliği, Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) da değişiklik paketini hararetle destekliyorlar. Bunlar, paketin Ermenistan’da devam eden reform sürecinin en hayati unsuru olduğunu söylüyorlar.
Referandum kabul edildiği takdirde söz konusu anayasa değişiklik paketi referandum tarihinden tam iki yıl sonra resmen yürürlüğe girecek. Genel hatlarıyla değişiklik paketi devlet başkanının birtakım yetkilerinin parlamento ve başbakana devrini, yargı, yürütme ve yasama güçleri arasındaki sınırları daha belirgin, daha düzenli hale getirmeyi hedefliyor. Ayrıca, parlamentoya insan hakları konusunda bir ombudsman (kamu hakemi) tayin etmeyi ve Milli Televizyon ve Radyo Kurumu üyelerini seçerek atama yetkileri de tanırken hakimleri tayin eden Adalet Konseyi’nden devlet başkanını çıkarıyor. Değişiklik paketindeki bir önemli değişiklik de çifte vatandaşlık alanında gerçekleştiriliyor. Buna göre, Ermeni diyasporasının çifte vatandaş olamayacağı yolundaki hüküm kaldırılıyor, diyaspora mensuplarının hem Ermeni ve hem de yaşadıkları ülkelerin vatandaşları olabilmelerinin önü tamamen açılıyor.
Referandum kısaca işte bu değişiklikleri getiriyor ve bana göre Ermenistan’daki reform sürecini oldukça hızlandırıyor, süreci geri dönülemez mecraya sokuyor. Referandum, iktidarın istediği gibi kabul edilir mi, yoksa muhalefetin istediği gibi ret mi edilir, doğrusu dışarıdan söylemesi o kadar kolay değil; ama ben kabul edileceğini ve böylece Koçaryan iktidarının daha da güçleneceğini tahmin ediyorum.
Komşu Ermenistan’da yarın önemli bir gün kısacası…
Yorumlar kapatıldı.